Gminy nie wiedzą ile osób ma płacić za wywóz śmieci

Tak wynika z kontroli, jaka Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła w dziesięciu gminach na Mazowszu. Wybrano te, w których zaległości wynikające z nieopłacenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi były najwyższe.

Kontrolerzy NIK zwrócili uwagę na to, iż „gminy wprawdzie mają prawną możliwość pokrywania części kosztów z innych środków własnych, jednak powinny dążyć do samofinansowania się tego systemu. Konieczność sfinansowania niedoborów w systemie gospodarowania odpadami komunalnymi może negatywnie oddziaływać na poziom realizacji innych zadań gmin.”

Wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w zależności od metody jej ustalania, wynosiła: w 2020 r. od 9 zł do 33,86 zł za jednego mieszkańca, 60 zł od gospodarstwa, od 8 zł do 8,95 zł za m3 zużytej wody; w 2021 r. od 9 zł do 36,38 zł za jednego mieszkańca, od 8 zł do 12,20 zł za m3 zużytej wody; w 2022 r. od 12,50 zł do 36,38 zł za jednego mieszkańca, od 8 zł do 12 zł za m3 zużytej wody oraz 1,20 zł za m2 powierzchni lokalu.

Zdecydowana większość kontrolowanych gmin (9 w roku 2020, 8 w roku 2021) nie zrównoważyła całkowitych kosztów systemu gospodarowania odpadami komunalnymi z dochodami z tytułu opłat. Łączny deficyt skontrolowanych gmin wyniósł prawie 41 mln zł.

Przy czym NIK przypomniał Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu (są one wiarygodne dla sytuacji w kraju), iż rozbieżności pomiędzy liczbą mieszkańców wg złożonych deklaracji, a liczbą mieszkańców wg GUS5, sięgają przeciętnie około 16 proc. „To oznacza, że wiele osób nie jest objętych systemem opłat i powoduje, że koszty systemu gospodarowania odpadami komunalnymi są pokrywane przez mniejszą liczbę mieszkańców niż faktyczna liczba osób wytwarzających odpady”. – napisano w raporcie „Prawidłowość naliczania i egzekwowania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi w wybranych gminach województwa mazowieckiego”. W żadnej skontrolowanej gminie liczba właścicieli objętych ewidencją wymiaru opłat nie korelowała z liczbą osób zameldowanych na terenie danej gminy ani też z danymi z innych ewidencji (jak np.: ewidencją gruntów i budynków, ewidencją ludności).

Z kontroli wynika, że jedynie w dwóch skontrolowanych gminach nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie naliczania i egzekwowania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

W żadnym z kontrolowanych urzędów nie posiadano kompletnych informacji o liczbie właścicieli nieruchomości na terenie gminy, zobowiązanych do złożenia deklaracji o wysokości opłaty. W konsekwencji nie dysponowano wiedzą, czy wszyscy zobowiązani ponoszą ww. opłatę i we właściwej wysokości. Nieprawidłowości wyniosły prawie 4,7 mln zł, z czego ponad 0,9 mln zł były to wpłaty dokonane przez właścicieli nieruchomości w efekcie kontroli NIK.

Izba uważa, że większość gmin opieszale i nieefektywnie prowadziła egzekucję zaległości.

W siedmiu na dziesięć skontrolowanych gmin postępowania w sprawie ustalenia wymiaru opłaty były prowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Czytaj więcej

Nieruchomości

Mieszkania o niskim standardzie - finansowy ból głowy gmin

Zbyt mało pieniędzy, i nieracjonalna polityka mieszkaniowa powoduje, że tylko cześć gmin remontuj...

W jednym z urzędów czynności w sprawie ustalenia wymiaru opłaty podejmowano z opóźnieniem wynoszącym od trzech do 21 miesięcy po upływie terminu na złożenie deklaracji o wysokości opłaty. W innym z urzędów działań takich nie podejmowano wcale. Wskutek braku naliczenia należności doprowadzono do uszczuplenia wpływów gmin z tytułu ww. opłat w wysokości co najmniej 227 700 zł.