Aktualizacja: 25.04.2024 18:05 Publikacja: 06.12.2016 23:00
Rz: Ron-Ami czy Romek? Bo takie imię dopisał pan na wizytówce…
Ron-Ami Lerental: A jak będzie łatwiej?
Może Romek, skoro rozmawiamy w Polsce. Ale urodził się pan w Izraelu?
Pierwszy raz przyjechałem do Polski w 2010 roku i to był punkt zwrotny w kwestii tego, co chcę robić w życiu. Od tamtego czasu wracam jako badacz losów rodziny.
Co się wtedy wydarzyło?
Pierwsza wizyta była trudna. Przyjechałem tu z synem, w ramach jego szkolnej wycieczki, a wiadomo – podczas takich wycieczek odwiedza się te wszystkie straszne miejsca. Pewnie dlatego zacząłem myśleć o mojej rodzinie. A po powrocie do Izraela nie mogłem przestać myśleć o Polsce, o wszystkim co się tu stało, o tym, jak ten kraj się zmienił.
Pański ojciec urodził się w Łodzi…
Tak. Jednak po śmierci swojego ojca wyjechał w 1935 roku do Palestyny (razem z moją babcią), gdzie miał już brata i siostrę. Nie wiem, czy pojechali tam z wizytą, czy z zamiarem osiedlenia się. Tak czy siak, zostali w Palestynie. Po wybuchu wojny pozostałe rodzeństwo ojca – trzy siostry i brat – trafiło, wraz ze swoimi rodzinami, do łódzkiego getta, ostatecznie wszyscy zginęli.
Ale przecież znał pan tę historię?
Co innego uczyć się o tym w szkole, co innego zobaczyć. Ojciec nigdy nie mówił o tych rzeczach – może rozmawiał o tym z rodzeństwem, kiedy mówili po polsku albo w jidysz. A ja nie wiedziałem niczego o mojej rodzinie.
Odwiedził pan Łódź w 2010 r.?
Tak. Chciałem znaleźć grób dziadka i jego dawne mieszkanie. Znalazłem budynek, ale mieszkania już nie. Tyle ich tam było…
I wtedy pojawił się pomysł na Znacznik Czasu?
Wtedy poczułem, że chciałbym upamiętnić moją rodzinę, zrobić coś z tymi wszystkimi informacjami i wrażeniami, jakie zebrałem w Polsce. Pomysł na Znacznik Czasu przyszedł po dłuższym zastanowieniu – myślałem prawie dwa lata. To musiało być coś wartościowego dla miejscowej społeczności i gości odwiedzających miasto, coś, co pozwoliłoby na dialog między ludźmi, zbliżyło ich do historii.
Poprzez historię miejsc?
Tak, bo ludzie z różnych kultur i religii żyli w tych miejscach wspólnie, dzielili te same budynki, sklepy, bazary. „Time Stamp” ma dokumentować miejską historię, pokazać wpływ czasu na te miejsca.
Miał pan pomysł. Co było dalej?
Wróciłem do Łodzi, by spotkać się z dyrektorką Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. Tam niemal natychmiast wsparli tę inicjatywę i wspólnie mogliśmy zwrócić się z nią do Urzędu Miasta, gdzie przyjęto pomysł po dwóch miesiącach, co jest chyba cudem. Zaczęła się faza przygotowawcza – zanim pierwszy Znacznik pojawił się na budynku, trzeba było przygotować projekt tabliczki, stronę internetową, listę budynków, wreszcie uzyskać zgodę ich właścicieli – co bywa trudne.
Gdzie trafiła pierwsza tabliczka?
Pierwszy był hotel Savoy. Niebawem Znaczniki pojawią się na siedmiu kolejnych budynkach, które są już opisane na stronie internetowej. Trwa opisywanie piętnastu następnych.
A Znacznik na domu pańskiego ojca?
Jeszcze go nie ma, ale będzie.
Miasto wspiera pańską fundację, a kto ją finansuje?
Na razie wszystko finansuję sam, szukamy sponsora. Partnerami przedsięwzięcia są muzea, Archiwum Państwowe oraz łódzkie uczelnie (Uniwersytet Łódzki i Akademia Sztuk Pięknych), skąd wywodzą się nasi badacze-studenci, gromadzący informacje o budynkach. Później są one weryfikowane przez ekspertów.
Myśli pan już o kolejnych miastach. Odważne.
