Materiał powstał we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego
Projekt „Mazowsze bez smogu” jest realizowany przez samorząd województwa mazowieckiego we współpracy z 98 gminami. Całkowita wartość projektu wynosi prawie 170 mln zł, z czego ponad 132 mln zł to pieniądze z programu Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021–2027.
– Oprócz poprawy jakości powietrza, a tym samym zdrowia mieszkańców, celem programu jest wsparcie gmin w realizacji programu ochrony powietrza oraz wdrażaniu uchwały antysmogowej – podkreśla Adam Struzik, marszałek województwa mazowieckiego.
Czystsze powietrze, mniejsze wydatki
Zła jakość powietrza w regionie to problem znany nie od dziś. O ile w stolicy przekroczenia norm jakości powietrza są efektem przede wszystkim wzmożonego ruchu samochodowego, o tyle w regionie główną przyczyną jest tzw. niska emisja, spowodowana używaniem przestarzałych kotłów i spalaniem w nich paliw złej jakości oraz odpadów.
Dzięki zaangażowaniu samorządu Mazowsza wiele udało się już zrobić, aby poprawić jakość powietrza. W Warszawie zlikwidowano aż 90 proc. wszystkich „kopciuchów”. Jednak w całym województwie do wymiany pozostało ich jeszcze ponad 300 tys. Z czego to wynika? Mieszkańcy obawiają się wysokich cen zakupu i montażu nowych urządzeń oraz kosztów ich eksploatacji. Szczególnie w obecnej sytuacji geopolitycznej.
Projekt „szyty na miarę”
„Mazowsze bez smogu” jest odpowiedzią na to wyzwanie. Zatrudnieni w ramach niego ekodoradcy udzielą ponad 5 tys. porad mieszkańcom dotkniętym ubóstwem energetycznym i ponad 16 tys. porad w zakresie wymiany źródła ogrzewania i termomodernizacji. Pomogą oni m.in. wypełnić i złożyć wniosek o dofinansowanie wymiany źródła ciepła. A zmiana urządzenia grzewczego oraz modernizacja izolacji i wentylacji domu to również oszczędności sięgające kilku tysięcy złotych rocznie.
Ekodoradcy
Na Mazowszu powstała sieć ekodoradców wyspecjalizowanych w dziedzinie ochrony środowiska. W gminach, w których pracują tacy eksperci, mieszkańcy wymieniają trzy razy więcej kotłów. To bardzo ważne, bo region potrzebuje przyspieszenia ich wymiany.
– 88 ekspertów nie tylko pomaga mieszkańcom i samorządom w wyborze najbardziej korzystnego rozwiązania energetycznego, ale też doradza, jak pozyskać środki na ekologiczne inwestycje. Ich zadaniem jest też prowadzenie działań edukacyjnych oraz kontrola pieców i palenisk – wyjaśnia Marcin Podgórski, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego.
Ekodoradcy, którzy pomagają bezpłatnie, nie tylko znają przepisy i wiedzą, jakie formalności trzeba spełnić, aby uzyskać dotację. Co ważne, są oni mobilni i spotykają się z mieszkańcami m.in. w ich domach. Docelowo w 98 mazowieckich miastach i gminach ma pracować 117 ekspertów, a projekt „Mazowsze bez smogu” będzie realizowany do końca 2028 r.
Nagrodę w imieniu marszałka odebrali Marcin Podgórski, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych, oraz Magdalena Śladowska – kierowniczka wydziału emisji i ochrony powietrza
W trosce o klimat
Samorząd województwa mazowieckiego, poza nagrodzonym projektem „Mazowsze bez smogu”, realizuje program wsparcia „Mazowsze dla klimatu”. Gminy i powiaty mogą ubiegać się o maksymalnie 200 tys. zł na takie inwestycje, jak m.in. rewitalizacja parków, wymiana oświetlenia na energooszczędne, budowa zbiorników retencyjnych czy zagospodarowanie deszczówki. Tylko w tym roku na tego typu projekty władze regionu przeznaczyły 15 mln zł. Nabór wniosków, które będą realizowane w przyszłym roku, ruszy już w pierwszym kwartale 2026 r.
Walka z ubóstwem energetycznym
Kolejny autorski program władz regionu to „Mazowsze dla czystego powietrza”, którego celem jest poprawa jakości powietrza i zmniejszenie zjawiska ubóstwa energetycznego w regionie. Można otrzymać pieniądze m.in. na wsparcie mieszkańców w wymianie źródeł ciepła wraz z termomodernizacją czy zakup urządzeń do czyszczenia ulic na mokro. Gminy mogą otrzymać od 150 do 300 tys. zł. W tym roku władze regionu przeznaczyły na ten cel niemal 7,7 mln zł. Wnioski na zadania realizowane w przyszłym roku będzie można składać w pierwszym kwartale 2026 r.
Materiał powstał we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego
