Pieniądze na wspólne projekty

Sejm uchwalił 20 lipca, a Senat przyjął 27 lipca 2018 roku nowelizację ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności. Trzy lata wcześniej ustawa umożliwiła lokalnym grupom działania (LGD) starania o środki unijne na ich potrzeby.

Wspólne cele

Co to jest lokalna grupa działania? To stowarzyszenie zrzeszające przedstawicieli różnych organizacji lokalnych: biznesowych, społecznych, kulturalnych oraz mieszkańców. Do stowarzyszenia mogą przystępować też gminy, ale ich przedstawiciele nie powinni stanowić więcej niż 50 proc. składu członków. Istota LGD leży w angażowaniu się miejscowych społeczności w podejmowanie decyzji dotyczących rozwoju ich obszarów. Nadzór nad nią pełni marszałek województwa.

Obecnie działają 322 lokalne grupy działania. W każdym województwie tworzą one sieć, dzięki której wymieniają doświadczenia. Podstawę ich działania stanowi opracowana przez nie lokalna strategia rozwoju (LSR). Jeśli zostanie zaakceptowana przez zarząd województwa, wówczas grupa może wystąpić o środki unijne dla wybranych przez siebie projektów. Warunkiem, o którym powinna pamiętać, jest objęcie LSR obszaru liczącego co najmniej 30 tys. i nie więcej niż 150 tys. mieszkańców.

Lokalne grupy działania (LGD) przy realizacji swoich projektów mogą starać się o środki finansowe z różnych unijnych funduszy: Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności oraz Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze” na lata 2014–2020. Obecnie LGD dokonują wyboru projektów, zgodnie z kolejną wersją lokalnej strategii działania, tym razem opracowaną wspólnie z mieszkańcami na lata 2014–2020.

Tysiące gmin i miliardy złotych

Dla przykładu w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 wybrano do realizacji lokalnych strategii rozwoju 338 LGD, które objęły swoim zasięgiem ponad 2 tys. gmin. Budżet na realizację lokalnych strategii rozwoju stanowił ok. 3 mld zł. Środki te zostały w całości zrealizowane przez beneficjentów, którzy zawarli 42 tys. umów o przyznanie pomocy.

Jakie projekty obecnie składają członkowie stowarzyszeń? Na przykład lokalna grupa działania Wrzosowa Kraina zaakceptowała na czerwcowym posiedzeniu br. wiele różnych projektów. Dzięki temu szansę dostało Stowarzyszenie Przyjaciół Wsi Niedźwiedzice, które chce kupić za sumę 25 520 zł namioty w celu prezentacji lokalnych produktów. Natomiast Ochotnicza Straż Pożarna Trzebinia zaplanowała zakup sprzętu ratowniczego za 26 600 zł. Zamierza też szkolić młodzież w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Na sierpniowym posiedzeniu tej grupy zaaprobowano projekt utworzenia inkubatora przetwórstwa lokalnego, zgłoszonego przez PPHiU Gospodarka rybna, sp. z o.o. Na projekt przeznaczono 500 tys. zł. Z kolei LGD Trakt Piastów podpisał umowę na realizację międzynarodowego projektu współpracy z fińskim odpowiednikiem. Wspólnie zastanawiają się nad pobudzaniem aktywności przedsiębiorczości i jednocześnie ochroną środowiska.

Zmiany w przepisach

Czy zmiany w ustawie o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności wpłyną na dotychczasowe starania o środki unijne przez lokalne grupy działania? Jedną z nich jest dodanie tzw. warunków wyboru operacji, o ile zostały określone przez LGD, i konieczność zawarcia tej informacji w ogłoszeniu o naborze wniosków o udzielenie wsparcia. Możliwe też będzie zmodyfikowanie wniosku, jeśli LGD ustali kwoty wsparcia niższe, niż wnioskowane. Brak takiej możliwości sygnalizowano jako przeszkodę we wdrażaniu operacji ze środków EFRR i EFS. Wydłużono termin na usunięcie braków, omyłek oraz innych nieprawidłowości we wniosku o udzielenie wsparcia. Zarząd województwa będzie wzywał podmiot do ich usunięcia w terminie nie krótszym niż siedem dni i nie dłuższym niż 14 dni. Zaproponowano też wydłużenie z 45 dni do 60 dni na dokonanie wszystkich czynności przez LGD.

Małgorzata Blok prezes Wielkopolskiej Sieci Lokalnych Grup Działania, dyrektor biura Trakt Piastów

Kluczem do sukcesu powinno być upraszczanie procedur. Procedura oceny wniosku i przyznania pomocy ze środków unijnych powinna być jak najkrótsza. Wydłużenie terminu z 45 dni do 60 dni na ocenę wniosku jest korzystne dla grup, które mogą poświęcić im więcej czasu, ale niekoniecznie dla wnioskodawcy, który wszak musi zgromadzić wiele dokumentów, nie mając pewności, iż jego wniosek o dofinansowanie zostanie wybrany przez LGD do dofinansowania. Weryfikowanie wniosków przez urząd marszałkowski również trwa długo. Dodam, że ze względu na długi termin wdrażania operacji a następnie oczekiwania na płatność wiele biur LGD może mieć problemy z bieżącym funkcjonowaniem, ponieważ środki dla biur są uzależnione od wypłaty środków przez ARiMR beneficjentom. W ramach Wielkopolskiej Sieci LGD regularnie się spotykamy i wymieniamy informacje. Członkowie grup mówią o niejasności przepisów prawnych, m.in. o sprzeczności pomiędzy procedurą dla beneficjenta a procedurą dla urzędu marszałkowskiego. Na szczęście wielkopolski urząd marszałkowski stara się nam pomagać.

Z Życia Samorządów