Może odważne, może wizjonerskie. Przenosimy historię miasta z muzeów wprost na ulicę – można zrobić sobie wycieczkę po mieście zamiast siedzieć w archiwum. Wystarczy zeskanować kod QR ze Znacznika. Łódź już jest dla mnie sukcesem, więc rozmawiamy z innymi miastami.
To miasta, w których także żyła liczna społeczność żydowska?
Nie, bo to nie jest projekt zorientowany religijnie ani narodowościowo. Mówimy o historii wszystkich ludzi żyjących w danym miejscu. Dlatego bardzo ważną częścią pomysłu są „osobiste znaczniki”, czyli możliwość dopisania prywatnych wspomnień mieszkańców tych miejsc. Bo jeśli nikt nie zadba o ich zapisanie, zostaną zabrane do grobu.
Zostanie pan w Polsce na dłużej?
Od ponad roku mieszkam w Warszawie wraz z żoną. Pewnie będę tu przez dwa następne lata, żeby doglądać przedsięwzięcia.
Poważnie traktuje pan to nowe zajęcie.
Ludzie pytają, skąd ten entuzjazm dla naszej wspólnej historii. Chociaż Znacznik Czasu to przedsięwzięcie ogólnoludzkie, odpowiadam czasem, że nie da się mówić o Polsce nie wspominając o Żydach i nie da się mówić o Żydach, nie wspominając o Polsce. Jesteśmy połączeni na wiele sposobów – nawet polska biurokracja przypomina izraelską.
Brakuje panu Izraela?
Brakuje mi dwojga naszych dzieci, które tam studiują. Ale ostatnio w Izraelu żyje mi się coraz trudniej. Ludzie stali się nerwowi, mała iskra wystarczy by spowodować wybuch. Dam drobny przykład: kiedy w Warszawie próbuję zmienić pas ruchu, zawsze ktoś zwalnia i mnie wpuszcza. W Izraelu mógłbym kilometrami jechać z migającym kierunkowskazem. Dochodzi do tego, że inny kierowca podbiega do ciebie z pretensjami, kiedy czekasz na światłach. Tu jest spokojniej, w dodatku żona – także urodzona w Izraelu, w rodzinie polskich Ocalałych – mówi, że w Łodzi czuje się jak w domu. Dostrzega coś swojskiego w oczach ludzi.
Znaczniki Czasu to niewielkie tabliczki wieszane na ścianach łódzkich kamienic. Wykorzystują technologię QR – pod każdym z kodów ukryto opis miejsca: jego historię, sylwetki architektów, właścicieli oraz mieszkańców. Ci ostatni mogą dodawać własne opowieści – „znaczniki osobiste” – które mają wzbogacić informacje zaczerpnięte z archiwów. Mapa Znaczników i opisy miejsc znajdują się pod adresem www.thetimestamp.org. Wśród obiektów oznaczonych do tej pory znalazły się kamienica Pinkusa w alei Kościuszki (na przełomie XIX i XX wieku miejsce spotkań artystów), hotel Savoy przy Traugutta („pierwszy łódzki wysokościowiec” – jak mówiono przed laty) oraz budynek przy Rybnej 4 na Bałutach. O tym ostatnim wiadomo niewiele, w zamian jednak czytelnik dostaje barwną opowieść o jego bezpośrednim otoczeniu – placu Piastowskim.
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: regiony.rp.pl
Rz: Ron-Ami czy Romek? Bo takie imię dopisał pan na wizytówce…
Ron-Ami Lerental: A jak będzie łatwiej?
Współpraca gmin, rozwój infrastruktury rowerowej oraz wykorzystanie kolei do obsługi komunikacyjnej aglomeracji to klucz do udrożenienia miast.
Osiągnęła spektakularny sukces w Dolinie Krzemowej. Jest założycielką i dyrektor generalną akceleratora biznesowego dla prowadzonych przez kobiety startujących firm technologicznych.
Jaka jest sytuacja finansowa polskich samorządów? Co mówi o kondycji JST najnowszy Ranking Finansowy Samorządu Terytorialnego?
Województwo Lubuskie rozpoczęło wielkie świętowanie 15-lecia obecności Polski w Unii Europejskiej.
Paulina Czurak, właścicielka pracowni architektonicznej Ideograf, i Wojciech Witek, współwłaściciel Iliard Architecture & Management, o znaczeniu terenów zielonych w rozwoju miast.
