45 lat odlotów w Spodku

Spodek jest salą koncertową, która wielokrotnie dała powód, żeby nadużywać słowa „odlot” – tyle budowla o kosmicznym kształcie gościła najwyższej klasy koncertów. Tym bardziej trudno sobie wyobrazić, że w miejscu, gdzie powstała – dziś to ścisłe centrum Katowic – mieściła się wcześniej hałda jednej z hut. Jeszcze trudniej uwierzyć, że idea sali, która gościła wielu topowych rockowych artystów powstała w okresie Stalinogrodu, jak nazwano na cześć komunistycznego tyrana Katowice. Polska musiała przejść okres destalinizacji, by projekt zaczął się materializować dzięki wstawiennictwu Jerzego Ziętka, pamiętnego gospodarza Katowic.

Super Spodek

Jedno z pewnością łączy powstanie Spodka z naszymi czasami: budżet. Na inwestycję zapisano 200 mln złotych, skończyło się na 800 mln.

Z punktu widzenia architektury niezwykle ważne jest to, że bryła zaprojektowana przez Macieja Gintowta (wraz z Maciejem Krasińskim), a przedstawiająca wznoszący się do lotu kosmiczny, nomen-omen, spodek – do dziś stawia katowicki gmach pośród czołowych arcydzieł architektury powojennej. Myślę, że to jeden z powodów, dla których sala przetrwała, gdy przejawy warszawskiego modernizmu padły pod ciężarem buldożerów, torujących drogą do nowych budowli.

Warto o tym pamiętać, bo taki los spotkał m.in. warszawski Super-Sam, którego konstrukcję nośną zaprojektował Wacław Żórawski. To na jego projekcie opierał się Andrzej Żórawski, wykonawca konstrukcji Spodka. Wspominam o tym, ponieważ Super-Samu już nie ma, tymczasem Spodek wprawia nas swoją formą w nieustanny zachwyt. I tak od lat. Katowicki Spodek od warszawskiego Super-Samu okazał się lepszy, piękniejszy. Dlatego przetrwał. Taka jest logika dziejów.

Ależ boks!

Spodek to historia polskiego życia koncertowego i sportowego. Dziś mało kto o tym pamięta, ale właśnie tu odbywały się 4 grudnia słynne barbórki z udziałem partyjno-rządowego kierownictwa. A jednak nie samą polityką żył Spodek. Kto nie pamięta wszystkich mistrzostw Europy i świata w wielu sportowych dyscyplinach: zapasach, boksie, podnoszeniu ciężarów. Szczególne były mistrzostwa w hokeju na lodzie w 1976 roku, kiedy polska drużyna pokonała reprezentację ZSSR.

Boks przypominał złej sławy koncert Erica Claptona w 1979 roku, gdy jego show wywołał tak wielkie emocje, że zdemolowano mu sprzęt nagłośnieniowy, przez co nie mógł pojechać na występy do Izraela. Miała w tym swój udział milicja. Dziś Metallica jest globalną mega-gwiazdą, która występuje na stadionach i lotniskach. A jednak mimo tego – ma w pamięci jeden z pierwszych halowych występów, właśnie w Spodku. Można powiedzieć, że tu przecierała swoją drogę na szczyt.

Zabawny był to show, który poprzedził iście bokserski pojedynek przedstawicieli Szczecina i Poznania na środku płyty. Wokół nich powstała gigantyczna, pusta przestrzeń, która zapełniła się dopiero, gdy na scenę wyszła Metallica.

Szkoda, że tamten koncert nie został oficjalnie zarejestrowany.

Potem było lepiej. „Wehikuł czasu” nagrał w Spodku Dżem. Tu reaktywowała się grupa Perfect, czego dowodem jest album „Katowice Spodek Live’94”. Tego samego roku w iście hollywoodzkiej oprawie „Live” nagrała grupa Hey. „Live Encounters” zarejestrowało Deep Purple.

Życzenia

Pamiętam też Spodek z pierwszych w Polsce koncertów The Cure, Jean-Michela Jarre’a, Mike’a Oldfielda, The Prodigy oraz Genesis. Ten ostatni transmitowała TVP. Szczególnym wydarzeniem były dwa koncerty Pearl Jam w 2000 roku zarejestrowane z myślą o „oficjalnych bootlegach”.

Trzeba pamiętać, że Spodek to także niezapomniane wrażenia z Rawy Blues. Świadczy to o tym, że świetna architektura – użyteczna architektura, wystawia sobie samej pomnik ponad zmieniającymi się estetykami i systemami.