Wygrywają najbardziej aktywni

W Rankingu Samorządów 2014, w kategorii miast na prawach powiatu, zwyciężył Gdańsk. W zeszłym roku zajął drugą pozycję. Jest to więc kontynuacja dobrej passy. Wysokie miejsce w naszym zestawieniu zawdzięcza m.in. dosyć konserwatywnej polityce finansowej. Dynamika inwestycji wyraźnie spowolniła, za to miastu udało się wypracować jedną z najwyższych nadwyżek operacyjnych i osiągnąć stosunkowo wysoki wzrost dochodów własnych; w tak trudnym dla gospodarki 2013 roku wcale nie było to łatwe.

Drugie miejsce przypadło Wrocławiowi. Oznacza to, że po dłuższej przerwie wrócił do ścisłej czołówki naszego zestawienia, m.in. dzięki likwidacji nadmiernego zadłużenia.

Na trzecim miejscu znajduje się Sopot, który rok wcześniej był liderem. Podobnie jak Wrocław może się pochwalić nie tylko zrównoważonymi finansami, ale też np. bardzo dobrą współpracą z organizacjami pozarządowymi czy efektywnym wspieraniem przedsiębiorczości lokalnej.

W kategorii gmin miejskich i wiejsko-miejskich na pierwszym miejscu uplasował się Krasnystaw. To debiut tego miasta na tak wysokiej pozycji. W tym roku udało mu się zdecydowanie pokonać rywali pod względem jakości zarządzania gminą. Karpacz i Polanica-Zdrój (drugie oraz trzecie miejsce) mają znakomite wyniki finansowe.

Listę najlepszych gmin wiejskich otwiera Świdnica. Przez osiem lat obecności w naszym zestawieniu tylko raz znajdowała się poza pierwszą dziesiątką. W zeszłym roku była na siódmej pozycji. Dwie kolejne  gminy to Ożarowice i Ustka.

Wskaźnik zadłużenia

Nasz ranking dostosowujemy do zmieniającej się rzeczywistości, stąd delikatne zmiany w kryteriach oceny. W tym roku dotyczyły one przede wszystkim poziomu długu.

Już od trzech lat samorządy przygotowują się do nowego wskaźnika zadłużenia, który lepiej odzwierciedla zdolność kredytową. Miasta i gminy muszą podjąć spory wysiłek, żeby wypracować jak największe nadwyżki dochodów bieżących nad wydatkami.

Kapituła rankingu doceniła te starania. Dlatego w pierwszym etapie prac nad zestawieniem (gdy badaliśmy stan samorządowych finansów) gminy mogły uzyskać 5 pkt za spełnienie nowego wskaźnika zadłużenia. Dodatkowo te gminy i miasta, które zakwalifikowały się do drugiego etapu i których zadłużenie nie przekroczyło 60 proc., premiowaliśmy 3 pkt za korzystanie – mimo trudnej sytuacji – z zewnętrznych źródeł finansowania inwestycji. Jeśli gmina posiada potencjał do spłaty zadłużenia i jednocześnie inwestuje, może rozwijać się szybciej.

W pierwszym etapie oceny po raz pierwszy pojawiły się także 3 pkt za dynamikę podstawowych wydatków na administrację (m.in. wynagrodzenia, podróże służbowe); im mniejsza dynamika, tym więcej punktów.

Wsparcie dla rodzin

Drugi etap naszego rankingu to pytania ankietowe. W tej części też pojawiły się nowe kategorie. Zapytaliśmy miasta i gminy, czy aktywnie walczą z bezrobociem na ich terenie. Większość twierdząco odpowiedziała na to pytanie, a stosowane rozwiązania mogą być inspirujące.

Na przykład w gminie Zator dla nowych inwestycji wprowadzono zwolnienia od podatku od nieruchomości. Wielkość zwolnienia jest uzależniona od liczby powstających miejsc pracy. Jeśli miejsc jest pięć, zwolnienie przysługuje na pół roku, jeśli dziesięć – na rok, itp. Firma, która stworzy 80 nowych miejsc pracy, może nie płacić podatku przez pięć lat.