Moda na obligacje

70 nowych programów emisji obligacji podpisały samorządy od początku roku do końca czerwca. Ich wartość wyniosła 885 mln zł – wynika z danych Fitch Polska. To wynik nieco słabszy niż w pierwszej części minionego roku, gdy było to 90 programów o wartości prawie 1 mld zł. Warto jednak pamiętać, że ubiegły rok był rekordowy dla rynku obligacji komunalnych. A do tego był rokiem wyborów samorządowych, a to oznacza, że włodarze za wszelką cenę starali się dokończyć zaplanowane inwestycje.

Jak podaje Fitch Polska, wartość emisji papierów miast, gmin, powiatów czy województw wyniosła ponad 991 mln zł w pierwszych sześciu miesiącach tego roku, wobec 1,3 mld zł rok temu.

Wiele wskazuje na to, że obecny rok będzie kolejnym pod względem rozwoju obligacji municypalnych. Zwłaszcza że samorządy są bardziej aktywne w drugiej części roku, gdy ich potrzeby na finansowanie są znacznie większe. Potrzebują bowiem kapitału choćby na wkład własny do projektów współfinansowanych przez UE. Dostosowują także budżety do nowego wskaźnika zadłużania się, co wymusza m.in. restrukturyzację starego zadłużenia, w tym wydłużanie jego spłaty. A to może powodować chęć zamiany kredytów na obligacje.

Według bankowców samorządy mogą też chętnie rolować dług (zamieniać stare zadłużenie na nowe) za pośrednictwem obligacji, a nie kredytów. Nie bez znaczenia jest także duża konkurencja między organizatorami emisji (banki i domy maklerskie), która powoduje, że proponowane marże są bardzo niskie. To też powoduje, że większość emisji gmin, powiatów czy województw nie trafia do inwestorów, bo banki zatrzymują je w bilansach (nie tylko organizują emisję, ale także udzielają finansowania).

– Zaletą obligacji jest to, że samorząd nie musi organizować przetargu, by je wyemitować. Poza tym emisja może zostać szybko przeprowadzona. Od momentu dostarczenia wszystkim dokumentów możemy uruchomić środki w ciągu kilku dni. – mówi Alicja Siemieniec, dyrektor Departamentu Finansowania i Projektów Ekologicznych BOŚ Banku.

Przyznaje jednak, podobnie jak większość ekspertów, że barierą w rozwoju emisji obligacji może się okazać rozporządzenie resortu finansów z końca ubiegłego roku, które wpisuje do tytułów dłużnych samorządów takie, których wcześniej nie było. Ministerstwo od pewnego czasu stara się ograniczyć zadłużanie się samorządów.

Godne zaznaczenia jest, że rośnie liczba i wartość emisji realizowanych nie przez same miasta czy gminy, ale ich spółki (tak samo zresztą oceniane pod względem wiarygodności kredytowej). To efekt wspomnianych już działań Ministerstwa Finansów. To, o czym od jakiegoś czasu mówią eksperci, czyli wypychanie zadłużenia do spółek komunalnych, staje się pomału faktem.

Jak wynika z danych Fitch Polska, od początku roku do końca czerwca wartość emisji obligacji spółek komunalnych przekroczyła kwotę 300 mln zł i zapewne istotnie wzrośnie, gdy lotniska zaczną emitować na dużą skalę. Zdaniem ekspertów wartość emisji przez spółki komunalne będzie w tym roku wyższa niż w ubiegłym, gdy było to ponad 800 mln zł.

Najwięcej nowych programów emisji obligacji podpisują w ostatnim czasie właśnie lotniska. Sześć z nich podpisało od ubiegłego roku programy na kwotę ponad 1 mld zł. W tym program o najwyższej wartości 240 mln zł należy do warszawskiego portu. Porty dołączyły zatem do spółek wodno-kanalizacyjnych oraz komunikacyjnych, które dotąd przodowały, jeśli chodzi o emisje obligacji. Największy dotychczas podpisany program należy do MPWiK Warszawa (500 mln zł). Poza tym pojawia się więcej tzw. obligacji przychodowych. Mają one atrakcyjną konstrukcję prawną, ponieważ zabezpieczone są na określonym majątku i przychodach oraz stają się wymagalne w momencie upadłości emitenta, w przeciwieństwie do zwykłych obligacji. W tym roku obligacje przychodowe emitował np. Zakład Komunikacji Miejskiej w Gdańsku w ramach dwóch programów o wartości 220 mln zł i 60 mln zł. Wcześnie wyemitowało takie papiery MPK w Łodzi czy MWiK w Bydgoszczy.

Z danych Fitch Polska wynika, że wartość emisji obligacji samorządów w 2009 r. i w 2010 r. była rekordowa. Wyniosła odpowiednio 3 i 4,6 mld zł. Dla porównania, w latach wcześniejszych wahało się to między 500 mln zł a mniej niż miliard zł. W ostatnich latach rosła także liczba emitentów i programów. I tak choćby w ubiegłym roku samorządy podpisały około 300 nowych programów emisji obligacji, wobec 200 rok wcześniej.

Z kolei zadłużenie samorządów z tytułu emisji obligacji wyniosło 11,6 mld zł na koniec czerwca. Wzrosło o prawie 800 mln zł od początku roku.