Gdzie wody czyste, a powietrze bez smogu

Województwo opolskie będzie trzecim regionem Polski z uchwałą antysmogową. Jako pierwszy tego typu regulacje przyjął w styczniu sejmik Małopolski, a potem był Śląsk. Tu przepisy wchodzą w życie we wrześniu.

Mokre drewno nie do kominka

We wrześniu samorząd Opolszczyzny wprowadzi ograniczenia w eksploatacji niektórych urządzeń grzewczych i paliw, jeżeli radni uchwalą tzw. ustawę antysmogową. Jej projekt przygotował zarząd regionu.

Uchwała m.in. zakazuje stosowania w domowych piecach węgla brunatnego, mułów i flotokoncentratów węglowych czy mokrego drewna oraz paliw stałych produkowanych z drobnego węgla kamiennego. W katalogu paliw, którymi palić nie wolno, ma się znaleźć kilkanaście pozycji.

Zwykłym węglem („groszkiem”) prawdopodobnie będzie można palić, ale pod pewnymi warunkami. Różnego rodzaju dodatki do niego nie będą mogły stanowić więcej niż 15 proc. Dziś powszechną praktyką, nie tylko na opolskich składowiskach, jest sprzedaż węgla, gdzie pod górą tzw. ekogroszku jest najbardziej zanieczyszczający powietrze miał.

Ustawa precyzuje też terminy, w których należy dokonać wymiany instalacji. W zależności od daty ich produkcji będą to lata między 2024 a 2030.

Jak szybko mieszkańcy zaczną wymieniać piece starej generacji na nowe, zależy nie tylko od samorządu, ale i od władz w Warszawie i ich polityki regulacji cen gazu, prądu i oleju opałowego. Jeśli ceny okażą się konkurencyjne w stosunku do węgla, wiele osób zdecyduje się szybciej zmienić źródło energii.

Pod koniec czerwca ruszył też program „Czyste powietrze – oddech dla Opola” realizowany przez stolicę regionu i spółkę Energetyka Cieplna Opolszczyzny. – To pakiet kompleksowych działań i konkretnych kwot wsparcia dla wszystkich tych, którzy zdecydują się zrezygnować z nieekologicznych źródeł ciepła opalanych paliwem stałym i zamienić je na jedno z ekologicznych rozwiązań – mówi Piotr Letachowicz z opolskiego ratusza.

Dodaje, że dofinansowanie można uzyskać na podłączenie do ciepła systemowego, montaż pompy ciepła, zastosowanie ogrzewania gazowego, elektrycznego lub olejowego, jak również montaż kotła spełniającego minimalny standard emisyjny zgodny z 5. klasą, jeżeli korzystanie z tego typu sposobu ogrzewania jest zgodne z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.

Osoby fizyczne mogą liczyć na 7 tys. zł dotacji na wykonanie podłączenia do sieci ciepłowniczej w zabudowie jednorodzinnej (dotąd było to maksymalnie 60 proc. kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 5 tys. zł). Dotacje dla wspólnot ustalono na 20 tys. zł na budowę węzła cieplnego oraz 1 tys. zł na każdy lokal na wykonanie instalacji wewnętrznej w częściach wspólnych i 2 tys. zł na każdy lokal, w którym zostało zlikwidowane węglowe źródło ciepła, na wykonanie instalacji wewnętrznej w przypadku przyłączenia do sieci ciepłowniczej.

Poza tym tysiąc złotych mogą dostać osoby fizyczne na wykonanie wewnętrznej instalacji grzewczej dla przyłączenia do sieci ciepłowniczej, w przypadku istniejącego już w budynku węzła cieplnego (dotychczas było maksymalnie 60 proc. kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 5 tys. zł). Dzięki temu np. wspólnota mieszkaniowa składająca się z dziesięciu lokali może liczyć na dofinansowanie do budowy węzła cieplnego oraz wykonanie wewnętrznych instalacji w częściach wspólnych i w lokalach do 50 tys. zł w przypadku podłączenia do ciepła systemowego.

