Podkarpackie stawia na zaawansowane technologie

Z jednej strony turystyczny magnes w postaci Bieszczadów i Roztocza Wschodniego, z drugiej – przemysłowe ambicje i zachęcające dla przedsiębiorców wskaźniki. Podkarpackie przyciąga inwestorów korzystną demografią, dostatkiem wykształconych kadr i perspektywami rozwojowymi. Te, zdaniem Mariusza Bednarza, prezesa RARR (spółki należącej do samorządu województwa podkarpackiego), są bardzo dobre. Region stawia na zaawansowane technologie, jak informatyka, kosmonautyka, lotnictwo, motoryzacja. Wspiera również przedsięwzięcia związane z jakością życia. Wokół Rzeszowa, stolicy województwa, powstał inwestycyjny pierścień. Jego sercem jest Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny Aeropolis, którym zarządza RARR. W regionie funkcjonują dwie specjalne strefy ekonomiczne, a w Rzeszowskim Obszarze Funkcjonalnym powstały strefy aktywności gospodarczej. Samorządy uzbrajają w nich działki z myślą o inwestorach, wdrażając dobre praktyki wypracowane przez RARR przy budowie gospodarczego ekosystemu w Aeropolis.

Sukces tej przemysłowej dzielnicy potwierdzają wpływy z podatków CIT i PIT m.in. do kasy Rzeszowa. W 2019 roku sięgnęły 345,5 mln zł i były o niemal 49 proc. większe niż w 2015 roku. Szczególnie szybko rosły przedsiębiorstwa, których podatki CIT powiększyły się w tym samym okresie o blisko 63 proc. do 30,4 mln zł. Rzeszów to jedno z „najmłodszych” polskich miast, z rozwiniętą edukacją – szkołami zawodowymi i uczelniami wyższymi. Politechnika Rzeszowska i Uniwersytet Rzeszowski, a także uczelnie prywatne, cieszą się dobrą renomą i od lat współpracują z biznesem. Są ważnym źródłem kadr, m.in. inżynierskich, specjalistów w zakresie informatyki, automatyki, lotnictwa i wielu innych dziedzin.

Nowa generacja przedsiębiorców

Budową gospodarczego ekosystemu RARR zajmuje się od początku swojej działalności. W ciągu 26 lat zrealizowano ponad 250 projektów za ponad 0,5 mld euro. Pozyskano ponad 600 mln zł dotacji dla przedsiębiorców i ponad miliard zł na realizację projektów w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Strategicznym przedsięwzięciem była budowa Podkarpackiego Parku Naukowo-Technologicznego Aeropolis. Blisko 200-hektarowa dzielnica przemysłowa aglomeracji rzeszowskiej utworzona została w 2001 roku. Obecnie działa w niej 50 przedsiębiorstw, które zatrudniają blisko siedem tysięcy osób. Obejmuje ona trzy strefy, z których dwie są w całości zagospodarowane. Przedsiębiorcy wykupili tam wszystkie działki i wybudowali zakłady produkcyjne. Do nabycia są jeszcze działki w strefie trzeciej. Nakłady inwestycyjne firm w Aeropolis przekroczyły już 3 mld zł.

Nową generację inwestorów stworzą dzisiejsze startupy. – Pochwalić się możemy dużą liczbą młodych, innowacyjnych firm. 80 proc. z nich to pomysły informatyczne – zaznacza Bednarz. Tłumaczy, że dynamiczny rozwój informatyki to zasługa rozwijania odpowiednich specjalizacji na uczelniach, m.in. w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie.

Swoje pomysły początkujący przedsiębiorcy mogą rozwijać w Preinkubatorze Akademickim w Rzeszowie. W marcu br. z mieszczących się w nim biur korzystało 10 firm. Duży kompleks dla „raczkujących” firm RARR przygotował natomiast w Jasionce. Inkubator Technologiczny tworzą tam 4 niezależne budynki, w którym na koniec kwartału br. działalność prowadziło 56 podmiotów gospodarczych. Mieszczą się tu hale produkcyjno-usługowe, biura na wynajem, sale konferencyjne i biznesowe, a także laboratorium materiałoznawstwa i prototypowania.

Aby wynająć powierzchnię w inkubatorze nie trzeba odwiedzać siedziby RARR. Wystarczy pobrać ze strony internetowej formularz zgłoszeniowy, wypełnić go i dostarczyć. Decyzja o przyznaniu pomocy zapada po przesłuchaniu aplikującego przez Radę Inkubatora Technologicznego i Preinkubatora Akademickiego. Jej rekomendacja trafia do zarządu RARR i jest podstawą do sporządzenia umowy. 

Agencja zapewnia zaplecze instytucjonalne na styku nauki i biznesu. – Udzielamy startupom konkretnego wsparcia, a kolejnym krokiem mogą być dotacje z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości – tłumaczy mechanizmy pomocy prezes agencji. Jednym z nich jest stworzony i realizowany przez RARR program Start In Podkarpackie. To jedna z pięciu Platform Startowych w Polsce Wschodniej, która dzięki zwycięstwu w konkursie PARP, przygotowuje startupy do wejścia na rynek i umożliwia zdobycie milionowej dotacji na komercjalizację produktu lub usługi. Nabór innowacyjnych pomysłów do Platformy Startowej Start In Podkarpackie prowadzony jest w trybie ciągłym. Pierwsze trzy rundy inkubacji przyniosły 680 wniosków, z których 70 proc. stanowiły projekty z branży IT, 14 proc. budowlanej, 9 proc. motoryzacyjnej i 7 proc. lotniczej.

