Czy polskie miasta umieją radzić sobie z wodą?

Water City Index to ranking efektywności wykorzystania zasobów wody w miastach. Właśnie opublikowano jego siódmą edycję. Powstał na podstawie analizy 40 wskaźników. Wyniki ujęto w trzech dziedzinach: życie, zagrożenie oraz gospodarka i społeczeństwo. Przygotowano go dla trzech kategorii polskich miast: metropolie (8 miast), pozostałe miasta na prawach powiatu (58) oraz miasta, które w roku powstania pierwszego rankingu WCI posiadały co najmniej 20 tys. mieszkańców (152). 

Pierwsze miejsce w kategorii największych miast zajęła Łódź, przed Krakowem i Wrocławiem. Gdynia, Tarnobrzeg i Gorzów Wielkopolski zdobyły najwięcej punktów jako miasta na prawie powiatu (poza metropoliami), a Mrągowo, Augustów i Swarzędz jako miasta średnie.

Jak działają samorządy w metropoliach?

Triumf Łodzi można odczytać jako rezultat długoletnich inwestycji i konsekwentnej polityki zarządzania wodą – napisali eksperci w raporcie opisującym ranking. Przypomnieli, że miasto historycznie borykało się z ograniczonymi zasobami wód powierzchniowych, ale dzięki projektom retencyjnym i modernizacji sieci wodociągowej zdołało wzmocnić odporność wodną miasta oraz poprawić jakość życia mieszkańców. Łódź została najlepiej sklasyfikowana w subindeksie „życie”.

Czytaj więcej

Inwestycje

Zatrzymać wodę deszczową. Jak miasta przygotowują się do zmian klimatycznych

Samorządy inwestują w zbiorniki retencyjne, aby poprawić zarządzanie wodami opadowymi, minimalizo...

Kraków także osiągnął wysoki rezultat w kategorii „życie” oraz mocną trzecią pozycję w „gospodarka i społeczeństwo”. To wskazuje na potencjał rozwoju miasta pod kątem wykorzystania wody w kształtowaniu konkurencyjnej gospodarki i jakości życia mieszkańców. Eksperci uważają jednak, że samorządy w obu miastach mają przestrzeń do poprawy odporności na zagrożenia wodne – powinny wzmacniać infrastrukturę przeciwpowodziową i działać na rzecz adaptacji do ekstremalnych zjawisk pogodowych.

Wrocław nie obronił tytułu lidera z 2024 r. jednak wyróżnia się bardzo wysokim wynikiem w kategorii „gospodarka i społeczeństwo” (2. miejsce). 

Mocne i słabsze strony wielkich miast?

Zastosowanie różnych podkategorii w rankingu umożliwiło pokazanie mocniejszych i słabszych stron miast. Bydgoszcz (czwarta w rankingu) jest liderem subindeksu „zagrożenie”, od lat prowadzi skuteczną i spójną politykę adaptacyjną i ochrony przed suszą czy powodzią (miasto od 12 lat realizuje projekt, który potocznie określa się w świecie jako „miasto gąbka”), równocześnie zajmuje siódme miejsce wśród metropolii w kategorii „gospodarka i społeczeństwo”. 

Szczecin – 5. miejsce w klasyfikacji ogólnej – jest liderem w obszarze „gospodarka i społeczeństwo” – miasto efektywnie wykorzystuje zasoby wody do rozwoju gospodarczego (m.in. poprzez port i projekty morskie) oraz inicjatywy społeczne. Ale też miasto ma niski wynik w kategorii „życie”, co oznacza, że codzienne użytkowanie wody przez mieszkańców (np. jakość sieci).

Warszawa – znajdująca się na 7. miejscu wśród metropolii (przed Poznaniem) – ma niezłe parametry codziennego korzystania z wody i zarządzania (3. lokata w „życie”, 4. w „gospodarka i społeczeństwo”), ale ostatnie, 8. miejsce w „zagrożenia”. Eksperci uważają, że stolica zmaga się m.in. z ryzykiem powodzi na Wiśle i nawalnych opadów przy jednoczesnej gęstej zabudowie – te czynniki sprawiają, że wzmacnianie odporności wodnej miasta pozostaje kluczowym wyzwaniem na kolejne lata.

Czytaj więcej

Z regionów

Opłata od deszczu. Za uszczelnioną i zbyt mocno zabudowaną działkę

Masz mocno zabudowaną nieruchomość, co zmniejsza naturalną retencję na posesji? W takiej sytuacji...

Eksperci podkreślili, że dynamiczne zmiany na podium (awanse Łodzi i Krakowa, spadek Wrocławia) pokazują, że ambitne transformacje i ciągłe doskonalenie polityki wodnej przekładają się na szybką poprawę pozycji w rankingu. Jednocześnie utrzymujące się niskie miejsce Warszawy czy Poznania stanowi sygnał ostrzegawczy, iż sam rozmiar czy zasobność miasta nie gwarantuje sukcesu – potrzebna jest konsekwencja i holistyczne podejście do gospodarki wodnej.

Za co zapunktowała Gdynia?

Gdynia wyłoniła się jako nowy lider zestawienia, podczas gdy ubiegłoroczny numer jeden – Słupsk – spadł na 8. pozycję. Samorząd gdyński konsekwentnie realizuje wieloletnią strategię miasta portowego, nastawioną na wzmacnianie odporności wodnej i wykorzystanie dostępu do morza jako atutu rozwojowego. Gdynia zajęła 2. miejsce w subindeksie „gospodarka i społeczeństwo” – ustępuje jedynie Świnoujściu – co wskazuje na skuteczne przekuwanie zasobów wodnych w rozwój gospodarczy (np. poprzez inwestycje w infrastrukturę portową, żeglugę czy turystykę morską) oraz polityki społeczne związane z wodą.

Drugie miejsce zajmuje Tarnobrzeg, co stanowi zaskakujący awans dla tego średniej wielkości miasta (rok temu był 28.). Miasto dokonało transformacji terenów pokopalnianych w ogromny akwen (Jezioro Tarnobrzeskie), co oznacza równoczesny rozwój rekreacji wodnej, poprawę jakości życia mieszkańców oraz zwiększoną ochronę przeciwpowodziową regionu.

Gorzów Wielkopolski jest na trzecim miejscu tak jak rok wcześniej. Miasto od lat inwestuje w gospodarkę wodno-ściekową i ochronę przeciwpowodziową Warty, dzięki czemu zajęło wysokie 6. miejsce w „gospodarce i społeczeństwie”, a zarazem utrzymuje solidne wyniki w pozostałych kategoriach (6. lokata w „życiu” i 22. w „zagrożeniach”).

Jak działają samorządy w dużych miastach?

Na czwartym i piątym miejscu znalazły się Piekary Śląskie i Jastrzębie-Zdrój. To miasta przemysłowe, w których samorządy poprawiły sytuację wodną. 

Liderami w subkategorii „życie” są Zamość (16. w rankingu) i Białystok (13. miejsce ogółem), co oznacza doskonałe wskaźniki zaopatrzenia w wodę, jej jakości i przystępności dla mieszkańców. 

Czytaj więcej

Ekologia

Żeby woda nie uciekała. "Trzeba uczyć mieszkańców prostych nawyków"

O oszczędzaniu wody mówi się już od lat, a od jakiegoś czasu coraz więcej się robi. Konkretne dzi...