Jubileuszowa wystawa przypomina, że w tym roku mija 30 lat od sensacyjnego znaleziska. W 1988 roku na podmiejskim wysypisku w Środzie Śląskiej odkryto XIV-wieczne złote klejnoty, które trafiły tam wraz z ziemią i gruzem z prac rozbiórkowych na terenie Starego Miasta.
Badacze mówią, że najprawdopodobniej klejnoty były kiedyś depozytem bankowym pochodzącym ze skarbca Luksemburgów z Pragi. Na Śląsku, należącym w XIV wieku do Korony Czeskiej, znalazły się za panowania Karola IV. Wiadomo, że władca ten podczas kampanii prowadzonej w celu objęcia tronu zaciągał pożyczki u żydowskich bankierów w Środzie Śląskiej.
Najcenniejszą częścią skarbu jest kobieca korona z XIV wieku. Prawdopodobnie jej ostatnią właścicielką była Blanka de Valois, pierwsza żona Karola IV. Na wystawie bezcenny zabytek oglądamy dzięki pełnej rekonstrukcji. Pojawiający się motyw pierścieni – symbolu zobowiązania i dobrej wróżby – wskazuje, że była zamówiona z okazji ślubu. Jej segmenty wieńczą figury orłów.
To jedyna średniowieczna korona tego rodzaju. Dodatkową wartość nadaje jej wysoka jakość pracy złotnika.
Kolejny bardzo cenny składnik skarbu średzkiego to zapona służąca do spinania ceremonialnych płaszczy dworskich oraz szat koronacyjnych i liturgicznych, ozdobiona kameą z chalcedonu otoczoną granatami i szmaragdami. Cenne są także złote zawieszki, zapinka z figurką ptaka, złote pierścienie, monety srebrne i złote oraz taśma zdobnicza przeznaczona do okuwania cennych przedmiotów.
