Rowerowa rewolucja powoli obejmuje wszystkie zakątki Polski

Pomorze Zachodnie

Olgierd Geblewicz, marszałek województwa zachodniopomorskiego

Pomorze Zachodnie jest krajowym liderem w realizacji rowerowych projektów. Budujemy najwięcej regionalnych, długodystansowych tras. Wdrażamy unikalną, nawet w skali Europy, koncepcję budowy sieci tras rowerowych. Jej pierwszy etap to ponad 1100 kilometrów i pięć szlaków: Velo Baltica, Blue Velo, Trasę Pojezierzy Zachodnich, Stary Kolejowy Szlak i Trasę wokół Zalewu Szczecińskiego. W tym roku zarząd województwa zachodniopomorskiego zdecydował o rozpoczęciu wdrażania drugiego etapu, czyli budowie odcinków kolejnych sześciu tras. Nasza sieć ma mieć docelowo 1500 km. Wisienką na tym rowerowym torcie będzie transgraniczna Pętla Berlin–Szczecin–Kołobrzeg o długości niemal 700 km.

Najlepszych sposobem zachęcania do podróży rowerowych jest właśnie budowa wysokiej jakości infrastruktury rowerowej, która ciągnie się przez wiele kilometrów. Stawiamy również na rzetelne informowanie mieszkańców, gdzie mają do dyspozycji infrastrukturę rowerową i jakiej jest ona jakości. Do tego celu stworzyliśmy unikalną aplikację rowerową Pomorze Zachodnie. Jest to jedyna w Polsce aplikacja ze wszystkimi drogami rowerowymi. Nawet tymi, które jeszcze są w budowie.

W tym roku oddajemy do użytku tyle ważnych odcinków, że nie sposób wszystkich wymienić. Zakończyliśmy prace na pięknej trasie wokół Zalewu Szczecińskiego. To 300-km pętla wokół ogromnego akwenu. I duże ułatwienie dla jadących na dwóch kółkach ze Szczecina nad morze.

Każdemu, kto planuje wakacje na najpopularniejszej trasie – Velo Baltica, znanej jako R-10 – proponujemy, by wystartował ze Szczecina i dotarł nad Bałtyk naszą niebiesko-zieloną trasą: po lewej stronie mając wodę, a z prawej – piękne łąki i lasy. Hitem tego roku jest też odcinek Trasy Pojezierzy Zachodnich do Bornego Sulinowa. Nitka przez ciekawe przyrodniczo i historycznie tereny przyciąga mieszkańców całego powiatu oraz turystów.

Wrocław

Monika Kozłowska-Święconek, Dyrektor Biura Zrównoważonej Mobilności Urzędu Miejskiego Wrocławia

Wrocław od wielu lat rozwija infrastrukturę rowerową oraz prowadzi działania na rzecz rowerowej promocji i edukacji. Jako jedno z największych miast w Polsce widzimy duży potencjał w zapewnianiu bezpieczeństwa i wygody poruszania się tym środkiem transportu. Im więcej mieszkańców przekona się do jazdy rowerem, tym mniej spalin, hałasu i korków w mieście. Sami wrocławianie wskazują na to, że inwestycje w infrastrukturę rowerową są tym, na czym im zależy – przykładem może być Wrocławski Budżet Obywatelski, w którym co roku wybierane są projekty rowerowe.

W 2021 roku przeprowadziliśmy konsultacje dotyczące planu działań rowerowych do 2030 roku, oddano w nich ponad 2500 głosów. Wskazywano między innymi, gdzie powinny pojawić się nowe trasy. Rekomendacje znalazły swoje odzwierciedlenie w dokumencie, który wyznacza obecnie nasze priorytety realizacyjne w kontekście rozwoju tras rowerowych. Do wybierania roweru do codziennych podróży służą również kampanie promocyjne kierowane zarówno do dzieci (Rowerowy Maj), jak i do dorosłych (W Kółko Kręcę). W tej pierwszej kampanii odnotowujemy co roku nowy rekord frekwencyjny, w ubiegłym roku w akcji wzięło udział ponad 25 tysięcy dzieci ze 114 placówek edukacyjnych. W tym roku dołączyły kolejne szkoły i przedszkola – w sumie ich liczba sięgnęła ponad 130. W Kółko Kręcę jest natomiast naszą autorską kampanią, w której zachęcamy aktywnych zawodowo mieszkańców naszego miasta, aby do pracy dojeżdżali rowerem – w zamian za to uczestnicy rywalizacji otrzymują nagrody, które mogą wybrać w specjalnej aplikacji.

Duży nacisk stawiamy również na edukację rowerową. We Wrocławiu działa program „Młodzi – aktywnie zMOBILizowaNI”. Zawiera on kilka działań, wśród nich zajęcia edukacyjne kierowane zarówno do uczniów, jak i nauczycieli wychowania komunikacyjnego.

Wspomniane wyżej działania przynoszą skutek. Z badania natężenia ruchu rowerowego, które zostało przeprowadzone w 2022 roku, wynika, że liczba rowerzystów zwiększyła się od kilku do kilkunastu procent w porównaniu z latami ubiegłymi. Przez jedną z najchętniej wybieranych tras w godzinach szczytu przejeżdża ponad 1000 rowerzystów w ciągu godziny.

