Wioślarze dobrze trzymają się nad Wisłą

Nowy budynek WTW przy Wioślarskiej składa się z siedmiu kondygnacji – na pięciu pomieści się Towarzystwo, dwie najwyższe zostaną wynajęte. Na dole garaże i hangary na łodzie, wyżej basen wioślarski, siłownia, ergometrownia, pomieszczenia odnowy biologicznej, biura oraz sale konferencyjne z widokiem na Wisłę. Na czarnej elewacji emblemat WTW wraz z datą założenia – 1878. To najstarszy klub sportowy w Polsce.

– To logo ma robić wrażenie i, z tego co wiem, robi – mówi „Rz” Maciej Śliwiński, dyrektor biura WTW.

Znajdujemy się na działce, którą Towarzystwo dostało w podzięce za ofiarność podczas wojny 1920 roku. Wioślarze wystawili wówczas sześć uzbrojonych plutonów do obrony mostów i przepraw. Organizowali transport rannych żołnierzy.

– Kiedy Sowieci wysadzali mosty, wutewiacy utrzymywali połączenie pomiędzy lewym i prawym brzegiem. Dlatego dostaliśmy tę ziemię. Mówimy, że od Piłsudskiego, ale właściwie od miasta – opowiada Maciej Śliwiński.

Zbudowana tu w 1929 roku przystań również miała podziemny hangar, na parterze znajdowały się szatnie z natryskami, piętro zajmowała restauracja z tarasem, pokoje administracyjne i klubowe. Był i basen wioślarski umożliwiający zimowe treningi. Z najnowocześniejszym obiektem w Europie WTW rozpoczynało nowy etap działalności.

Hrabia za sterem

Działalności, która zaczęła się jeszcze w XIX-wiecznej Warszawie. Do stołecznego Yacht Clubu należeli wtedy wyłącznie niemieccy urzędnicy pracujący w carskiej administracji. Polskie organizacje były źle widziane, dlatego na początku Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie działało nielegalnie – zrzeszyło się w nim piętnastu młodych ludzi pod przewodnictwem kupca Antoniego Chojnackiego i rzemieślnika Władysława Deniszczuka.

W warsztacie warszawskiego stolarza o nazwisku Mianowicz zbudowano czteroosobową łódź wiosłową, „Nimfę”, która rozpoczęła rejsy po Wiśle. Pierwszą przystań, niewielką barkę z domkiem klubowym, zakotwiczono u wylotu Bednarskiej.

Do Towarzystwa garnęła się młodzież, przybywało łodzi, niebawem nadszedł, więc czas na legalizację – udało się to w 1882 roku, dzięki staraniom pierwszego prezesa, doktora Henryka Stankiewicza. 2 czerwca władze carskie zatwierdziły ustawę, czyli statut Towarzystwa. W paragrafie pierwszym zapisano, że celem WTW jest „zachęcanie ludności miejscowej do jazdy na łodziach wiosłowych i żaglowych, jako też na statkach parowych oraz wpływanie skuteczne na ulepszenie ich budowy”. W tym czasie organizacja liczyła 290 członków i dysponowała 19 łodziami. Oprócz wioślarstwa ustawa przewidywała uprawianie łyżwiarstwa, gimnastyki i pływania.

Latem sportowcy spotykali się na, zbudowanej niebawem, pływającej przystani na Wiśle, a zimą – w pałacu Brühla, a następnie w pałacu Bielińskich przy Królewskiej.

Działalność Towarzystwa finansowali członkowie, dlatego podjęto starania o uzyskanie poparcia arystokracji i bogatego mieszczaństwa. Przez ponad 20 lat prezesem WTW był hrabia Ksawery Branicki. To on przekazał działkę pod budowę okazałej kamienicy przy Foksal 19, która od 1897 roku stała się zimową siedzibą wioślarzy. W budynku znalazły się dwie sale gimnastyczne, szatnie, restauracja i sala balowa. Nowa siedziba szybko stała się popularnym miejscem spotkań elity, tym bardziej że w Towarzystwie znaleźli się Bolesław Prus i Henryk Sienkiewicz, zaglądał też Stefan Żeromski.

W niepodległej Polsce członkami honorowymi byli Ignacy Paderewski, gen. Józef Haller, a prezesem m.in. Adam hr. Zamoyski, który był również naczelnikiem Związku Towarzystw Gimnastycznych Sokół.

– