Materiał powstał we współpracy z M.St. Warszawą
Warszawa rozpoczyna decydujący etap prac nad dwoma dokumentami, które wyznaczą kierunek rozwoju miasta na kolejne dekady: Strategią #Warszawa2040+ oraz planem ogólnym m.st. Warszawy. Oba projekty trafiły właśnie do publicznych konsultacji, które potrwają do połowy stycznia.
Strategia rozwoju, która od 1 lipca 2026 roku stanie się obowiązkowa dla wszystkich gmin, określa politykę rozwoju w zakresie spraw społecznych, gospodarczych, środowiskowych i przestrzennych. Przejmuje większość funkcji dotychczasowego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Jej dopełnieniem jest plan ogólny, który określa podstawowe zasady zagospodarowania przestrzennego całego miasta. Oznacza to przebudowę logiki planowania – z większym naciskiem na spójność działań urbanistycznych z innymi aspektami rozwoju gmin.
Mieszkaniec w centrum uwagi
Strategia stawia w centrum mieszkańca – użytkownika i współtwórcę miasta.
Jako użytkownicy mieszkańcy korzystają z jego przestrzeni, usług i infrastruktury. Jako współtwórcy – poprzez codzienne wybory i działania – współdecydują o kierunkach jego rozwoju. Wybierają sposób poruszania się po mieście, korzystają z lokalnych usług, dbają o przyrodę i porządek, wspierają lokalne inicjatywy oraz biorą udział w konsultacjach społecznych.
Połączenie roli odbiorcy i współautora jest podstawą myślenia o przyszłości stolicy – sprawia, że miasto żyje i zmienia się razem z mieszkańcami.
Wizja Warszawy przyszłości
Strategia określa wizję, czyli docelowy obraz Warszawy w roku 2040+. Pokazuje, jakie ma być miasto w przyszłości – wyraża ambicje i aspiracje rozwojowe, a jednocześnie nadaje spójność wszystkim działaniom ujętym w dokumencie.
Wizja opiera się na trzech filarach: aktywni mieszkańcy, przyjazne miejsce i otwarta metropolia, które wspólnie wyznaczają kierunek rozwoju stolicy. Autorzy dokumentu podkreślają, że miasto przyszłości powinno równocześnie pozostać miejscem wygodnym do życia, wspierającym indywidualne potrzeby, bezpiecznym, odpornym na kryzysy i odważnie reagującym na globalne wyzwania.
Strategiczne decyzje
Jednym z kluczowych uwarunkowań realizacji strategii są zmiany demograficzne. W perspektywie realizacji strategii liczba mieszkańców Warszawy wzrośnie jedynie nieznacznie – według prognoz GUS – do ok. 1,9 mln, podczas gdy populacja Polski będzie się zmniejszać.
Równocześnie Warszawa – podobnie jak cały kraj – będzie doświadczać niskiego wskaźnika dzietności, systematycznego ujemnego przyrostu naturalnego, starzenia się populacji. Jednocześnie zmniejsza się znaczenie migracji krajowych, a potencjał migracji zagranicznych staje się trudniejszy do przewidzenia. Z tego względu cele strategiczne zostały sformułowane tak, aby stolica była dobrym miejscem do życia dla wszystkich mieszkańców – sprzyjała wychowywaniu dzieci, zapewniała wysoką jakość życia osobom starszym oraz tworzyła warunki do integracji mieszkańców. Wszystkie te czynniki wymagają zmiany podejścia zarówno do rozwoju usług społecznych, jak i struktury przestrzennej miasta.
Strategia odpowiada na te wyzwania poprzez cele strategiczne i uszczegóławiające je kierunki działań. Obejmują one m.in. poprawę jakości i dostępności usług wsparcia, edukacyjnych i zdrowotnych, wzmacnianie lokalnej przedsiębiorczości, rozwój e-usług administracyjnych. Ważne jest także wzmocnienie odporności miasta na sytuacje nadzwyczajne, w tym przygotowanie miasta na konsekwencje zmiany klimatu, np. upały, nawalne deszcze, susze.
Integralną częścią strategii jest model struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta. Składa się on z rysunków, które pokazują docelową sieć osadniczą, strukturę wysokościową, zasady ochrony krajobrazu kulturowego, układ transportu zbiorowego, rowerowego i drogowego, powiązania przyrodnicze, podstawową sieć przestrzeni publicznych oraz sieć infrastruktury technicznej. Pokazują one, jak złożonym i wielowarstwowym organizmem jest miasto.
Jaki plan na plan
Drugim z konsultowanych dokumentów jest plan ogólny – nowy dokument w systemie prawnym. Będzie on stanowić podstawę dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz dla decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Powiązanie decyzji administracyjnych z dokumentem planistycznym jest jedną z najistotniejszych zmian, które wprowadziła nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w 2023 roku. Również forma planu ogólnego jest inna niż ta, do której przywykliśmy. Będzie on bazą cyfrowych danych przestrzennych.