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jako jedyna w Polsce zbudowała swój system miejskich wypożyczalni rowerów jako równoważny element transportu publicznego.
Już dziś region Pomorza Zachodniego jest w krajowej czołówce pod względem ułatwień dla pasjonatów dwóch kółek. Wiele jednak robi, by w przyszłości stać się też jedną z największych europejskich atrakcji rowerowych.
Rezygnacja z auta to szereg korzyści, zarówno dla miasta, jak i mieszkańców. Katowice stawiają na rozwój infrastruktury rowerowej.
Inwestycje w infrastrukturę rowerową odmieniają polskie miasta. Mamy szansę zachęcić do roweru zupełnie nowych użytkowników. Jak to zrobić?
W ostatnich latach bialczanie, bez względu na wiek i styl życia, wsiadają na rowery. Stąd bezprecedensowe sukcesy miasta.
Region znany z bogactwa atrakcji turystycznych pamięta o gościach ze szczególnymi potrzebami – rodzinach z dziećmi, seniorach, osobach z niepełnosprawnością czy przewlekle chorych
Mieszkanki i mieszkańcy Gdańska, ale też wszyscy chcący korzystać z rowerów i komunikacji miejskiej powinni mieć taką możliwość przede wszystkim w ramach jednego pakietu przez określoną liczbę minut. Nad tym obecnie w mieście pracujemy – mówi Piotr Borawski, wiceprezydent Gdańska.
Jak włączyć rower do turystyki i rekreacji, wykorzystywać jego potencjał w regionach, a także jak integrować społeczność wokół rowerowych inicjatyw – o tym, między innymi, dyskutowali goście Polish Bicycle Summit.
W 1974 r. w Lizbonie rewolucja goździków w niespełna dobę obaliła reżim stworzony przez Antónia Salazara. Pół wieku później co szósty Portugalczyk zagłosował w wyborach parlamentarnych na partię nawiązującą do salazarowskiej ideologii.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. Rosja zawetowała rezolucję RB ONZ zakazującą umieszczania broni atomowej w przestrzeni kosmicznej.
W Gruzji i na Litwie zatrzymano członków szajki, która kradła cenne starodruki i fascykuły z bibliotek w Europie, w tym z Uniwersytetu Warszawskiego.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo obniżać przedsiębiorcom wymiaru podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcom, a tym samym zasiłek – potwierdził w czwartkowym wyroku SN.
Wystąpienie ministra Radosława Sikorskiego w Sejmie to był bardzo ciekawy, niekiedy błyskotliwy wykład o nowej polityce zagranicznej. Osłabiony wątkami partyjnych rozliczeń.
Prezes PiS Jarosław Kaczyński skrytykował pomysł zmiany traktatów UE i rezygnacji z zasady jednomyślności. Według niego, byłoby to równoznaczne z utratą przez Polskę suwerenności. Były premier odniósł się do exposé szefa MSZ Radosława Sikorskiego.
Jeśli przedsiębiorca wybierze kasowe rozliczenie i nie dostanie pieniędzy od kontrahenta, podatek zapłaci dopiero po dwóch latach. Nie każdy jednak skorzysta z tego rozwiązania.
Podczas wspólnego patrolu z funkcjonariuszami Straży Granicznej doszło do zasłabnięcia jednego z żołnierzy WOT. Mimo natychmiastowej pomocy, żołnierz zmarł.
Rosjanie rzucili się do księgarń wykupując tytuły, które na żądanie władz mają iść na przemiał.
Sąd Najwyższy uznał za bezzasadną kasację, złożoną przez pełnomocników sprawców rozboju i pobicia w Gdańsku w 2018 roku. Wśród sprawców znajdował się Bartłomiej W. - wnuk byłego Prezydenta Lecha Wałęsy. Wyrok wobec mężczyzny jest więc ostateczny.
Wszyscy powinniśmy podziękować mieszkańcom Donbasu i "Noworosji" za ich odwagę, cierpliwość i bohaterstwo – zauważył 25 kwietnia prezydent Rosji Władimir Putin na kongresie Rosyjskiego Związku Przemysłowców i Przedsiębiorców (RSPP).
Radosław Sikorski przedstawił w Sejmie informację Ministra Spraw Zagranicznych o zadaniach polskiej polityki zagranicznej w 2024 roku. Minister zamierza też odpowiedzieć na pytania, które padną w czasie debaty.