Dodatkowo opolanie mogą skorzystać z innych źródeł finansowania, np. preferencyjnej pożyczki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu. Pomoc w załatwieniu formalności oferuje ECO. – W ramach realizacji programu będziemy prowadzić działania edukacyjne, powstaną też mobilne punkty informacyjne ECO, dostępne dla mieszkańców podczas miejskich wydarzeń plenerowych – mówi Paweł Krawczyk z zarządu ECO.

Dodaje, że mało kto myśli o smogu latem, ale kiedy już zaczynamy go czuć, jest za późno na kompleksowe i skuteczne działania. – W tym zakresie z całą mocą działa zasada, która mówi, że lepiej zapobiegać, niż leczyć – tłumaczy Krawczyk.

Z samochodu na rower

Kolejnym krokiem ku czystszej Opolszczyźnie jest umowa, którą marszałek Andrzej Bula podpisał w końcu czerwca z szefami 14 samorządów regionu. Trafi do nich blisko 50 mln zł na inwestycje w nowoczesny prośrodowiskowy transport.

– Umowa dotyczy całego subregionu północnego, czyli powiatów kluczborskiego, oleskiego i namysłowskiego. Chodzi o liczne inwestycje, z których korzystamy co dnia. Potrzebujemy nowoczesnych parkingów, centrów przesiadkowych i komfortowych autobusów. Idea tego programu to zachęcenie mieszkańców, aby zrezygnowali ze swoich samochodów na rzecz komunikacji publicznej – mówi Andrzej Buła.

Stąd pomysł, który świetnie sprawdza się od dziesięcioleci np. w Holandii. Ludzie dojeżdżają samochodami do centrów przesiadkowych, gdzie zostawiają auta na przygotowanych parkingach i dalej jadą rowerami lub autobusami.

Jak podał portal samorządu województwa: „lider projektu, powiat kluczborski, planuje m.in. zakup 13 nowoczesnych autobusów, instalację dynamicznej informacji pasażerskiej oraz budowę ścieżek rowerowych. Centra przesiadkowe wraz z parkingami tak na samochody, jak i rowery planowane są m.in. w Kluczborku, Jasieniu, Lasowicach Wielkich, Pokoju, Oleśnie, Wołczynie i Rudnikach. Projekt zakłada także budowę dziesięciu obiektów »Parkuj i jedź« oraz 19 parkingów”.

Piotr Pośpiech, starosta kluczborski, podał też dobrą wiadomość dla rowerzystów. Na terenie trzech powiatów wybudowane zostanie ponad 70 km dróg rowerowych. Poprawi to bezpieczeństwo i ułatwi poruszanie się rowerzystów wzdłuż najbardziej ruchliwych tras. Ścieżki będą budowane od podstaw.

– Zaplanowaliśmy sieć połączeń rowerowych, na potrzeby których zbudujemy 290 miejsc parkingowych. To powinno zachęcić do zrezygnowania z samochodów. Wiemy, że mieszkańcy chcą korzystać z autobusów, a informacja interaktywna połączona z aplikacjami na telefonie powinna przyczynić się do zainteresowania naszą propozycją – dodaje starosta.

Pieniądze na inwestycje pochodzą z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014–2020. Zgodnie z zapisem w umowach prace związane z realizacją przedsięwzięć powinny się zakończyć do sierpnia 2019 roku.

Ścieki tylko do oczyszczalni

W sukurs przyrodzie Opolszczyzny przyjdą też inwestycje wodno-ściekowe. Obecnie z kanalizacji korzysta w regionie 72 proc. mieszkańców. Ten niekorzystny wskaźnik niebawem się poprawi. Samorząd wybrał 27 projektów, które dofinansuje kwotą 10,5 mln euro (44,6 mln zł).

Jak informuje samorządowy portal, „najwyżej na liście rankingowej oceniono projekty gminy Otmuchów na dwa zadania – budowę oczyszczalni ścieków w Maciejowicach oraz budowę przydomowych oczyszczalni ścieków w miejscowości Lubiatów”.