Plan ogólny będzie wskazywać podział miasta na strefy planistyczne. Rodzaje stref, jakie można wyznaczyć w planie ogólnym, jasno określa ustawa. Odgórnie określone są również zestawy funkcji możliwych do realizacji w poszczególnych rodzajach stref, tzw. profile funkcjonalne. Są one określone w rozporządzeniu ministra rozwoju.
Ponadto dla stref określone są wskaźniki urbanistyczne. W zależności od rodzaju strefy są to: maksymalna intensywność zabudowy, minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej, maksymalna powierzchnia zabudowy i maksymalna wysokość zabudowy. Zostały one określone tak, aby chronić układ urbanistyczny miasta, jednocześnie umożliwiając jego spójny rozwój.
Dodatkowo w planie ogólnym wyznaczono obszary uzupełnienia zabudowy, wyłącznie na których będzie można wydawać decyzje o warunkach zabudowy dla nowej zabudowy w przypadku braku planów miejscowych. Ostatnim elementem, który wyznaczono w planie ogólnym, jest obszar zabudowy śródmiejskiej, w którym wybrane inwestycje będą mogły spełniać mniej rygorystyczne warunki techniczne.
Aby poznać zdanie mieszkańców o projektach przygotowanych dokumentów, Warszawa zaplanowała konsultacje społeczne. Ten proces już się rozpoczął i potrwa do 19 stycznia
Miasto czeka na opinie
Aby poznać zdanie mieszkańców o projektach przygotowanych dokumentów, Warszawa zaplanowała konsultacje społeczne. Ten proces już się rozpoczął i potrwa do 19 stycznia.
Przewidziano możliwość zgłaszania uwag w wielu formach, tak aby umożliwić udział jak największej liczbie mieszkańców. Dlatego zaplanowane zostały spotkania stacjonarne w takich miejscach, jak Centrum Kreatywności Targowa (odbyło się w sobotę, 15 listopada) i Centrum Nauki Kopernik (zaplanowane na 17 grudnia w godz. 17–20.30).
Dla wygody mieszkańców zaplanowano również cykl spotkań online dla dzielnic (w dniach 24 listopada – 15 grudnia, w godz. 17–20.30) oraz osobne spotkanie dotyczące planu ogólnego (7 stycznia, od godz. 17). Wszystkie wydarzenia są transmitowane na oficjalnych kanałach miasta na YouTubie, co umożliwia obejrzenie spotkań osobom, które nie mogą uczestniczyć w nich na miejscu.
Dodatkowo działają punkty informacyjne o strategii, na wizyty w których obowiązuje wcześniejsza rejestracja telefoniczna. W ramach prac nad planem ogólnym wyznaczono także dyżury projektantów – można umówić się na rozmowę zarówno mailowo, jak i telefonicznie. Miasto podkreśla, że obie formy są szczególnie cenne dla mieszkańców, którzy chcą poznać szczegóły dotyczące swojej najbliższej okolicy.
Uwagi do dokumentów można składać na kilka sposobów, choć ich formy różnią się w zależności od tego, czy dotyczą strategii, czy planu ogólnego. W przypadku strategii uwagi przyjmowane są za pomocą formularzy na platformie konsultacji społecznych um.warszawa.pl/2040+, a także ustnie – w oznaczonych punktach – w urzędach dzielnic oraz podczas spotkań stacjonarnych. Uwagi zgłoszone w inny sposób nie będą rozpatrywane ze względu na ograniczony wymogami ustawy czas przygotowania raportu z konsultacji.
Z kolei plan ogólny, obok platformy um.warszawa.pl/2040+, dopuszcza zgłoszenia elektroniczne poprzez mail plan.ogolny@um.warszawa.pl oraz platformy ePUAP i eDoręczenia, papierowe (osobiście lub listownie) oraz uwagi składane podczas określonych w ogłoszeniu spotkań otwartych. Mieszkańcy mogą również korzystać z miejskiej i ministerialnej przeglądarki, które ułatwiają czytanie cyfrowych danych przestrzennych.
Ostateczny termin zgłaszania uwag przypada 19 stycznia. Następnie rozpocznie się etap przygotowania raportów podsumowujących konsultacje. Władze Warszawy zapewniają, że wszystkie zebrane opinie i propozycje zostaną przeanalizowane. Ostateczne dokumenty mają powstać w pełnej transparentności i dialogu z mieszkańcami, a wykazy zgłoszonych uwag wraz z odniesieniami do nich zostaną zawarte w raportach z konsultacji. Warto więc wykorzystać najbliższe tygodnie, aby włączyć się w proces, który przełoży się na kształt miasta w następnych latach.
Materiał powstał we współpracy z M.St. Warszawą
