Chaos reklamowy w miastach ma się wyśmienicie

Najwyższa Izba Kontroli (NIK) przedstawiła alarmujące wyniki kontroli na temat legalności reklam w przestrzeni publicznej w pięciu miastach: Gdańsku, Wrocławiu, Łodzi, Poznaniu i Opolu. Skontrolowała urzędy miast i zarządy dróg.

– O szpecących ulice wielkich bannerach czy krzykliwych szyldach mówi się od lat, zwłaszcza że nie tylko mają negatywny wpływ na estetykę miasta, ale też bywają zagrożeniem w ruchu drogowym – przypomniał Marian Banaś, prezes NIK.

– Tymczasem, choć przepisy zostały zmienione, nielegalne reklamy nie zniknęły z ulic. W Gdańsku, Łodzi, Opolu, Poznaniu i we Wrocławiu NIK skontrolowała ponad 100 billboardów, szyldów, bannerów i plakatów reklamowych. W zależności od miasta od 12 do 100 proc. z nich umieszczono w przestrzeni publicznej bez zgody i wiedzy lokalnych władz. To oznacza, że ich nadzór nad gospodarowaniem powierzchnią reklamową nie był skuteczny, a do miejskich kas nie wpływały należne opłaty. NIK stwierdziła także przypadki naruszenia prawa i niegospodarności, których skutkiem było uszczuplenie przychodów w czterech ze skontrolowanych miast o ponad milion złotych – podkreślił Banaś.

W Łodzi wszystkie sprawdzone reklamy były umieszczone nielegalnie. W Gdańsku aż 22 na 34. Lepiej, bo z 26 nielegalnymi na sprawdzone 57, wypadł Wrocław (46 proc.) przy zaledwie 12–13 procentach łamiących regulacje nośników w Poznaniu i Opolu.

Zmiana prawa nie pomogła w uporaniu się z nielegalnymi reklamami

NIK przedstawiła sytuację, która miała miejsce w miastach od 2020 r. do końca października zeszłego roku. Zdaniem Izby w żadnym z nich nie ustalono zasad weryfikacji legalności reklam, gospodarowania powierzchnią reklamową, przeciwdziałania nielegalnemu jej wykorzystywaniu czy wreszcie współpracy między urzędami gmin a np. zarządami dróg.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Komitety mają 30 dni, żeby zdjąć plakaty i bannery

Zdejmowanie plakatów wyborczych obarczone jest terminem 30 dni. Nawet jeśli właściciel nieruchomo...

Chaos oznacza, że do miejskich kas nie wpływały opłaty. „Tylko w Opolu prowadzono bieżącą inwentaryzację reklam w przestrzeni publicznej, ale i tam nie wykorzystywano w pełni jej wyników, np. do tego, by ustalić wysokość kar za umieszczanie na ulicach nielegalnych reklam, i do tego, by te kary wyegzekwować” – napisała NIK.

Sytuację z nielegalnymi reklamami miała unormować ustawa krajobrazowa, obowiązująca od 2015 r., i uchwały krajobrazowe przyjmowane przez gminy na jej podstawie. Tak się nie stało. Przy okazji kontroli w pięciu dużych miastach NIK podała, iż do końca października zeszłego roku uchwały takie przyjęły samorządy w mniej niż stu gminach w Polsce. W kontrolowanych miastach zaś obowiązywały w Gdańsku, Opolu i Łodzi. Wrocław nie przyjął uchwały, mimo że siedem lat temu rada miejska zobowiązała prezydenta do przygotowania jej projektu. Poznań przyjął ją w lutym 2023 r., czyli już po zakończonej kontroli NIK.

Według Izby największy problem z nielegalnymi reklamami miała Łódź, ale w Gdańsku i Opolu, w których zdaniem NIK stosowanie nowych przepisów przyniosło najlepsze efekty, rosła liczba niepożądanych i nielegalnych reklam.

Tylko w Poznaniu kontrole wykazały wykorzystanie nieruchomości komunalnych lub należących do Skarbu Państwa bez umowy do celów reklamowych. Jednak w wielu przypadkach nie ustalono należności ani nie wysłano wezwania do zapłaty, co naruszało przepisy dwóch ustaw – o finansach publicznych i o gospodarce nieruchomościami. „We Wrocławiu w 30 sprawach nie dochodzono wynagrodzenia za bezumowne umieszczanie reklam na gruncie komunalnym, a w Opolu zaniechano dochodzenia opłat w dwóch takich sprawach” – napisano w raporcie.