W gminie Stalowa Wola każdy właściciel nieruchomości, który złożył deklarację o wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami i zadeklarował selektywną zbiórkę odpadów otrzymuje zestaw samoprzylepnych etykiet z kodami kreskowymi, po 20 etykiet na każdą frakcję odpadów zbieranych selektywnie, tj. makulaturę, szkło i tworzywa sztuczne. Dany kod kreskowy na etykiecie jest ściśle przypisany do konkretnego adresu nieruchomości. Ich właściciele nieruchomości zobowiązani są do naklejania otrzymanych kodów paskowych na worki w których gromadzą odpady surowcowe.
Etykiety z kodami nakleja się na zawiązane, całkowicie wypełnione odpowiednimi odpadami worki w widocznym miejscu, ułatwiającym sczytanie kodu kreskowego z etykiety. Do korzystania z tego rozwiązania, mieszkańcy są motywowani również tym, że w przypadku braku etykiety na worku nie jest możliwe sczytanie kodu i zidentyfikowanie właściciela odpadów, czego konsekwencją może być nieodebranie worka z odpadami. Od 2016 r. stawka dla mieszkańców segregujących odpady w Stalowej Woli wyniosła 6 zł, zaś dla śmieci nie segregowanych 12 zł. Stosunkowo duża różnica między opłatą za odpady segregowane i niesegregowane stanowi ważny bodziec ekonomiczny do prowadzenia segregacji odpadów przez mieszańców.
Rozwiązanie oparte na kodach kreskowych ułatwiających identyfikację, monitorowanie i kontrolę segregacji odpadów wykorzystuje się również w Nakle nad Notecią. Wprowadzony tam w 2014 r. system selektywnej zbiórki odpadów działa w systemie tzw. miniPSZOK-ów – osiedlowych punktów/domków selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. Punkty przyjęcia i segregacji odpadów wyposażone są w pojemniki, worki, wagę sprzężoną z czytnikiem i tablet. Mieszkańcy osiedli posługują się kartami z indywidualnymi kodami kreskowymi służącymi do ewidencji odpadów segregowanych przekazywanych do miniPSZOKÓW, sprawdzających datę, wagę oraz poprawność segregacji. W ten sposób możliwa jest kontrola nad właściwą segregacją przez mieszkańców konkretnego lokalu.
W systemie tym wydziela się 16 frakcji odpadów o najwyższej czystości i jakości surowców wtórnych. Posegregowane trafiają do centralnego PSZOK w Rozwarzynie, gdzie przygotowywane są do sprzedaży i zbywane recyklerom. Wskaźniki segregacji surowców wtórnych osiągnięte w 2015 odpowiadały poziomom odzysku obowiązującym już na rok 2017. Dzięki pracochłonności systemu utworzono ponad 26 zielonych miejsc pracy , w tym dla osób zagrożonych społecznym wykluczeniem. Dzięki temu przedsięwzięciu powstał też nowy eko-zawód – sortowacz.
Tekst powstał we współpracy z Redakcją Smart Gmina, partnerem serwisu: Rzecz o Gminie.
