Cmentarze wróciły do miasta

Z początkiem lipca przejęło je od Spółdzielni Pracy Universum, która zarządzała nimi na podstawie umowy podpisanej na 25 lat w 1992 roku. Oprócz tego świadczyła usługi pogrzebowe, a łączenie tych usług było przedmiotem poważnych zastrzeżeń Najwyższej Izby Kontroli oraz Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W zaleceniach pokontrolnych obie te instytucje wielokrotnie wskazywały na konieczność ich rozdzielenia.

Według przedstawicieli magistratu rozdzielenie usług uwolni poznański rynek pogrzebowy, pozbawiając dotychczasowego monopolistę pozycji dominującej w stosunku do pozostałych firm. Universum od 1 lipca przestało świadczyć usługi cmentarne i jest taką samą firmą, jak inne przedsiębiorstwa pogrzebowe.

– Uwolnienie rynku firm pogrzebowych sprzyjać będzie wolnej konkurencji i może wpłynąć na obniżenie kosztów związanych z organizacją pochówku – twierdzi Ziemowit Borowczak, dyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Poznania. Dodaje, że przejęcie zarządzania cmentarzami przez miejską jednostkę budżetową Usługi Komunalne będzie skutkowało podniesieniem standardu utrzymania nekropolii zajmujących ok. 200 hektarów, na których znajduje się ok. 140 tys. grobów.

Negocjacje przed przetargiem

Zanim zapadła decyzja o przejęciu zarządzania cmentarzami przez miejską jednostkę budżetową, miasto zasiadło do rozmów ze spółdzielnią. Ich celem było zniwelowanie negatywnych dla Poznania skutków aneksu do umowy z 1992 roku, podpisanego siedem lat temu. W opinii miejskich urzędników obniżył on pozycję miasta w kwestii podejmowania decyzji w sprawach cmentarnych, wprowadził możliwość powstania roszczeń o poniesione przez spółdzielnię nakłady, a także – w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia umowy – zobowiązał Universum do przekazania ksiąg cmentarnych oraz innej dokumentacji związanej z prowadzeniem cmentarzy w ciągu jednego miesiąca. Wprowadzało to ryzyko dokonywania pochówków po zakończeniu umowy.

Pod koniec marca br. rozmowy prowadzone przez powołany przez prezydenta miasta zespół do negocjacji ze spółdzielnią przyniosły skutek. Podpisano porozumienie, na mocy którego Universum zrzekło się wszelkich roszczeń z tytułu poniesionych nakładów na cmentarzach w zamian za dzierżawę znajdujących się na nich niektórych obiektów. Porozumienie doprecyzowało też warunki, na jakich możliwe było ogłoszenie przetargu na wybór operatorów do zarządzania i bieżącego utrzymania cmentarzy komunalnych.

Do przetargu ogłoszonego jeszcze w marcu mogły stanąć firmy, które przez co najmniej rok administrowały i utrzymywały cmentarze o powierzchni co najmniej 30 ha, z co najmniej 10 tys. miejsc grzebalnych. Oferty mogły składać konsorcja firm miejscowych z doświadczonymi firmami z innych miast, zarządzającymi dużymi nekropoliami. Według przedstawicieli magistratu trwająca od lat dominacja i monopol jednej firmy na tyle zaburzyły rynek, że realizacja usług przez mniejsze podmioty mogłaby nie być bezpieczna.

W efekcie do przetargu, który miał wybrać operatora cmentarzy na dwa lata, stanęła jedna firma… Spółdzielnia Pracy Universum. Za świadczenie swoich usług przez dwa lata zaproponowała wynagrodzenie przekraczające 13,3 mln zł. To było o ponad 5,5 mln więcej, niż miasto zamierzało przeznaczyć na te zadania, opierając się na kosztach ponoszonych z tego tytułu przez spółdzielnię w ostatnich latach.

Co się zmieniło?

W tej sytuacji ratusz, nie chcąc uzależnić się od Universum, podjął decyzję o samodzielnym prowadzeniu cmentarzy komunalnych po 1 lipca.

– Jesteśmy świadomi ogromnego wyzwania związanego z przejęciem zarządzania cmentarzami. Jestem jednak przekonany, że miastu i Universum będzie zależało na uniknięciu problemów związanych z ich funkcjonowaniem – mówił zastępca prezydenta Poznania Tomasz Lewandowski.

Przejęcie zarządzania cmentarzami przez Usługi Komunalne nie wiąże się ze zmianą dotychczasowych opłat, ale gdzie indziej niż do tej pory należy załatwiać formalności.

Z końcem czerwca przestało funkcjonować Biuro Cmentarne, prowadzone przez Universum przy ul. Woźnej oraz zlokalizowany w tym samym miejscu Oddział Zgonów Urzędu Stanu Cywilnego (USC). Od 3 lipca rodziny i bliscy zmarłych mogą dopełnić formalności związanych ze zgłoszeniem zgonu w dwóch placówkach USC – przy ul. Libelta oraz przy ul. 23 Lutego, w siedzibie nowego Biura Administracji Cmentarzy Komunalnych.