Prezydent Olsztyna: Frustracja rośnie, są ludzkie dramaty

Na Warmii i Mazurach od tygodnia kolejny ostry lockdown, bo liczba zakażeń na 100 tys. mieszkańców przekroczyła wskaźnik 40, a nawet 50 osób. Tymczasem narasta bunt przedsiębiorców. Jakie nastroje są w samym Olsztynie?

Nastrój niepokoju, destabilizacji, oczekiwania. Nasi przedsiębiorcy podporządkowują się nakazom, ale są i tacy, którzy – nie mając wyjścia – wznawiają działalność z zachowaniem wszelkich rygorów sanitarnych.

Przede wszystkim przedsiębiorcy oczekują wsparcia finansowego i równego traktowania z przedsiębiorcami z innych regionów.

To są ludzkie dramaty, które trudno z boku oceniać. Na poziomie samorządu niewiele możemy pomóc, nasi przedsiębiorcy potrzebują klientów lub systemowego wsparcia finansowego. Trzymam kciuki za wszystkich przedsiębiorców i mam nadzieję, że jak najszybciej wrócimy do normalności.

Miasto wspiera przedsiębiorców w tym trudnym czasie? Komu i jaką pomoc oferujecie?

Mamy Olsztyński Pakiet Pomocowy, w którym przygotowaliśmy szereg zwolnień, ulg oraz możliwości rozłożenia na raty płatności i zobowiązań, jakie przedsiębiorcy mają względem gminy i naszych podmiotów. Do tego w ubiegłym roku uchwaliliśmy obniżenie stawek za ogródki gastronomiczne – teraz są to kwoty o połowę niższe, niż były przed pandemią. I ostatnia decyzja, sprzed kilku dni – radni zgodzili się na częściowe zwolnienie przedsiębiorców z branży gastronomicznej z koncesji na alkohol.

CZYTAJ TAKŻE: Piotr Całbecki: Nie budujmy Polski różnych prędkości

Pandemia i kolejne lockdowny uderzają w budżet Olsztyna, ale i innych samorządów. W Olsztynie bardzo spadły wpływy miasta z tego powodu?

Recesja i pandemia mają i będą miały długofalowy negatywny wpływ na budżet miasta. Tak duże straty w dochodach podatkowych PIT i dochodach własnych miasta są nie do odrobienia w krótkim okresie, zwłaszcza że statystyki dotyczące pandemii nie wskazują na rychłe jej wygaszenie, wręcz przeciwnie. Nikt z nas nie wie, jak długo jeszcze potrwa, wciąż szacujemy, jakie straty finansowe wyrządzi – w budżetach domowych naszych mieszkańców, przedsiębiorców i w budżecie Olsztyna.

Pierwsze wstępne podsumowanie finansowe, które pokazało nam, jakie konsekwencje niosą kolejne obostrzenia i zakazy prowadzenia działalności gospodarczych, zrobiliśmy we wrześniu ubiegłego roku. Minęło wówczas pierwsze pół roku pandemii i mogliśmy zaobserwować, jakie skutki finansowe ona spowodowała. Na tej podstawie wstępnie oszacowaliśmy, z jaką stratą zamkniemy rok. Wstępne sprawozdania przekazane przez komórki i jednostki wskazują, że dochody miasta były niższe o około 25 mln zł, a wydatki o 136 mln zł niższe od planowanych. Przede wszystkim wydatki bieżące zanotowały spadek o 48 mln zł – jest to wynik rezygnacji z zadań fakultatywnych oraz ograniczenia zadań będących obowiązkiem gminy.

Zanotowaliśmy mniejsze przychody np. ze sprzedaży biletów komunikacji publicznej – o około 12 mln – czy o 5 mln zł niższe przychody z działalności Ośrodka Sportu i Rekreacji. Wpływy z PIT-ów będą trochę wyższe, niż zakładaliśmy, ale i tak spadną o 8 mln zł.

Jak to się odbija na inwestycjach, na codziennym funkcjonowaniu miasta?

Proszę pamiętać, że na sytuację z pandemią nałożyły się jeszcze inne czynniki, które negatywnie wpłynęły na finanse miasta. Możliwości finansowania wydatków są znacznie ograniczone wskutek decyzji rządu podjętych w 2019 roku w odniesieniu do zmian w podatku PIT, wzrostu płacy minimalnej z jednoczesnym wyłączeniem dodatku za staż pracy z podstawy obliczania płacy minimalnej, wzrostu stawek odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych oraz podwyższenia wynagrodzeń nauczycieli (z jednoczesnym niedoszacowaniem subwencji oświatowej). Sytuacja ta wpłynęła na rezygnację z wielu zadań.