Gdańsk

Przemysław Remigiusz Kitliński, pełnomocnik prezydenta miasta Gdańska ds. komunikacji rowerowej

W 2023 roku po raz drugi z rzędu Gdańsk uzyskał najlepszy wynik wśród polskich miast powyżej 200 tys. mieszkańców w badaniach klimatu rowerowego. Ankiety wypełniło ponad 2,5 tys. mieszkańców, a wynik wskazuje na bardzo pozytywną ocenę funkcjonujących i ciągle rozwijanych rozwiązań prorowerowych.

Starania Gdańska o zapewnienie jak najlepszych warunków do korzystania z rowerów mają długą tradycję, sięgającą swymi początkami okresu tuż po roku 2000, gdy miasto rozpoczęło inwestowanie w infrastrukturę rowerową, spełniającą wysokie standardy techniczne i użytkowe.

Aktualnie miasto dysponuje relatywnie dobrze rozwiniętą siecią tras rowerowych, na którą składa się ponad 200 km dróg i pasów rowerowych. Wydzielona infrastruktura rowerowa zintegrowana jest z rozległym obszarem ulic lokalnych w strefie ograniczonej prędkości, który obejmuje już dwie trzecie powierzchni miasta.

W obrębie tej strefy na ulicach jednokierunkowych ruch rowerowy odbywa się w obu kierunkach. Wzdłuż ulic, na węzłach przesiadkowych i przy obiektach użyteczności publicznej funkcjonuje przeszło 18 tys. ogólnodostępnych miejsc postojowych dla rowerów, a obowiązek ich budowy nakładany jest również na inwestorów prywatnych poprzez szczegółowe wskaźniki i wytyczne w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

Gdańsk jest również pomysłodawcą i głównym organizatorem Rowerowego Maja – największej w Polsce kampanii promującej dojeżdżanie na rowerach do szkół i przedszkoli. W 2023 r. w kampanii uczestniczyło ponad 250 tys. dzieci z 41 polskich miast i gmin. Z kolei jesienią miasto organizuje rywalizację promującą rowerowe dojazdy do pracy i na uczelnie. Kampania „Rowerem do pracy i szkoły – Kręć kilometry dla Gdańska” odbywa się w okresie, gdy warunki pogodowe są coraz mniej łaskawe, ale dodatkowa mobilizacja wiążąca się z udziałem w rywalizacji zwiększyła ruch rowerowy w okresie jesienno-zimowym o 46 proc.

Aktualnie miasto pracuje nad koncepcją budowy 9 ekostrad, czyli tras dla rowerów, hulajnóg i UTO spełniających wysokie standardy techniczne i gwarantujących najwyższy poziom bezpieczeństwa.

Wieloletnie działania miasta na polu rozwoju ruchu rowerowego zostały docenione przez Europejską Federację Cyklistów, która przyznała Gdańskowi prawo do organizacji Kongresu Rowerowego Velo-city w 2025 roku. Już dziś zapraszamy na najważniejszą na świecie imprezę w zakresie planowania miast przyjaznych rowerom. 

Kraków

Marcin Wójcik, Dział ds. spraw projektów międzynarodowych i zrównoważonej mobilności Zarządu Transportu Publicznego w Krakowie

Transport rowerowy w Krakowie w tym roku dostanie wypieków na twarzy. Dosłownie za kilka dni czeka nas otwarcie nowej przeprawy przez Wisłę. Kolejarze dali się namówić i w ramach nowego – ale w miejscu starego – mostu kolejowego została wybudowana także kładka dla rowerzystów i pieszych. To istotne z punktu ruchu rowerowego połączenie Zabłocia i Kazimierza, które ma szansę obsługiwać naprawdę duże strumienie mieszkańców i mieszkanek używających roweru jako środka transportu. Nowa przeprawa pozwoli jadącym na rowerach ominąć nieprzyjazny dla rowerów most Powstańców Śląskich, a dodatkowo pozwoli dojechać do centrum spokojniejszymi, a przez to b ezpieczniejszymi, ulicami o małym natężeniu ruchu samochodowego. Drugim powodem rumieńców jest temat długoterminowej wypożyczalni rowerów LajkBike. Jej start się nieco opóźnia z powodu interpretacji naliczania podatku VAT od opłat dodatkowych, czyli mówiąc wprost, od kar za niewłaściwe korzystanie z roweru. Czekamy teraz już nie tylko na dostawę ostatniej partii rowerów elektrycznych, ale także na wspomnianą interpretację. Liczymy, że powstająca nowa infrastruktura rowerowa oraz możliwość wypożyczenia po atrakcyjnej cenie i korzystania z roweru jak z własnego zachęci do jeszcze częstszego wybierania jednosladu jako środka transportu w codziennych dojazdach do pracy. 17 automatycznych liczników mierzących natężenie ruchu rowerowego pokazuje, że wysiłki miasta na rzecz popularyzacji roweru przynoszą efekty w postaci rosnącego ruchu.