Działania i zaniechania rządów mają większy wpływ na dzieci niż na jakąkolwiek inną grupę społeczną. Ochrona dzieci przed przemocą jest nie tylko naszym moralnym obowiązkiem, ale też strategiczną długoterminową inwestycją w nasze społeczeństwa – pisze wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Dubravka Šuica.
Inteligentne miasto to cel wielu polskich samorządów. Smart City powinno działać jak sprawny organizm, którego poszczególne elementy współpracują ze sobą, tak by zapewnić harmonijny rozwój i poprawić jakość życia mieszkańców.
Czy szczegóły są ważne? Są. Mówią o człowieku więcej niż służbowa wizytówka. Dają obraz jego domu, zasad, wyczucia i szeroko pojętej wrażliwości.
Wyrok skazujący wobec byłego producenta filmowego z Hollywood, Harveya Weinsteina, został uchylony jednym głosem - podają amerykańskie media. Według sądu apelacyjnego, w procesie doszło do rażących błędów, a sytuację może naprawić ponowny proces.
- Z każdym kolejnym rokiem przybywa osób, które raczej mają zdanie odmienne. To jest rzecz normalna, co widać w całej Polsce. Przecież wielu moich koleżanek i kolegów z ogromnym bagażem doświadczeń w samorządzie musiało przyjąć wynik wyborczy niekorzystny dla siebie - mówi Mirosław Lech, wójt gminy Korycin na Podlasiu. Lech rządzi gminą od 33 lat. W niedzielnych wyborach wygrał drugą turę zaledwie jednym głosem z Beatą Matyskiel. Dostał 732 głosy, ona 731.
Gospodarka USA rozwijała się w pierwszym kwartale wolniej niż oczekiwano. Negatywną reakcję rynków w większym stopniu wywołał jednak wyższy od prognoz kwartalny odczyt inflacji PCE.
- Stworzono proceder w którym cenne przedmioty miały trafiać do kieszeni współpracowników ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka - poinformował na konferencji Cezary Tomczyk, obecny wiceminister obrony narodowej. Po czym zaprezentował mail o tytule "Zegarek" i treści "Taki sobie wybrałam".
Pokaz specjalny filmu „Hard Candy” z osobistym udziałem hollywoodzkiego aktora Patricka Wilsona, europejska premiera filmu „Treasure” z udziałem twórców, w tym reżyserki Julii Von Heinz i brytyjskiej gwiazdy Stephena Frya, laureaci Oscarów: Michael O’Connor – jeden z najlepszych kostiumografów w Europie oraz scenarzysta Christoper Hampton, czy reżyserka castingów filmów Ridleya Scotta Kate Rhodes James. Podczas tegorocznej edycji Mastercard OFF CAMERA w Krakowie pojawi się ponad 400 międzynarodowych i krajowych gości. Wszystkich będzie można spotkać na licznych spotkaniach w Miasteczku Filmowym przy Galerii Krakowskiej i na Q&A po seansach.
Polski oddział Bosch Rexroth, jednego z największych na świecie dostawców technologii napędów i sterowania, wykorzystuje platformę 3DEXPERIENCE firmy Dassault Systèmes do zarządzania procesami produkcyjnymi na w pełni zautomatyzowanej linii produkcyjnej.
TSUE nałożył kary finansowe na Polskę za niewdrożenie dyrektywy o sygnalistach. Zaniechanie wynikało z tego, że nikt – może poza samymi pracownikami – nie chce tych przepisów.
Przedsiębiorcy mogą korzystać z różnych możliwości finansowania swoich inwestycji ze środków UE. Aby to ułatwić, Bank Pekao S.A. przygotował instrument, który integruje finansowanie wkładu własnego oraz kredyt pomostowy.
- Po pierwsze słuchając tego wystąpienia miałem wrażenie "chaotyzmu". Gdyby odjąć wątki związane z polemiką z PiS-em, to to wystąpienie byłoby o jedną trzecią krótsze - komentował z mównicy sejmowej exposé szefa MSZ Radosława Sikorskiego Krzysztof Bosak, poseł Konfederacji. Politycy Konfederacji przekonywali, że Polska jest "juniorpartnerem", a jej polityka nie wstała z kolan, tylko zmieniła klęczniki.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas
