Covid-19 to test skuteczności dla samorządów

Może się wydawać, że zadania związane z pandemią są realizowane centralnie, jednak rząd tylko opracowuje strategię i wyznacza kierunki działań. To samorządy odpowiadają za ich realizację.

Publikacja: 30.10.2020 17:00

Ze względu pandemię Covid-19 XVI edycja Rankingu Samorządów jest szczególna. Nietypowe jest to, że jest to pierwsza edycja online, ale wyjątkowe jest przede wszystkim to, że okres pandemii i związanych z nią ograniczeń jest prawdziwym testem skuteczności działań samorządów.

Wyniki są wprawdzie oparte na danych za rok 2019, jednak ranking weryfikuje sprawność działania władz lokalnych i skuteczność samorządów w kształtowaniu zrównoważonego rozwoju, a tylko dobrze zarządzane gminy i miasta, dbające o trwałość ekonomiczną, środowiskową i społeczną, mają szanse funkcjonować skutecznie w nowej, bezprecedensowej sytuacji.

Pozornie może się wydawać, że zadania związane z pandemią są realizowane centralnie, jednak rząd jedynie opracowuje strategię i wyznacza kierunki działań. To samorządy są odpowiedzialne za realizację tej strategii i za konkretne działania mające na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa oraz za zaspokajanie potrzeb wspólnoty w nowej, trudnej rzeczywistości. Śmiało można powiedzieć, że to na barkach samorządów spoczywa największy ciężar w tym zakresie.

Wynika to z idei samorządności oraz istoty samorządu terytorialnego, jaką jest decentralizacja i samodzielność, która ma swoje źródło w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Już w jej preambule zawarta została zasada pomocniczości, umacniająca uprawnienia obywateli i ich wspólnot. Zasada pomocniczości opiera się na założeniu, że zadania, które mogą być realizowane przez jednostkę, nie powinny być realizowane przez państwo. Organy państwowe niższego rzędu mogą być wyręczone przez organy nadrzędne, tylko jeśli nie są w stanie same wywiązywać się ze swoich obowiązków. Ponadto organy wyższego rzędu mogą je zastąpić, jeśli są w stanie wykonać działanie efektywniej. Zasada ta nakazuje przesunięcie procesu decyzyjnego możliwie jak najbliżej obywateli i zagwarantowanie właściwego stopnia niezależności organom niższego szczebla w stosunku do organów wyższego szczebla.

Dzięki umocowaniu konstytucyjnemu samorządy same decydują, w jaki sposób zaspokajać potrzeby wspólnoty i w jaki sposób alokować zasoby, aby zadania, które przed nimi stoją, były realizowane skutecznie. Ceną samodzielności jest jednak konieczność znajdowania środków i zasobów. Niezwykle trudnym aspektem zarządzania miastem i gminą jest również pogodzenie różnych, czasem sprzecznych, interesów obywateli i jednocześnie spełnianie wymogów określonych w regulacjach krajowych i europejskich.

Pandemia, z jaką obecnie się borykamy, mocno dotknęła obszarów, które należą do zadań własnych samorządów lokalnych. Należy pamiętać, że to gminy i miasta sprawują nadzór nad transportem zbiorowym, zapewniają mieszkańcom podstawową opiekę zdrowotną, dbają o porządek publiczny i bezpieczeństwo, zajmują się edukacją publiczną. W dobie pandemii Covid-19 wymienione zadania, a także wielu innych zadań własnych władz lokalnych, muszą być realizowane w zupełnie inny sposób, uwzględniający nowe okoliczności.

Jest to ogromne wyzwanie i sprawdzian dla samorządów. Dysponujące ograniczonymi środkami władze lokalne muszą opracować rozsądny plan działania zapewniający ochronę zdrowia i bezpieczeństwa członków wspólnoty przy jednoczesnej efektywnej realizacji bieżących zadań. Wymaga to zmiany sposobu myślenia i innowacyjnych pomysłów, jednak kluczem jest dobry system zarządzania z wbudowanym systemem zarządzania ryzykiem oraz planowanie strategiczne. Tylko dobrze zarządzane gminy/miasta mogą elastycznie reagować w kryzysowej sytuacji, jaką niewątpliwie jest okres pandemii, budować odporność i bez istotnych zakłóceń funkcjonować w nowej rzeczywistości.

– Autorka jest regionalnym partnerem zarządzającym Działem Rewizji Finansowej BDO, Region Zachód

– Artykuł przygotowany przez firmę BDO

Ze względu pandemię Covid-19 XVI edycja Rankingu Samorządów jest szczególna. Nietypowe jest to, że jest to pierwsza edycja online, ale wyjątkowe jest przede wszystkim to, że okres pandemii i związanych z nią ograniczeń jest prawdziwym testem skuteczności działań samorządów.

Wyniki są wprawdzie oparte na danych za rok 2019, jednak ranking weryfikuje sprawność działania władz lokalnych i skuteczność samorządów w kształtowaniu zrównoważonego rozwoju, a tylko dobrze zarządzane gminy i miasta, dbające o trwałość ekonomiczną, środowiskową i społeczną, mają szanse funkcjonować skutecznie w nowej, bezprecedensowej sytuacji.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Ranking Samorządów
Marta Majewska: Mieszkańcy zachowali się, jak trzeba
Ranking Samorządów
Wojciech Bakun: Przemyśl jest miastem spotkań ukraińskich rodzin
Ranking Samorządów
Kolejny rok wyzwań dla samorządów
Ranking Samorządów
Zrównoważony rozwój to nie moda, to konieczność
Ranking Samorządów
Ranking Samorządów: Sukces to efekt ciężkiej pracy, dobrych planów i… pieniędzy