Łódź, Katowice i Kraków – znalazły się na niechlubnej liście 20 najbardziej zanieczyszczonych miast świat. Do pierwszej 50 zakwalifikowały się jeszcze: Wrocław (poz. 39), Warszawa (poz. 40) oraz Poznań (poz. 50).

Tak wynika z rankingu przygotowanego przez Airly. W samym rankingu pierwsze miejsce zajmuje miasto Delhi w Indiach, gdzie Wspólny Indeks Jakości Powietrza wynosi 61,7. Na drugiej pozycji znajduje się miasto Ho Chi Minh City, z Wietnamu (CAQI – 60,8), podium zamyka Bengaluru z Indii (CAQI – 60,8).

Niebiezpieczne powietrze

Ranking został uszeregowany względem wskaźnika CAQI (Common Air Quality Index) – jest to wskaźnik godzinowej jakości powietrza. Jego wartość informuje o tym, jak czyste lub zanieczyszczone jest powietrze, a także jak oddychanie nim wpływa na zdrowie. Skala europejska (CAQI) składa się ze wartości od 0 do 100. Im wyższa wartość wskaźnika, tym większe ryzyko zaistnienia negatywnych symptomów zdrowotnych i złego samopoczucia. Do przygotowania rankingu posłużono się danymi opracowanymi przez zespół naukowców z Komisji Europejskiej, którzy wyodrębnili, posługując się danymi satelitarnymi i demograficznymi, obszary jednolitej, zwartej zabudowy dla miast.

Ranking najbardziej zanieczyszczonych dużych miast świata za kwiecień 2021

Miasto Państwo Uśrednione CAQI
1 Delhi Indie 61,7
2 Ho Chi Minh City Wietnam 60,8
3 Bengaluru Indie 56,6
4 Rangun Mjanma 50,3
5 Mexico City Meksyk 48,9
6 Dżakarta Indonezja 47,2
7 Mediolan Włochy 42,8
8 Guadalajara Meksyk 38,9
9 Kuwait City Kuwait 33,9
10 Hongkong Chiny 31,6
11 Monterrey Meksyk 30,6
12 Bejrut Liban 30,5
13 Akra Ghana 30,4
14 Biszkek Kirgistan 29,9
15 Nur-Sułtan Kazachstan 29,3
16 Łódź Polska 29,1
17 Bangkok Tajlandia 28,9
18 Yogyakarta Indonezja 28,4
19 Katowice Polska 27,2
20 Kraków Polska 27,2
CAQI – Wspólny Indeks Jakości Powietrza 
Źródło: Airly

Stworzenie rzetelnego rankingu jakości powietrza dla całego świata jest bardzo trudne, zważywszy choćby na fakt, że wiele krajów nie prowadzi bądź też nie udostępnia danych dotyczących jakości powietrza na swoim terenie. Postaraliśmy się uwzględnić dane z kilku źródeł, które agreguje nasza mapa MyAirly oraz wzięliśmy pod uwagę wyłącznie duże aglomeracje powyżej 500 tys. mieszkańców mające odpowiednią ilość punktów pomiarowych, by możliwie dokładnie zmierzyć i porównać ogólną jakość powietrza w wielu zakątkach świata – mówi Marcin Gnat, menedżer ds. PR i komunikacji w Airly. – Jak widać, jest to ranking odwrócony, gdzie spadek na niższą pozycję może stanowić powód do zadowolenia.

27 europejskich miast

Wśród 50 najbardziej zanieczyszczonych miast aż 27 leży w Europie. Z raportu wynika, że najbardziej zanieczyszczonym europejski miastem jest Mediolan – zajmuje 7 pozycje na liście, następnie Łódź, Katowice oraz Kraków. Na 22 pozycji znalazł się Paryż. Niemieckie miasto Dortmund znajduje się na 41 pozycji, a stolica Rosji Moskwa zajmuje 49 miejsce. Pięćdziesiątkę zamyka Poznań ze wskaźnikiem CAQI – 19,5. Na liście jest aż 6 polskich miast, to największa liczba wśród krajów europejskich.

Łódź – najbardziej zanieczyszczone miasto

Według rankingu najbardziej zanieczyszczonym miastem w Polsce jest Łódź, która zajmuje 17 pozycję ze wskaźnikiem CAQI – 29,1.

