Wpuszczą turystów pod wieżę

Prace już się zaczęły i mają potrwać do końca roku. Pochłoną 5,6 mln zł, z czego część pochodzi z dotacji unijnych.

– Opole świętuje jubileusz: 800. rocznica powstania miasta. Ma długą i piękną historię. To dobry czas, by tę historię przybliżyć mieszkańcom. By przywrócić miejsca, obiekty, które kiedyś dla miasta były ważne. Teraz mogą pełnić funkcję edukacyjną, stać się atrakcją turystyczną. Tak właśnie jest z Zamkiem Górnym – tłumaczy Arkadiusz Wiśniewski, prezydent Opola.

Szkoła przy zamkowej wieży

Obiekt był wzniesiony między 1382 a 1387 rokiem. Po pożarze w 1615 r. zamek popadł w ruinę, a ponad pół wieku później cesarz Leopold I podarował zniszczony obiekt jezuitom, którzy obok dobrze zachowanej wieży postawili gimnazjum, z czasem rozbudowane.

W 1859 r. wybudowano salę gimnastyczną, a w latach 40. XX wieku wyremontowano część fortyfikacji i dobudowano nowy budynek fizyki.

– Pomieszczenia podziemne bramy zostały zagruzowane podczas kolejnych remontów – od średniowiecza do czasów obecnych – jako niepotrzebne i nieużytkowane – opowiada Małgorzata Stelnicka, naczelnik Wydziału ds. Europejskich i Planowania Rozwoju w opolskim ratuszu. Dodaje, że brama przejazdowa i wyższe kondygnacje zostały wchłonięte przez kolejno powstające w XIX i XX wieku budynki szkoły i w związku z tym przebudowane i dostosowane do nowej funkcji.

– Mimo nieużytkowej funkcji bramy została ona zachowana, stała się częścią szkoły i przetrwała do dnia dzisiejszego jako niewielki fragment średniowiecznych obwarowań miejskich – mówi pani naczelnik.

Wieża i fragment muru zostały wpisane do rejestru zabytków w 1964 roku. Obecnie w dawnym budynku gimnazjum mieści się Zespół Szkół Mechanicznych (ZSM).

Odtworzą historyczną fosę

Władze miasta zdecydowały się na rewitalizację pozostałości zamku oraz terenów wokół nich. Prace już się zaczęły.

– Celem prac konserwatorskich i remontowych jest powstrzymanie procesu destrukcji. Chcemy też przywrócić walory estetyczne ścian i lochów bramy zamku górnego, przy zachowaniu maksimum elementów oryginalnych – wylicza Małgorzata Stelnicka.

Podkreśla, że istotnym celem zabiegów będzie przeprowadzenie konserwacji estetycznej, podczas której będą uzupełniane ubytki i wyspoinowanie murów, a także nastąpi scalenie kolorystyczne całości i zabezpieczenie budowli.

Projekt obejmuje m.in. przebudowę z myślą o zmianie sposobu użytkowania części budynku fizyki ZSM i bramy Zamku Górnego, poziomu podziemi i bramy przejazdowej na cele turystyczne. Poza tym w ramach rewitalizacji zostanie odnowiony teren w otoczeniu dawnej fosy obronnej, przylegającej od strony wschodniej do murów Zamku Górnego.

Urzędniczka przypomina, że średniowieczna fosa sucha rozciągała się od strony południowej i wschodniej do murów obronnych starego miasta. Taki średniowieczny układ przestrzenny przetrwał do XIX wieku, kiedy to dokonano wyburzenia murów obronnych.

Potem powoli fosa była zasypywana gruzami, zbudowano tam schron przeciwlotniczy, a z czasem fosę wypełniono ziemią i obsadzono zielenią.

Nowa kładka przy zamku

Teraz wzdłuż murów biegnie ulica Księcia Władysława Opolczyka, utwardzona płytami betonowymi, a na dnie obniżenia znajduje się nieutwardzone podwórze gospodarcze, na którym mieszczą się miejsca parkingowe, śmietniki kamienic, schody oraz zjazd na teren pobliskiej parafii.

– Rewitalizacja nawiązuje do motywu fosy w jej historycznych granicach linią ciągu pieszego. Zdecydowaliśmy się na aranżację terenu bez wprowadzania elementów kubaturowych. Projektowane zagłębienie ma za zadanie łączyć ważne części układu staromiejskiego – tłumaczy naczelnik Wydziału ds. Europejskich i Planowania Rozwoju.

Podkreśla, że odczytanie historycznej funkcji terenu będzie możliwe przez obniżenie poziomu dziedzińca oraz pogłębienie traktu pieszego wzdłuż muru i oskarpowanie terenu.

Jedynym nowy akcentem architektonicznym placu będzie kładka piesza – minimalistyczna konstrukcja z żelbetu i szkła. Będzie prowadzić z poziomu placu Kopernika, który także ma zostać przebudowany, do bramy wieży Zamku Górnego, której podziemia mają zostać odgruzowane – ma tam działać punkt informacji turystycznej.

Poza tym w samej wieży powstaną sale wystawowe, które będą wykorzystywane na różnego rodzaju ekspozycje. Urzędnicy chcą, by zamek górny został przywrócony mieszkańcom jako ciąg pieszy z funkcją dydaktyczną wzdłuż budynku szkoły i wieży Zamku Górnego.

Całość ma być dostępna także dla osób niepełnosprawnych.

Częścią tego projektu jest remont największych schodów w mieście, które łączą kościół Matki Boskiej Bolesnej z Małym Rynkiem i skwerem Vaclava Havla. Ich remont już trwa i będzie kosztował blisko 1, 7 mln zł.

Z kolei na rewitalizację Górnego Zamku miasto otrzymało 2,5 mln zł dofinansowania z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014–2020. Całość ma kosztować 5,6 mln zł.

Prace już się rozpoczęły. Powinny potrwać do końca roku.