Przybędzie miast w Polsce. Niektóre odzyskają swój status po ponad wieku

– Odzyskanie praw miejskich jest wyrazem szacunku i pamięci dla naszych przodków, biorących czynny udział w powstaniu styczniowym, oraz otwarciem nowych możliwości pozyskania środków zewnętrznych i nawiązania współpracy z innymi jednostkami samorządu terytorialnego – uważa Arkadiusz Małecki, wójt gminy Kurów.

Kurów to miejscowość położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 874 łącząca Puławy z Lublinem.

Kurów stracił prawa miejskie po 400 latach w ramach represji po powstaniu styczniowym

W przeszłości Kurów posiadał prawa miejskie. – Uzyskał je 6 stycznia 1442 r. za uprzednim zezwoleniem królewskim. Piotr Kurowski, kasztelan lubelski i sądecki, nadał dokument lokacyjny miasta Kurowa na prawie magdeburskim – opowiada wójt Małecki. Prawa miejskie odebrano miejscowości w 1870 r. w ramach represji za udział mieszkańców w powstaniu styczniowym.

W tym samym roku prawa miejskie straciła też Końskowola – inna miejscowość w powiecie puławskim, która od Nowego Roku znów ma stać się miastem. – Byliśmy miastem od 8 czerwca 1532 r., kiedy to Andrzej Tęczyński, późniejszy wojewoda lubelski, uzyskał z rąk Zygmunta Starego przyrzeczenie nadania praw miejskich dla Końskowoli. W zasobach Archiwum Głównego Akt Dawnych zachowały się historyczne dokumenty świadczące o nadaniu praw miejskich Końskowoli 8 czerwca 1532 r. – przekazał Krzysztof Bartuzi, sekretarz gminy Końskowola.

Dodaje, że i tu powodem pozbawienia praw miejskich był liczny udział mieszkańców w powstaniu. – Zemsta zaborcy w sposób brutalny dotknęła całe miasto, któremu nadano status prawny osady – mówi.

Także Wąwolnica w powiecie puławskim, słynąca ze swojej zabytkowej bazyliki oraz jako miejsce kultu religijnego, w przeszłości była królewskim miastem. Taki status posiadała nieprzerwanie od 1346 do 1870 r. Wcześniej była nazywana Wawelnicą.

Kobylnica doczeka się statusu miasta po 700 latach

Miastem nigdy nie była Kobylnica na Kaszubach, ale pierwsze wzmiankowanie o niej sięga 1315 r., a obecnie znana była z Disco Hit Festival Kobylnica z muzyką disco polo. – Pierwszy wniosek o nadanie praw miejskich złożyliśmy w 2023 r., jednak nie udało się wtedy ich uzyskać. Decyzja była rozczarowująca dla wszystkich, którzy z oddaniem i pasją pracowali nad rozwojem zarówno miejscowości Kobylnica, jak i całej gminy – mówi Anna Gliniecka-Woś, zastępca wójta Kobylnicy.

Czytaj więcej

Z regionów

Przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii: Chcielibyśmy stworzyć jedną gminę

Naszym głównym zadaniem jest, by cała metropolia stała się atrakcyjnym miejscem do życia i przyciągała kolejne osoby, które by się u nas osiedlały. Jednym z pomysłów jest, by teren całej metropolii stał się jednym miastem, a jego potencjał był bardziej widoczny – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

W tym roku gmina podjęła kolejny raz próbę uzyskania statusu samodzielnej jednostki miejskiej. – Tym razem się udało. Otrzymaliśmy pozytywną opinię wojewody pomorskiej i teraz pojawił się projekt rozporządzenia, w którym nasza miejscowość jest wskazana jako jedna z tych, które uzyskają prawa miejskie od 2025 r. – dodaje pani wójt.

Dawne miasta o przywrócenie im praw miejskich walczyły od ub. roku. – Najtrudniejszym elementem procedury było zachęcenie mieszkańców do udziału w konsultacjach społecznych – przyznaje wójt Kurowa. We wszystkich miejscowościach, które uzyskają od Nowego Roku prawa miejskie, najpierw rady gmin podjęły uchwały w sprawie konsultacji, a później zostały one przeprowadzone wśród mieszkańców. Na terenie gminy Końskowola wzięło w nich udział 1192 mieszkańców.

Za nadaniem statusu miasta opowiedziało się 855 osób, co stanowi 71,73 proc. Przeciw opowiedziało się 267 mieszkańców, co stanowi 22,40 proc. Głosów wstrzymujących się było 46, co stanowi 3,86 proc., głosów nieważnych było 1,93 proc.

Z kolei w Wąwolnicy w ramach konsultacji głosy oddało 1052 mieszkańców gminy, czyli ponad 29 proc. uprawnionych. Zdecydowana większość z nich, 802 osoby (79,64 proc.), opowiedziała się za miastem. Za wioską były 153 osoby (15,2 proc.), 52 osoby głosu nie oddały, a 45 nieważne.

Po zakończeniu konsultacji i zliczeniu wyników rady gmin przyjmowały uchwały wyrażające zgodę na złożenie wniosku o nadanie praw miejskich, które za pośrednictwem właściwych wojewodów trafiły do MSWiA, a stąd trafiły one do Rady Ministrów. Od Nowego Roku status miasta uzyskają także: Kazanów, Sobków oraz Zaniemyśl.

Dlaczego warto posiadać status miasta?

Co daje status miasta? Tylko prestiż? Okazuje się, że nie. Samorządowcy liczą, że przekształcenie wsi w miasto to szansa na rozwój miejscowości. – Gmina, m.in. ze względu na swoje położenie, jest miejscem atrakcyjnym dla inwestorów. Odzyskanie praw miejskich pomoże w dotarciu z tą informacją do szerszej grupy odbiorców i podniesie prestiż miejscowości – uważa wójt Kurowa Arkadiusz Małecki.

I dodaje, że aktualnie gmina prowadzi prace nad zmianami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w przedmiocie stworzenia przy węźle Kurów-Wschód trasy S17 około 213 ha terenów inwestycyjnych, które pozwolą na stworzenie nowych miejsc pracy dla mieszkańców oraz osób chcących osiedlić się na terenie miasta i gminy.

A Krzysztof Bartuzi, sekretarz gminy Końskowola, dodaje, że niewątpliwie przyznanie praw miejskich wpłynie prestiżowo na postrzeganie jej zarówno przez potencjalnych inwestorów, jak i nowych mieszkańców.