Lublin szuka szansy w fotonice

Lubelskie jest pierwszym województwem, które postanowiło wesprzeć rozwój technologii światłowodowych. Na wsparcie badań samorząd województwa wspólnie z NCBR przeznaczy 100 mln zł.

Lubelskie szuka swojej specjalizacji. Z uwagi na rolniczy charakter przeważającej części województwa, władze regionu postawiły na rozwój przemysłu spożywczego (to 21 procent wartości produkcji sprzedanej w regionie). Do inteligentnych specjalizacji Lubelszczyzny samorząd zaliczył też biogospodarkę, medycynę i zdrowie, energetykę niskoemisyjną, informatykę i automatykę.

Teraz swoją przyszłość widzi też w fotonice, którą Unia Europejska uznała za jedną z sześciu kluczowych technologii. A Lublin uważany jest za kolebkę polskich światłowodów. Początki badań nad tą technologią na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej sięgają 1975 roku. Trzy lata później powstał pierwszy w Polsce (a piąty w Europie), 2,5-km kabel telekomunikacyjny. Na początku lat 80. w Lublinie uruchomiono nawet pierwszą polską fabrykę światłowodów, która jednak nie wytrzymała konkurencji ze światowymi potentatami.

Dziś Lublin to głównie myśl technologiczna. O wysokim poziomie badań realizowanych w Pracowni Technologii Światłowodów UMCS świadczy choćby ciągła obecność w projektach finansowanych z funduszy Programów Ramowych UE.

Z doświadczeń naukowców z Lublina, głównie UMCS, ale i Politechniki Lubelskiej, korzystają inne placówki badawcze w Polsce, a także przedsiębiorstwa w kraju i za granicą. W samej lokalnej gospodarce fotonika nie znajduje jeszcze w większego odzwierciedlenia, choć na rynku działa kilkanaście firm związanych z techniką światłowodową, m.in. Optronik, Optotrakt, Lanex, Fibrex, Fibrochem.

To ma się zmienić. W Lublinie ma powstać Wyżyna Technologii Fotonicznych. – Jesteśmy zainteresowani stymulowaniem i poszerzeniem współpracy jednostek naukowo-badawczych z przedsiębiorstwami z naszego terenu, ale chcemy też zachęcić do współpracy inwestorów z kraju, którzy widzą możliwości w naszym regionie – mówi Sławomir Sosnowski, marszałek województwa lubelskiego. Liczy, że rozwój fotoniki przełoży się bezpośrednio na rozwój gospodarczy w wielu dziedzinach, a co za tym idzie, podniesie konkurencyjność lubelskiej gospodarki.

– Mamy odpowiedni potencjał i doświadczenie w różnych rodzajach technologii fotonicznych. Chcemy, aby Lubelszczyzna stała się zapleczem technologicznym w tej branży dla całego kraju – mówi dr Paweł Mergo, kierownik Pracowni Technologii Światłowodów UMCS.

Naukowcy i przedsiębiorcy otrzymają konkretny impuls do działania w tym obszarze – 100 mln zł. Na budżet programu złożą się po 35 mln zł Narodowe Centrum Badan i Rozwoju oraz samorząd województwa (w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego), kolejne 30 mln zł, jako wkład własny, wyłożą przedsiębiorcy. Pieniądze przeznaczone zostaną na wsparcie badań przemysłowych i prac wdrożeniowych m.in. związanych z czujnikami światłowodowymi i innowacyjnymi źródłami światła.

Pierwszy konkurs NCBR ogłosi jeszcze w tym roku. Skierowany będzie na wsparcie konsorcjów biznes–nauka (na ten cel dostępne będzie łącznie 50 mln zł). W przyszłym roku ma zaś ruszyć konkurs skierowany do przedsiębiorców działających na terenie województwa. – W części regionalnej 50 mln zł trafi do przedsiębiorców z województwa lubelskiego, którzy w ramach swoich kosztów kwalifikowanych będą mogli sobie dobrać podwykonawców z dziedziny nauki, oczywiście chcielibyśmy, aby to byli naukowcy z Lubelszczyzny – mówi Elwira Rycaj, kierownik Lubelskiego Centrum Badań nad Innowacyjnością Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego.

Do tej porty przedsiębiorcy z branży fotoniki musieli o pieniądze z RPO konkurować w ramach ogólnej puli środków przeznaczonych na wsparcie działań innowacyjnych. Teraz będą mieli więc pieniądze specjalnie im dedykowane.