Grammy, bursztyny, fortepiany

Kalisz od lat dba o swój muzyczny wizerunek. To miasto, które stworzyło idealne warunki do powstania albumu-laureata Grammy. Mowa oczywiście o „Night In Calisia”, projekcie uświetniającym 1850-lecie Kalisza. Koncert Włodek Pawlik Trio z udziałem trębacza Randy Breckera, a także Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Kaliskiej pod dyrekcją Adama Klocka – został wydany w Polsce w 2012 roku. Amerykańska edycja ukazała się w 2013 roku. Grammy przyszło rok później.

Na płycie znalazły się zapisane w tytułach kompozycji nawiązania do Bursztynowego Szlaku, bo Kalisz to przecież najstarsze miasto w Polsce, którego tradycje sięgają czasów rzymskich. Ale dziś warto przypomnieć inne osiągnięcia. Kalisz to fortepianowa stolica Polski. To właśnie tu są najdłuższe w Polsce tradycje produkcji fortepianów i pianin. Zapoczątkował je Jan Bogusław Petera, który w latach 1781 – 1812 prowadził sprzedaż instrumentów własnej produkcji.

– W drugiej połowie XIX w. rzemieślniczą metodę wytwarzania instrumentów zastąpiono produkcją fabryczną – opowiada Jan Kibler, długoletni pracownik Fabryki Fortepianów i Pianin „Calisia”, ceniony i zasłużony pedagog Technikum Budowy Fortepianów w Kaliszu. – Ważnym momentem było otwarcie w 1854 r. fabryki Fryderyka Hintza, która działała do 1890 r. przy ulicy św. Stanisława i Rybnej.

Komplementy Artura

W 1878 r. nadeszła nowa era przemysłu fortepianowego. Wówczas bowiem Gustaw Arnold Fibiger I stworzył pierwszy fortepian własnej konstrukcji. Jego firma stała się wkrótce największą tego typu wytwórnią w Królestwie Polskim. Z czasem powstały kolejne wytwórnie pianin, fortepianów i klawiatur. Według niepełnych danych – do 1939 r. w Kaliszu wyprodukowano około 50 tys. instrumentów, w tym ponad 20 tys. wytworzyła firma A.G. Fibiger. Instrumenty wykonane przez tę wytwórnię cieszyły się dużym uznaniem w Polsce i na świecie. Świadczą o tym liczne nagrody, medale i wyróżnienia, jak również pochlebne opinie samych mistrzów pianistów. Wśród nich były zaś największe gwiazdy: Artur Rubinstein i Józef Wieniawski.

Po II wojnie światowej wytwórnia zyskała nową nazwę Fabryka Fortepianów i Pianin „Calisia”. Łącznie do 2007 r., kiedy to ogłoszono jej upadłość, wyprodukowano tam 144 500 instrumentów.

Przez lata łacińska nazwa miasta kojarzyła się z marką wysokiej klasy fortepianów i pianin podkreśla Grzegorz Sapiński, prezydent Kalisza, pod którego patronatem odbędzie się wyjątkowy koncert. – Dziś w Kaliszu nadal wytwarza się i przywraca do życia wspaniałe instrumenty, a w mieście kształcą się budowniczy i przyszli artyści, korzystający z ich dzieł.

W Kaliszu istnieje i prężnie się rozwija Technikum Budowy Fortepianów im. G.A. Fibigera jedyna tego typu szkoła w Polsce. W ciągu 61 lat mury szkoły opuściło ponad 1230 absolwentów. Część z nich rozsławia szkołę za granicami Polski, a wielu, pracując jako właściciele zakładów renowacji pianin i fortepianów w rodzinnym mieście, wciąż świadczy usługi dużej grupie kontrahentów krajowych i zagranicznych.

Świętowanie z koncertem

– Doceniamy i podkreślamy bogate tradycje Kalisza, stąd pomysł stworzenia całorocznego cyklu wydarzeń, pod wspólną nazwą „Muzyczny Kalisz 2016 wczoraj, dziś i jutro” – podkreśla Bogdan Pawlak, pomysłodawca przedsięwzięcia, absolwent Technikum Budowy Fortepianów, długoletni pracownik fabryki „Calisia”.

Zwieńczeniem całości projektu jest właśnie wielki koncert, który już teraz na miesiąc przed realizacją – cieszy się ogromnym zainteresowaniem melomanów z całego kraju i Europy.

Koncert na 21 fortepianów będzie wielkim finałem jubileuszu 235-lecia kaliskiego przemysłu muzycznego. Wystąpią głównie muzycy związani z Kaliszem. Wśród nich znajdą się tak znakomici artyści, jak pianista Zbigniew Raubo, jazzman i kompozytor Witold Janiak czy pianistka Milena Antoniewicz. Na scenie pojawią się też pedagodzy i studenci akademii muzycznych w Poznaniu i Katowicach: Piotr Białas, Daniel Grupa, Michał Karasiewicz, Anna Piątkowska, Maria Rutkowska, Andrzej H. Bączyk, Łukasz Trepczyński, Piotr Żukowski, Kacper Odrobny, Filip Pinczewski, Jan Porzuczek, Agnieszka Porzuczek, Monika Stachowiak, Marek Świerczek, Małgorzata Warcaba, Łukasz Wilga, Krzysztof Włodarczyk i Monika Woźniak. Całości dopełnią muzycy Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Kaliskiej.

