Smog pod stałą kontrolą, ale wciąż truje. „Potrzeba kompleksowych działań”

Na terenie Krakowa obowiązuje zakaz stosowania paliw stałych (węgla, drewna) do ogrzewania budynków. Straż miejska przeprowadza planowane kontrole w tych lokalizacjach, gdzie na podstawie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, widnieją informacje o ewentualnym użytkowaniu źródła ciepła na paliwo stałe.

Dodatkowo miasto zapowiada, że zostaną wyznaczone strefy z intensywną zabudową jednorodzinną, gdzie może dochodzić do łamania przepisów w związku z okazjonalnym użytkowaniem tzw. kominków.

Drony w walce o czyste powietrze

Jak podaje krakowski magistrat, lokalna straż miejska dysponuje wyspecjalizowanym sprzętem: dronami z możliwością generowania obrazu o wysokiej rozdzielczości z dużej odległości oraz kamerą termowizyjną do kontroli temperatury powierzchni dachu czy komina.

Urzędnicy przypominają, że wysokość mandatu dla osób łamiących zakaz stosowania paliw stałych może wynieść do 500 zł. Sprawa może być również skierowana do sądu, który może wymierzyć grzywnę w wysokości do 5000 zł.

Czytaj więcej

Ekologia

Samorządy nie radzą sobie z wymianą kopciuchów

„Czyste powietrze” miało być odpowiedzią na wyzwania związane ze smogiem. Celem rządowego program...

– Kontrole przestrzegania przepisów uchwał antysmogowych mogą prowadzić również funkcjonariusze policji oraz pracownicy urzędu miasta. Odmowa lub utrudnianie czynności kontrolnych jest zagrożone karą pozbawienia wolności do trzech lat – przekazał krakowski magistrat.

Pouczenia, mandaty i wnioski o karę do sądu

W Łodzi za kontrole odpowiada dziewięciu strażników miejskich wyposażonych w wilgotnościomierze do pomiaru paliwa zawierającego biomasę stałą. Jak tłumaczy Maciej Karolak ze Straży Miejskiej, przez dwa miesiące zarejestrowała ona 206 interwencji związanych ze spalaniem odpadów w kotłach, piecach i kominkach. Nałożono 39 mandatów karnych, 25 osób pouczono, a w jednym przypadku skierowano sprawę do sądu.

W porównaniu z sezonem 2024 liczba interwencji spadła (300), ale naruszenia częściej kończyły się mandatami i pouczeniami. Strażnicy podkreślają, że oprócz egzekwowania prawa równie ważna jest edukacja mieszkańców i wymiana starych „kopciuchów”.

Katowice idą o krok dalej, łącząc tradycyjne kontrole z nowoczesną technologią. – W pierwszym półroczu 2025 r. przyjęliśmy 587 zgłoszeń dotyczących nadmiernego zadymienia i spalania odpadów. Przeprowadziliśmy 348 kontroli palenisk i ukaraliśmy 8 osób za termiczne przekształcanie odpadów oraz 46 osób za eksploatowanie urządzeń niezgodnych z uchwałą antysmogową – wylicza Jacek Pytel, rzecznik straży miejskiej.

Czytaj więcej

Ranking Samorządów

Miasta szukają pieniędzy na transformację energetyczną, sięgają też po AI

W drodze ku transformacji energetycznej samorządy natrafiają na te same bariery, co inni uczestni...

Służby mundurowe korzystają także z dronów, które pobierają próbki spalin prosto z kominów i analizują zawartość PM1, PM2,5, PM10, etanolu, amoniaku, formaldehydu i chlorowodoru. W efekcie monitoring obejmuje tysiące hektarów, a kontrole prowadzone są zarówno w odpowiedzi na zgłoszenia, jak i przy podwyższonych normach niskiej emisji.

W 2024 r. katowiccy strażnicy przeprowadzili 1158 interwencji dotyczących spalania odpadów, sporządzając 492 protokoły kontroli i nakładając 111 mandatów karnych.

Reagują na zgłoszenia mieszkańców

W Myszkowie kontrolami zajmuje się sześciu funkcjonariuszy straży miejskiej. – Wykorzystujemy drony i mobilną głowicę antysmogową, które umożliwiają monitorowanie jakości powietrza na większych obszarach – mówi Lena Kołodziejczyk-Winkler z urzędu miasta.

Inaczej jest np. w Skarżysku-Kamiennej, gdzie nie ma straży miejskiej. – Obecnie kontrole realizują pracownicy Wydziału Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska. Nie przeprowadzają jednak wybiórczych kontroli, a reagują tylko na zgłoszenia mieszkańców – mówi Kamila Karpeta z Urzędu Miasta. Dodaje, że w tym sezonie grzewczym jeszcze nie było żadnych zgłoszeń.

Potrzebne są kompleksowe działania

Polski Alarm Smogowy prowadzi kampanię „Zobacz, czym oddychasz”, ustawiając mobilne płuca w 28 miejscowościach, głównie w małych miastach i gminach wiejskich, gdzie świadomość zagrożeń smogowych jest najniższa.

– Nasze mobilne płuca pokazują, czym naprawdę oddychają mieszkańcy. Im powietrze bardziej zanieczyszczone, tym ciemniejsza staje się powierzchnia modelu. To edukacja w praktyce, która często przekonuje do wymiany starych pieców – mówi Piotr Siergiej, rzecznik PAS.