Przez wiele lat borykaliśmy się w Łodzi z niewystarczającym monitoringiem jakości powietrza. Na terenie miasta działają zaledwie 3 stacje pomiarowe, w tym jedna na ul. Czernika, która umiejscowiona jest w środku blokowiska podłączonego do sieci ciepłowniczej. Stację na ul. Kilińskiego, która wykazywała najwyższe stężenia, zlikwidowano w roku 2015. Nie posiadamy żadnej stacji na osiedlu domków jednorodzinnych, gdzie emisje zanieczyszczeń są najwyższe. Nagłaśnialiśmy ten problem wielokrotnie, niestety bez efektu – mówi Agnieszka Kaczmarek z Łodzi Bez Smogu.

Na szczęście po latach apeli spółka ciepłownicza i inne firmy prywatne zasponsorowały sieć czujników niskokosztowych, które unaoczniły skalę problemu. Jak pokazały ostatnie raporty Airly, Łódź może poszczycić się jednymi z najwyższych stężeń pyłów zawieszonych w kraju. Pod względem pyłów PM2,5 przebiliśmy nawet słynne Brzeszcze i Rybnik. Tego nie da się już dłużej zamiatać pod dywan. Południowe dzielnice Łodzi i Bałuty są wyjątkowo zaniedbane i to tam jakość powietrza jest najgorsza. Po latach miernych działań władze w końcu zaczęły dostrzegać problem. Zostaliśmy zaproszeni do prac nad antysmogowymi projektami. Miasto planuje zorganizować pierwszą dużą kampanię informacyjną o smogu i uchwale antysmogowej. Trwają prace nad pozyskaniem środków na zatrudnienie Ekodoradców i doposażenie kadrowe Eko-Patrolu. W końcu miasto chce pozyskać środki finansowe na eliminację kopciuchów z zasobu komunalnego. Plany są ambitne jak nigdy
i mamy nadzieję, że nie skończy się na obietnicach. – mówi Marek Kwiatkowski, Łódź Bez Smogu.

W małych miastach gorzej

Polska boryka się z poważnym problemem zanieczyszczenia powietrza, nie tylko w skali europejskiej, ale i ogólnoświatowej. Ranking obejmuje tylko duże aglomeracje, gdyby pokazano w nim poziom zanieczyszczeń w mniejszych miejscowościach, byłoby jeszcze gorzej. Zanieczyszczenie powietrza na przykład w Rybniku, Pszczynie czy Nowym Targu bije niechlubne rekordy. Uwzględnienie mniejszych miejscowości spowodowałoby wydłużenie listy polskich miast wśród najbardziej zanieczyszczonych miejsc na świecie

W Polsce głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest ogrzewanie budynków, głównie węglem i drewnem w przestarzałych technologicznie kotłach. W dużych miastach ważną rolę odgrywa również transport samochodowy. Trzecim istotnym źródłem są zanieczyszczenia przemysłowe. W mniejszych miejscowościach największy problem stanowi właśnie ogrzewanie domów i mieszkań. Polacy masowo ogrzewają swoje domy paliwami stałymi w urządzeniach. Paliwa te nie powinny być eksploatowane ze względu na potężne ilości emitowanych pyłów czy rakotwórczych związków takich jak benzo(a)pieren – mówi Andrzej Guła – prezes Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy.

Czyste powietrze – program z nadzieją

Od ponad dwóch lat działa Czyste Powietrze – ogólnopolski program dopłat do wymiany urządzeń grzewczych i docieplenia domów. Do tej pory w programie złożono około 250 tys. wniosków, podczas gdy, jego celem jest modernizacja 3 milionów budynków jednorodzinnych do roku 2029. Program musi zostać zintensyfikowany, żeby osiągnąć ten cel. Szczególnie istotne jest uruchomienie wsparcia, które pozwoli skorzystać z programu najuboższym, którzy są obecnie wykluczeni w pomocy  – mówi Andrzej Guła – prezes Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy.

Czyste powietrze – to kompleksowy program, którego celem jest zmniejszenie lub uniknięcie emisji pyłów i innych zanieczyszczeń wprowadzanych do atmosfery przez domy jednorodzinne. W ramach programu można między innymi wymienić piec i instalację centralnego ogrzewania wykonać ocieplenie domu czy stropów. Wysokość dotacji wynosi od 30 do nawet 100 proc. kosztów inwestycji i zależy od dochodów rodziny. Maksymalna kwota dotacji wynosi 37 tys. zł. Program będzie realizowany do 2029 roku.