Gdzie miasto szuka oszczędności?

Ogłaszamy konkursy tylko na te stanowiska, których nie jesteśmy w stanie uzupełnić własnymi siłami, zwykle są to stanowiska wymagające specjalistycznych kwalifikacji. Podobnie jest w jednostkach podległych.

A co z inwestycjami?

To są zadania, które mieliśmy nadzieję w najbliższych latach zrealizować, ale które teraz muszą zostać odsunięte w czasie. Dotyczy to m.in. budowy nowej ul. Bałtyckiej, budowy centrum kultury, żłobka czy mniejszych inwestycji w infrastrukturę drogową, pieszą i rowerową.

CZYTAJ TAKŻE: Burmistrz Giżycka: „Pomocą należy objąć tak samorządy, jak i firmy”

Pan teraz, podobnie jak wcześniej samorządy z Krainy Tysiąca Jezior, apeluje do rządu o wsparcie dla regionu. Był jakiś odzew na te apele?

Jako samorządy staramy się użyć wszelkich form, żeby rząd zwrócił uwagę na nasze problemy, będące po części pokłosiem jego polityki, a po części skutkiem pandemii. Coraz lepiej rozumiemy też, że „w jedności siła”, i dlatego angażujemy również do tego nasze organizacje samorządowe. Niestety, odzew na nasze działania jest słaby.

Pana zdaniem rząd nie reaguje na prośby, bo w tym regionie ma mniej wyborców niż na Podhalu czy Podkarpaciu, czy chodzi o coś innego?

Jeśli popatrzeć na niektóre rozstrzygnięcia, chociażby w ramach Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych, i nałożyć na to mapę preferencji wyborczych, to trudno się z tym nie zgodzić. Zwykło się mówić, że „koszula bliższa ciału”, i wygląda na to, że jest to prawda.

Brak wsparcia z budżetu państwa, co będzie oznaczał  dla miasta i dla regionu?

To nie tylko brak wsparcia, ale obserwujemy wręcz systematyczne obniżanie naszych dochodów. To działania, które mają doprowadzić do upadku samorządności. Jak wiemy, w samorządach głównie pracują ludzie niezwiązani z partią rządzącą czy inną, a to się PiS-owi nie podoba. Przypomnę, jak zostaliśmy potraktowani podczas podziału drugiej transzy Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Mimo że mieliśmy świetny projekt – budowy żłobka, który idealnie wpisywał się w założenia projektowe – nie otrzymaliśmy żadnych pieniędzy na jego realizację.

Brak wsparcia i sprawiedliwego podejścia do finansowania różnych przedsięwzięć będzie skutkował marginalizacją naszego regionu, powiększaniem dysproporcji i w żaden sposób nie będzie się wpisywał w politykę naszego państwa – czyli wyrównywania szans.

CZYTAJ TAKŻE: Prezydent Szczecina: Pobudzamy tylko apetyt na szczepionkę, która jest niedostępna

Od marca zmieniły się w mieście opłaty za komunikację miejską, a od kwietnia rosną stawki i sposób naliczania opłat za wywóz odpadów komunalnych. Nie dało się tych podwyżek uniknąć?

Proszę zauważyć, że wszędzie, we wszystkich miastach w Polsce, jest podobna sytuacja. Opłaty rosną, więc nieuniknione są również podwyżki w miejskich instytucjach. Staramy się, by były na minimalnym poziomie, jak najmniej odczuwalne dla mieszkańców, ale nie sposób ich uniknąć. I tak np. podatek od nieruchomości – przy mieszkaniu 50-metrowym wzrósł o ok. 5 zł rocznie. W przypadku komunikacji podwyżek nie odczują osoby, które regularnie podróżują komunikacją miejską. Dla nich wręcz przygotowaliśmy bonus w postaci biletu rocznego, którego cena to równowartość 11 biletów miesięcznych (880 zł normalny i 440 ulgowy).

Bez zmian pozostają ceny biletów miesięcznych, trzymiesięcznych oraz Biletu Dużej Rodziny. Podnieśliśmy ceny biletów jednorazowych (3,40 normalny i 1,70 ulgowy) – to porównywalna cena z tą, jaką płacą podróżni w Kielcach, a niższa niż np. w Rzeszowie, Gdyni, Lublinie czy Białymstoku.