„Sam urządzaj swoje miasto”

Zaangażować Polaków w samorządność – takie hasło ma pierwsza w kraju kampania edukacyjno-informacyjna skierowana do mieszkańców miast – wystartowała 24 maja. – Chcemy zachęcić mieszkańców, ale i uświadomić im, jak łatwo mogą się włączyć w zarządzanie swoimi miastami i kształtowanie najbliższego otoczenia – mówi Joanna Nowaczyk, koordynator kampanii w Związku Miast Polskich.

Kampanię realizują wspólnie samorządy lokalne zrzeszone w Związku Miast Polskich – w projekt włączyło się ponad 70 miast. Do większego udziału w życiu małych ojczyzn zachęcają metropolie i mniejsze miejscowości. Do akcji przystąpiły m.in. Poznań, Kraków, Rzeszów, Opole, Częstochowa, a także Tychy, Bielsko-Biała, Rybnik, Ełk, Kartuzy i Sandomierz. Ale również Błaszki w woj. łódzkim.

Skąd pomysł?

Z sondaży wynika, że zaledwie jedna trzecia Polaków jest zainteresowana życiem publicznym, a 20–25 proc. – zupełnie nie. Według badania CBOS bezpośredni kontakt z urzędnikiem w jakiejś sprawie dotyczącej społeczności lokalnej, nie licząc załatwiania własnych spraw w urzędzie, w ciągu roku ma zaledwie 8 proc. Polaków. Jedną z głównych przyczyn niskiej partycypacji społecznej jest brak przekonania o możliwości wpływania na rzeczywistość. Z kolei ci, którzy w sondażu potwierdzają, iż mają wpływ, przyznają, że z niego nie korzystają.

– Często deklarujemy, że doceniamy samorząd. Według CBOS, w 2018 roku, 69 procent mieszkańców pozytywnie oceniło działania samorządów lokalnych. Uważamy równocześnie, że nasz wpływ na sprawy lokalne jest większy niż na sprawy kraju. Jednak postawa większości z nas jest spójna ze stwierdzeniem demokracja fajna sprawa, bylebym nie musiał nic robić – komentuje Joanna Nowaczyk.

Istnieje potencjał, bo mieszkańcy jednak doceniają samorząd. – Według badania CBOS z 2018 r. mamy 69 proc. pozytywnych ocen samorządu, znacznie więcej, niż ma rząd czy parlament – zaznacza Andrzej Porawski dyrektor Biura Związku Miast Polskich.

Na stronach internetowych organizatorzy kampanii wskazują proste narzędzia współdecydowania. Co mieści się w tym katalogu? Absolutne minimum stanowią wybory samorządowe i referenda lokalne. Jednak możliwości wpływu na otoczenie jest znacznie więcej.

Można uczestniczyć w planach zagospodarowania przestrzennego. W budżecie partycypacyjnym można wskazać, na co wydać pieniądze i gdzie jest potrzebny np. plac zabaw, skwer z zielenią. Można złożyć wraz z innymi mieszkańcami projekt uchwały do rady miasta, brać udział w konsultacjach społecznych.

O tym ostatnim mieszkańcy często nie wiedzą. – Z okresu, kiedy byłem w samorządzie miejskim, pamiętam, że na osiedlach, gdzie istniały poważne braki, zaangażowanie mieszkańców w działania rad osiedli było bardzo duże. Tam, gdzie ludzie widzą, że jest coś istotnego do załatwienia, są skłonni się włączać – uważa Andrzej Porawski.

Co i jak można zrobić?

Kampania w przystępny sposób pokazuje, jak skutecznie wpłynąć na sprawy w bezpośrednim sąsiedztwie. Organizatorzy liczą także na ocieplenie wizerunku samorządu. – Nagłaśniane są przypadki nadużyć, chociaż stanowią one margines. O dobrych pomysłach mówi się rzadko – zaznacza dyr. Porawski.

– Chcemy, aby nasi mieszkańcy mieli świadomość, że to właśnie samorząd kształtuje ich najbliższą okolicę, ale również, że to oni sami mogą tę rzeczywistość zmieniać. Dlatego mówimy w kampanii Całe miasto to Twój dom, planuj je z rozmachem, bo masz na to wpływ. W projekcie pokazujemy konkretne narzędzia, z których mieszkańcy mogą korzystać” – komentuje Jacek Karnowski, prezydent Sopotu, miasta zaangażowanego w kampanię. „Akcja ma zaktywizować mieszkańców naszych miast i zachęcić ich do angażowania się w sprawy lokalne, bo mogą mieć na nie wpływ – podkreśla Karnowski.

Pakiet ważnych wskazówek, jak mieszkańcy mogą się włączyć w zarządzanie swoimi miastami, będzie przekazywany na różne sposoby – za pomocą internetu, lokalnych gazet i plakatów. Przygotowano spot filmowy, infografiki, a także stronę internetową pod adresem www.miasta.pl.