Prapremierowe wykonania

W programie wydarzenia znalazły się „Koncert C-dur na trzy fortepiany” Jana Sebastiana Bacha w premierowej wersji na 21 fortepianów, a ponadto „Pianostaza” – skomponowanemu specjalnie na tę okazję utwór Pawła Przezwańskiego i Nikolet Burzńskiej.

Melomani usłyszą ponadto „Fantazję na tematy polskie” Fryderyka Chopina oraz „Koncert warszawski” Richarda Addinsella. Całości dopełnią jazzowe kompozycje Witolda Janiaka oraz fragmenty „Oratorium na Boże Narodzenie” Fryderyka Stankiewicza w wersji z 21 fortepianami do słów Katarzyny Kryśków. Partię solową wykona gwiazda polskiej piosenki związany z Kaliszem Mieczysław Szcześniak. Zaśpiewa także młoda, obiecująca wokalistka, kompozytorka i pianistka, Karolina Stankiewicz. Dyrygować będzie Adam Klocek, dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii Kaliskiej, który wraz z orkiestrą zdobył prestiżową nagrodę Grammy Award.

– Nigdy jeszcze nie występowało na jednej estradzie tylu pianistów, wraz z orkiestrą symfoniczną, nigdy jeszcze nie zgromadzono na jednej estradzie tylu światowej klasy fortepianów koncertowych – podkreśla Bogdan Pawlak, pomysłodawca przedsięwzięcia. Co dla nas szczególnie ważne – wszystkie te instrumenty dostarczyły kaliskie firmy.

Na wielkie widowisko, podczas którego świętować będziemy jubileusz kaliskiego przemysłu muzycznego zapraszają Miasto Kalisz, Producenci i Renowatorzy Fortepianów i Pianin oraz Filharmonia Kaliska.

Wydarzenie odbędzie się w sobotę 10 grudnia o godz. 18.00 w Hali SportowoWidowiskowej Kalisz Arena, przy ul. Sawickiej. Koncert objął honorowym patronatem Grzegorz Sapiński, Prezydent Miasta Kalisza.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora: j.cieslak@rp.pl

Wyjątkowa orkiestra

„Koncert na 21 fortepianów” uświetni Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Kaliskiej, zespół nagrodzony Grammy Award 2014 w kategorii Best Large Jazz Ensemble Album za płytę „Night in Calisia”.

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Kaliskiej jest postrzegana przez artystów i krytykę jako jeden z wyróżniających się zespołów orkiestrowych w kraju. Dzięki niej od sezonu 2006/07 do 2015/2016 odbywały się kolejne edycje Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego „Bursztynowy Szlak” Multimedia Amber Road Festival, który stał się istotnym wydarzeniem muzycznym w kraju.

Ważnym projektem Filharmonii Kaliskiej okazał się cykl koncertów „Filharmonia nie gryzie”, łączący różne muzyczne style. W wersji symfonicznej z orkiestrą wystąpili: m.in. Gabriela Kulka, Grzegorz Kupczyk z zespołem Ceti, zespół Zakopower, grupa Laboratorium, zespół DeMono. W 2016 r. zainaugurowano nowy cykl koncertów przeznaczonych dla szerokiego grona publiczności – Goplana Music Festival.

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Kaliskiej posiada w swoim dorobku kilka płyt. Najważniejsza z nich to wspomniany już Album „Night in Calisia”, nagrodzony Grammy Award 2014 w kategorii Best Large Jazz Ensemble. W listopadzie 2010 r. ukazało się trzypłytowe wydawnictwo „Preisner’s Voices”. Trzeci krążek to „Danse Macabre”. —j.c.

Utytułowany dyrektor

Od roku 2006 dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii Kaliskiej jest Adam Klocek (1973), znakomity dyrygent i wiolonczelista, który gra na  wiolonczeli Antonio Stradivariego de Vaux z 1717. Od 2011 r. pełni jednocześnie funkcję dyrektora artystycznego orkiestry Młoda Polska Filharmonia, zaś od 2012 r. – dyrektora artystycznego Filharmonii Częstochowskiej. Stale współpracuje ze Zbigniewem Preisnerem – m.in. przy filmach „Beautiful Country”, „Woman in Berlin”, „Funeral”. Płyta „Preisner’s Voices” z udziałem Adama Klocka otrzymała status potrójnej platynowej płyty. We wrześniu i październiku 2013 r. miały miejsce dwie nowe premiery muzyki Preisnera z udziałem Adama Klocka jako dyrygenta i solisty. To „Four Colours of Łódź” oraz „Diaries of Hope” w Barbican Hall w Londynie z udziałem Britten Sinfonietta.

Wraz z Leszkiem Możdżerem nagrał album „Live In Warsaw” oraz występował w duecie, określonym przez BBC jako zjawiskowy. We wrześniu 2004 r. dokonał wraz z orkiestrą Sinfonia Varsovia prawykonania napisanego dla niego „Koncertu wiolonczelowego” Krzesimira Dębskiego. W styczniu 2003 r. wystąpił na galowym koncercie inaugurującym „Rok Krzysztofa Pendereckiego” w Filharmonii Narodowej. Za premierowe nagranie „Concerto Grosso” z orkiestrą Filharmonii Narodowej pod batutą Antoniego Wita artysta otrzymał najważniejszą nagrodę polskiego przemysłu fonograficznego Fryderyk 2002.