VIII edycja Festiwalu Stolica Języka Polskiego w Szczebrzeszynie, któremu patronuje Miron Białoszewski, potrwa do 13 sierpnia. Zbiega się to z setną rocznicą urodzin pisarza, ale też dwoma ważnymi premierami. Właśnie ukazał się tom „Na każdym rogu ta sama truskawka. 1946–1950” w opracowaniu Adama Poprawy, który odnalazł tysiąc niezarejestrowanych w bibliografiach reportaży, miejskich obrazków, rozmówek publikowanych przez pięć lat na łamach „Kuriera Codziennego”, „Wieczoru Warszawy”, dodatku „Życia Warszawy”, oraz „Świata Młodych”. PiW zaczął też publikację „Tajnego dziennika” pisarza.

Śląsk i Ukraina

– Codziennie będziemy rozmawiać o Mironie Białoszewskim, nowych książkach, które wychodzą, o dyskusjach wokół tej postaci. Będzie sporo premier w tym roku: nowa powieść Filipa Zawady, nowa powieść Sylwii Chutnik, a także pierwsze spotkanie wokół książki Barbary Sadurskiej „Czarny hetman” – zapowiedziała kuratorka głównego programu festiwalu Justyna Sobolewska.

– W tym roku, niestety ze względu na wojnę w Ukrainie, zaczynamy festiwal od rozmowy o propagandzie, o tym, jak różne czynniki i komunikaty wpływają na rozumienie rzeczywistości przez ludzi. Potem będziemy rozmawiali do języku perswazji i języku manipulacji, o podobieństwach i różnicach między tymi zjawiskami, a następnie wrócimy do hasła, które określa pasmo językowe „Wyłącz nienawiść, włącz empatię” o języku w polskiej przestrzeni publicznej XXI wieku. Poświęcimy dużo uwagi zarówno osobom o innym kolorze skóry, jak i osobom o zróżnicowanej płci i orientacji seksualnej, a także zajmiemy się wiekiem i wykluczeniami, wynikającymi z kryzysu psychicznego czy niezadowolenia ze swojego ciała – poinformował kurator pasma językowego dr hab. Paweł Nowak.

Organizatorzy zapraszają w tym roku również na dyskusje poświęcone Śląskowi.

– Śląsk, zadziwiające zagęszczenie niewypowiedzianych historii. A może żadna historia nie potrafi wypowiedzieć tego miejsca. Może Śląsk to raczej stan świadomości. Jeśli tak, to nic lepiej od literatury nie potrafi się z tym zmierzyć – zapowiada kurator pasma „Śląsk” prof. Ryszard Koziołek.

Na 11 sierpnia zaplanowano koncert Mikołaja Trzaski w 80. rocznicę zagłady Żydów szczebrzeskich. W trakcie festiwalu przyznana zostanie również Nagroda Człowieka Słowa i Nagroda Wielkiego Redaktora. Jak co roku dla najmłodszych przewidziano zajęcia z cyklu Mała Stolica Języka Polskiego.

Gośćmi spotkań będą Małgorzata Rejmer, Magda Umer, który da również koncert, Anda Rottenberg, tym razem jako autorka książki kulinarnej, reżyser Leszek Mądzik, Anna Bikont, Wojciech Chmielarz, który zdradzi tajemnice pisania kryminałów, a także Paweł Sołtys i Wojciech Bąkowski.

Nad rzeką i morzem

Festiwal „Patrząc na Wschód” odbędzie się w Budzie Ruskiej nad Czarną Hańczą w dniach 11–14 sierpnia. Program jest w tym roku wyjątkowo bogaty. Przyjadą Leon Tarasewicz, Grzegorz Kasdepke, Hubert Klimko-Dobrzaniecki, Wojciech Jagielski czy Artur Domosławski, zaś kameralny koncert da Adam Strug. Niewątpliwym atutem jest przyroda Suwalszczyzny, która stanowi wyjątkowe tło pomiędzy Wschodem a Zachodem.

