Sprawiedliwi w Markowej

Muzeum Ulmów przyciąga coraz więcej turystów, którzy chcą poznać historię rodziny, która oddała życie, ratując swoich żydowskich sąsiadów. Od kwietnia, gdy placówka oficjalnie została otworzona (z udziałem prezydenta RP Andrzeja Dudy) miejsce to, odwiedziło 31 tys. osób. Jak zapewniają nas przedstawiciel muzeum, coraz częściej w Markowej pojawiają się wycieczki Żydów, ostatnio m.in. z Brazylii, czy USA. Przyjeżdżają też wycieczki izraelskiej młodzieży. Specjalnie dla tych gości wszystkie opisy pod ilustracjami i mapami w muzeum – oprócz języka polskiego – są w języku angielskim oraz hebrajskim. Muzealnicy podkreślają, że jeszcze przed oficjalnym otwarciem muzeum Markową odwiedziło około 5 tys. Żydów.

Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów w Markowej, działa w niewielkiej podkarpackiej miejscowości. Rankiem 24 marca 1944 r. niemieccy żandarmi zamordowali tam ośmioro Żydów. Zginęła też rodzina Ulmów, która ich ukrywała: Józef i będąca w ostatnim miesiącu ciąży jego żona Wiktoria. Oprawcy zastrzelili także szóstkę ich dzieci. Izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem przyznał Ulmom tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W 2004 r. odsłonięto pomnik przypominający tamte wydarzenia, a od 2003 r. trwa proces beatyfikacji.

We wnętrzach muzeum prezentowane są m.in. zdjęcia wykonane przez Józefa Ulmę, który był pasjonatem fotografii. Przedstawiają one Markową i jej mieszkańców w okresie przedwojennym i podczas II wojny światowej. W muzeum znajdują się także drzwi ze śladami po kulach z egzekucji pięcioosobowej rodziny Baranków (wśród ofiar było dwoje dzieci), których Niemcy zabili 15 marca 1943 r. we wsi Siedlisko za pomoc udzieloną czterem Żydom. Niezwykle poruszające są eksponowane w muzeum donosy kierowane bezpośrednio do ukrywających Żydów lub na policję przez konfidentów. Wyjątkowo ciekawie wygląda część ekspozycji opisująca kryjówki, w których ukrywali się Żydzi m.in. specjalnie budowane dla nich przez Polaków bunkry w piwnicach, lub pod łóżkami, na strychach.