Celem RARR jest budowa takiego ekosystemu gospodarczego, który pozwalałby małym przedsiębiorstwom rozwinąć się w Inkubatorze na tyle, by mogły inwestować i budować własne zakłady produkcyjne w strefach inwestycyjnych. Taką drogę przeszedł m.in. producent ogniw fotowoltaicznych ML System. Spółka rozwija się dzięki własnym patentom i od 2019 roku jest notowana na giełdzie. Inny przykład to firma Bernacki Industrial Services, która w wynajętej hali inkubatora rozpoczęła produkcję precyzyjnych części dla zakładów produkcyjnych. Po pięciu latach przeniosła produkcję z Inkubatora Technologicznego w Jasionce do własnej fabryki w Podkarpackim Parku Naukowo-Technologicznym Aeropolis.

Prezes Bednarz wskazuje, że w Podkarpackim Parku Naukowo-Technologicznym ulokowanych jest ponad 100 firm, z czego przeszło 50 (jeszcze) w inkubatorze, i wszystkie mają szansę na podobny sukces.

W samym Aeropolis wolnych jest jeszcze 6 działek o łącznej powierzchni 12 ha. Ale inwestorzy chętnie lokują biznesy również w sąsiedztwie. Kiedy w 2018 roku cały kraj objęty został tzw. Polską Strefą Inwestycji, przy odpowiednim poziomie zaangażowanych środków, uzyskanie ulg jest możliwe na dowolnej działce.

Nowe szanse i nowe wyzwania

Wsparcie dla biznesu wyraża się także w szybkich reakcjach na bieżące problemy przedsiębiorców. Wywołany pandemią kryzys dotknął znaczną części gospodarki, w tym przemysł lotniczy. W marcu w badaniu ankietowym aż 70 proc. przedsiębiorców mających siedziby w Aeropolis zgłosiło obawy utraty płynności finansowej. Około 30 proc. planowało redukcję zatrudnienia. W odpowiedzi RARR obniżyła czynsze firmom działającym w Podkarpackim Parku Naukowo-Technologicznym Aeropolis oraz zaoferowała pożyczki płynnościowe, udzielane na atrakcyjnych warunkach. Co do przyszłości tych biznesów prezes RARR jest optymistą. Chociaż branża lotnicza i samochodowa w części zakładów dopiero uruchamia produkcję po wygaszeniu w kwietniu i maju, to jednak parę firm działa na wysokich obrotach pomimo pandemii. – W marcu panował wielki pesymizm, a teraz wydaje się że był on nieuzasadniony. Dlatego byłbym ostrożny w ocenach stanu gospodarki – zaznacza Mariusz Bednarz i dodaje, że dla niektórych kryzys to katalizator zmuszający do poszukiwania nowych szans na rozwój. – Przyspiesza wzrost, wymusza odmienne prowadzenie firmy, wejście w inne obszary. I to okazuje się strzałem w dziesiątkę – podkreśla Bednarz.

Bednarz nie obawia się konkurencji pozostałych województw. – Do nas trafiają celowane inwestycje. Jesteśmy szczególną strefą ze względu na główne firmy regionu jak Pratt & Whitney, Sikorsky, BorgWarner, MTU. Za nimi przyszli kooperanci i to było przyczynkiem do lokowania kolejnych przedsiębiorstw, zatem są to inwestorzy specjalizowani – podkreśla prezes RARR. Ten ekosystem obrasta firmami usługowymi, np. sukces osiągnęła firma prawnicza Availo.

Wiele usług oferuje firmom sama Agencja. Zatrudnia ona ponad 140 osób, między innymi prawników, ekonomistów, socjologów, finansistów, inżynierów i specjalistów w dziedzinie projektowania. Dodatkowo współpracuje z wieloma specjalistami, ekspertami w wąskich dziedzinach i dzięki temu może zaoferować kompleksowe wsparcie.

Atrakcyjne otoczenie

PPN-T Aeropolis znajduje się w miejscowości Jasionka, tuż przy autostradzie A4, niedaleko lotniska Rzeszów-Jasionka i zaledwie 10 km od centrum Rzeszowa. Do 2025 roku autostradę przetnie droga ekspresowa S19, część międzynarodowego szlaku Via Carpatia, łączącego północ Europy z południem.

Rozbudowane z funduszy krajowych i unijnych lotnisko od 2016 roku posiada nowy terminal, drogi kołowania i płytę postojową. W najbliższych latach spółka celowa Polska Grupa Lotnicza, LOT Aircraft Maintenance Services i Międzynarodowy Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka wzniesie obok hangary bazy technicznej LOT.

W dalszych latach planowane jest połącznie Rzeszowa szybkimi kolejami z centrum kraju oraz budowa Podmiejskiej Kolei Aglomeracyjnej. – Podkarpackie stanie się komunikacyjnym centrum Europy Wschodniej – uważa prezes RARR.

Nowe projekty gospodarcze oraz infrastrukturalne sprawiają, że w Inkubatorze Technologicznym oraz Aeropolis nie zabraknie zainteresowanych prowadzeniem działalności. W załatwieniu kwestii formalnych zawsze może pomóc Centrum Obsługi Inwestora (COI). W 2019 roku Centrum poprowadziło 81 projektów inwestycyjnych, zaś w pierwszym kwartale 2020 roku już 10. Wśród zgłaszających się są zarówno inwestorzy polscy jak i zagraniczni.