Bydgoszcz

Tomasz Dobrowolski. pełnomocnik prezydenta miasta Bydgoszczy ds. projektu marki „Aktywne miasta”

Fundamentalna zmiana w rozwoju sieci rowerowych dróg w Bydgoszczy nastąpiła przed dekadą. Wówczas do określenia zasad projektowania tras i wyboru kluczowych zadań prezydent Bydgoszczy Rafał Bruski zaprosił środowiska rowerowe. Równocześnie co roku część środków na inwestycje drogowe zaczęliśmy przeznaczać na infrastrukturę rowerową. 

Efektem było wypracowanie nowoczesnych standardów projektowania i budowy tras oraz konsekwentny przyrost długości rowerowych dróg. Każda nowa inwestycja uwzględnia bezpieczeństwo i komfort poruszania się rowerzystów. 

Tam, gdzie z przyczyn technicznych nie mamy możliwości budowy rowerowych dróg, wydzielamy pasy rowerowe, kontrapasy oraz dopuszczamy rowerowy kontraruch. Obecnie długość wszystkich oznakowanych dróg rowerowych wynosi 124 kilometry. Na koniec roku ta liczba wzrośnie o około 13 kilometrów. 

To będzie rekordowy wynik w ciągu ostatnich lat. Lada chwila oddamy do użytku nowe drogi rowerowe, łączące osiedla Piaski ze Smukałą oraz kolejną trasę w Myślęcinku.

Nowa infrastruktura rowerowa powstawać będzie też wzdłuż rewitalizowanych bulwarów nad Brdą i nabrzeża nad Wisłą. Zmiany w strefie płatnego parkowania również wykorzystujemy do wyznaczenia kolejnych pasów i kontrapasów rowerowych. Intensywnie przygotowujemy się też do zadań wskazanych przez samych rowerzystów jako priorytetowe. 

Ogłosiliśmy przetarg na zaprojektowanie i budowę drogi rowerowej łączącej centrum z osiedlem Bartodzieje. Zaawansowane prace trwają też nad projektem II etapu rozbudowy infrastruktury rowerowej wzdłuż ul. Fordońskiej. 

Mniejsze zadania trafiają też do realizacji dzięki naszemu Bydgoskiemu Budżetowi Obywatelskiemu, w ramach którego mieszkańcy w głosowaniu wskazali najważniejsze inwestycje na swoich osiedlach np. wzdłuż ul. gen. W. Andersa. W ten sposób Bydgoszcz dołączyła do miast wyjątkowo przyjaznych dla rowerzystów, co znajduje potwierdzenie w organizowanych rankingach.

Mazowsze

Izabela Stelmańska, zastępca dyrektora departamentu kultury, promocji i turystyki w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego

Rozwój transportu rowerowego, rozumianego jako odrębny środek komunikacji, najwyraźniej widać w Warszawie. Badania już kilka lat temu wskazywały, że w ciągu doby po stolicy jeździ ponad 75 tysięcy rowerzystów, co daje 5,5 proc. udział podróży odbywanych rowerem we wszystkich podróżach niebędących podróżami pieszymi. Oznacza to, że na 100 pasażerów autobusów, tramwajów, metra, samochodów, pięciu pasażerów to rowerzyści. Trend ten cały czas wzrasta.

Na Mazowszu transport rowerowy kojarzy się przede wszystkim z turystyką. Oczywiście, rower jest używany przez mieszkańców poszczególnych miejscowości jako lokalny środek transportu, ale dłuższe podróże z punktu A do punktu B, odbywają przede wszystkim turyści. Ogromny wpływ na rozwój infrastruktury rowerowej mają fundusze europejskie. Rowerowe Mazowsze to nie tylko hasło, to setki wybudowanych kilometrów dróg rowerowych.

Rower jest ekologiczny, nie generuje spalin i hałasu. Miliony złotych z funduszy europejskich na budowę i modernizację tras rowerowych wykorzystała Warszawa. Z wybudowanych nowych ścieżek rowerowych korzystają mieszkańcy Wyszkowa. Jeden z większych projektów został zrealizowany w Pomiechówku, gdzie fundusze europejskie wsparły budowę blisko 25 km ścieżek rowerowych. Sieci dróg rowerowych rozwijają się także na terenie gmin Ożarów Mazowiecki, Leszno i Stare Babice, Błonie, Grodzisk Mazowiecki, Michałowice, Płońsk i w wielu, wielu innych. Można mieć tylko nadzieję, że w kolejnych latach nadal w Polsce będziemy mieć dostęp do tych środków. Zmienia się też jakość budowanych ścieżek. Zarząd Województwa Mazowieckiego, mając na uwadze potrzebę realizacji spójnej sieci funkcjonalnej infrastruktury rowerowej na terenie Mazowsza, w czerwcu ubiegłego roku przyjął „Standardy infrastruktury rowerowej i koncepcję tras rowerowych…”. To ważne, aby standardy były załączane do specyfikacji warunków przetargów na projektowanie ścieżek, bo nadal zdarza się, że ścieżki są projektowane bez podstawowej znajomości specyfiki poruszania się rowerem, bez uwzględnienia potrzeb rowerzystów.