„Literacki Sopot” zaprasza pomiędzy 18 a 21 sierpnia. 11. edycja festiwalu Literacki Sopot jest poświęcona Irlandii. Nie oznacza to jednak, że wszystkie spotkania będą podporządkowane jednemu tematowi. Gośćmi będą irlandzcy autorzy, wśród których zwracają uwagę takie nazwiska jak Collum McCann, Lucy Caldwell czy Sebastian Barry. Największą literacką gwiazdą sierpniowej imprezy będzie jednak Amerykanka Elizabeth Strout, autorka takich powieści jak „Olive Kitteridge” czy „Mam na imię Lucy”.

Kryminalne tango

Wrocław zaprasza na Europejską Noc Literatury 20 sierpnia. Temat tegorocznej edycji przybliża hasło „Temat rzeka”, jej kuratorem został Michał Rusinek, a wśród książek, o których będzie można porozmawiać, znalazły się m.in. „Błogosławieństwo ziemi” Knuta Hamsuna, „Kobold” Radki Denemarkovej, „Kroniki beskidzkie i światowe” Andrzeja Stasiuka czy opowiadanie „Radość w próżni” Kornela Filipowicza. Czytać będą: Jacek Beler, Agata Buzek, Sylwia Chutnik, Marek Kalita, Aleksandra Konieczna, Aleksandra Popławska i Tomasz Schuchardt.

Z kolei Gdynia zaprasza na Festiwal Miasto Słowa związany z finałem konkursu o Nagrodę Literacką Gdynia.

24 sierpnia będzie pierwszym dniem rozmów oraz prezentacji autorów i autorek nominowanych do 17. edycji Nagrody Literackiej Gdynia. Nie zabraknie spotkań nawiązujących do wojny w Ukrainie: „Co z tą Rosją” to rozmowa, w której udział wezmą historyk i eseista prof. Andrzej Chwalba, specjalizujący się w relacjach polsko-rosyjskich, oraz dziennikarka i reportażystka Krystyna Kurczab-Redlich, autorka słynnej biografii „Wowa, Wołodia, Władimir. Tajemnice Rosji Putina”.

Drugiego dnia uczestnicy festiwalu będą mogli spotkać się z nominowanymi w najważniejszej kategorii – proza.

Spotkanie, którego bohaterkami i bohaterami będą Krzysztof Bartnicki, Ewa Jarocka, Mateusz Pakuła, Edward Pasewicz i Krzysztof Pietrala, poprowadzi Zofia Król. Wieczorem zaś o powracającym temacie ludobójstwa dyskutować będą Konstanty Gerbert i Maciej Górny.

26 sierpnia odbędzie się dyskusja o społecznych skutkach pandemii oraz spotkanie z Michałem Witkowskim, który w Gdyni promował będzie swoją najnowszą powieść kryminalną „Tango” w rozmowie z Agnieszką Szydłowską. Wieczorem zaś w Muzeum Emigracji odbędzie się gala Nagrody Literackiej Gdynia.

27 sierpnia miłośników popkultury zainteresuje z pewnością spotkanie z Anną Gacek wokół jej reportażu o ostatniej dekadzie XX wieku w muzyce „Ekstaza. Lata 90. Początek”, które poprowadzi Piotr Metz. Z kolei „Niecodziennej codzienności” będzie poświęcona rozmowa zainspirowana najnowszymi książkami Doroty Masłowskiej („Bowie w Warszawie”) i Rocha Sulimy („Powidoki codzienności”).

„Niesielankowe debiuty” wyeksponują dobrze zapowiadających się autorów Sebastiana Nowaka („Powszednia historia”) i Małgorzatę Żarów („Zaklinanie węży w gorące wieczory”). Zaś w ostatni dzień festiwalu bohaterkami rozmowy o buncie staną się Sylwia Chutnik i Agnieszka Wolny-Hamkało.