Przybywa samorządów, które chcą być bardziej eko

Innowacje to nie tylko nowoczesne technologie i systemy teleinformatyczne. To także nowe podejście do kwestii związanych np. z ochroną środowiska i zieloną energią.

Temat jest niezwykle ważny i aktualny. Dlatego w tegorocznej edycji rankingu „Innowacyjny samorząd" postanowiliśmy wprowadzić modyfikacje i zapytaliśmy jednostki samorządu terytorialnego o praktyczny stosunek do ekologii. Po raz pierwszy przyznaliśmy gminom i miastom na prawach powiatu punkty za wdrożenie planu gospodarki niskoemisyjnej, a także za organizację spotkań z mieszkańcami bądź podjęcie  faktycznych działań, konkretnych decyzji lub uchwał wspierających energetykę odnawialną.

Ograniczanie emisji

Z rankingu „Innowacyjny samorząd" wynika, że plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) wdrożyła już co czwarta gmina wiejska, więcej niż co trzecia miejsko-wiejska lub miejska oraz aż dwie trzecie miast na prawach powiatu.

Znakomicie pod tym względem wypadł zwycięzca tegorocznego rankingu Świnoujście. Choć jest to miasto uzdrowiskowe z najczystszym powietrzem w regionie i Polsce, uchwałą Rady Miasta z 14 października 2013 r. przyjęto bardzo ambitny PGN.

Zakłada on m.in. pozyskanie środków na zakup ekologicznych, hybrydowych autobusów dla komunikacji miejskiej oraz wymianę silników na elektryczne w jednostkach obsługujących przeprawę promową. Obniżona ma też być emisja zanieczyszczeń w dzielnicy Warszów. Zaplanowano ponadto wymianę kotłów ciepłowniczych i filtrów w Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej. Nowe mają być bardziej przyjazne środowisku.

Powodów do wstydu nie ma również Poznań. Co prawda nie wdrożył jeszcze planu gospodarki niskoemisyjnej, ale projektuje dynamiczne działania związane z ograniczeniem emisji. Miasto zamierza ustalić, które podmioty gospodarcze emitują najwięcej zanieczyszczeń powietrza, by opracować projekt redukcji tych zanieczyszczeń. Poznań chce również ograniczyć stosowanie opału stałego w obiektach mieszkalnych oraz użyteczności publicznej (odpowiednie zapisy znalazły się już w aktualizacji strategii rozwoju miasta do 2030 r.). Duży nacisk miasto położy na wykorzystanie energii odnawialnej.

Wiele gmin zdecydowało się podpisać porozumienia międzygminne w sprawie realizacji niskoemisyjnych projektów. W ramach takich przedsięwzięć mają być opracowane plany energetyczne poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego oraz audyty energetyczne.

Energetyka ?odnawialna

Wiele z ankietowanych miast i wsi postawiło na promocję odnawialnych źródeł energii (OZE). Ponad połowa gmin wiejskich i miejsko-wiejskich podjęła konkretne inicjatywy wspierające energetykę odnawialną. Na podobny ruch zdecydowało się niemal dwie trzecie miast na prawach powiatów.

Na przykład w gminie Stepnica w ubiegłym roku realizowano program ochrony środowiska skierowany do mieszkańców prowadzących gospodarstwa rolne. Dzięki niemu rolnicy otrzymują refundację określonych w programie kosztów prowadzenia gospodarstwa. – Celem programu jest ograniczenie negatywnych skutków związanych z  działalnością rolniczą, zmniejszenie zanieczyszczenia wód oraz tworzenie i wspieranie podstaw dobrej praktyki rolniczej – wyjaśniają w stepnickim urzędzie.

Gmina zapoczątkowała debatę publiczną dotyczącą projektu przeznaczenia części terenów pod budowę farm wiatrowych. Przeprowadziła też spotkania informacyjne z mieszkańcami na temat możliwości instalowania systemów fotowoltaicznych i dofinansowania kolektorów.

W gminie Sianów uchwałą Rady Miasta wyznaczono już konkretne tereny pod siłownie wiatrowe. Zainstalowano również solary w kilku szkołach na terenie gminy.

Na urządzenia solarne stawia również Świnoujście, ponieważ niezabudowana część miasta leży na terenach objętych dyrektywą unijną Natura 2000 oraz w otulinie Wolińskiego Parku Narodowego, gdzie nie można instalować wiatraków (choć na wyspie Wolin znajduje się jedna z największych w województwie zachodniopomorskim farm wiatrowych).

– Prowadzimy spotkania i konferencje z prywatnymi przedsiębiorcami oraz bankami na temat zakładania urządzeń solarnych. Chcemy, by podjęły się współfinansowania lub dotowania w formie umarzanej częściowo pożyczki – informują w świnoujskim urzędzie miasta.

Solary zasilają już niektóre ośrodki wypoczynkowe. W ten sposób ogrzewana jest część socjalna portu jachtowego oraz zasilana sieć oświetleniowa polsko-niemieckiej transgranicznej ścieżki rowerowej.

W Katowicach miasto przyznaje dotacje celowe na stosowanie odnawialnych źródeł energii. Jednorazowa dotacja  wynosi do 50 proc. nakładów inwestycyjnych wynikających z przedłożonych faktur lub rachunków (nie więcej niż 6 tys. zł na lokal mieszkalny i do 75 tys. zł w obiektach użyteczności publicznej).

Jak powstał ranking

Ranking przygotowaliśmy na podstawie ankiet wysłanych do 250 gmin miejskich, 250 gmin wiejskich oraz do miast na prawach powiatu.

Ankieta zawierała 19 pytań. ?W sumie za odpowiedzi na te wszystkie pytania można było uzyskać maksymalnie ?30 punktów.

W przypadku większości odpowiedzi przyznawaliśmy gminom najwyżej 1 punkt.

Liczba punktów możliwych do uzyskania za odpowiedzi na pytania 6, 7 i 14 zależała od liczby gminnych serwisów lub komputerów dostępnych dla mieszkańców, a na pytanie 13 – od średniej liczby uczniów przypadających na komputer. ?W przypadku pytań 16 i 17 liczba punktów zależała od stopnia zaangażowania w projekt.

Czego dotyczyły pytania, które zadaliśmy samorządom:

1 – ?jakie sprawy można załatwić w urzędzie za pośrednictwem internetu

1 A ?– sprawy meldunkowe (1 pkt)

1 B ?– sprawy związane z ewidencją działalności (1 pkt)

1 C ?– sprawy związane z podatkami lokalnymi  (1 pkt)

1 D? – sprawy związane z komunikacją  (1 pkt)

2 ?–czy gmina prowadzi rejestrację zapytań przez internet (1 pkt)

3 ?– ilu mieszkańców skorzystało ze skrzynki podawczej (1 pkt)

4 ?– szkolenia pracowników urzędu (1 pkt)

5 ?– szkolenia pracowników online (1 pkt)

6 ?– liczba prywatnych serwisów internetowych (2 pkt)

7 ?– liczba punktów z darmowym internetem (2 pkt)

8 ?– czy na terenie gminy jest obszar bez internetu (1 pkt)

9 ?– czy gmina prowadzi szkolenia dla mieszkańców (1 pkt)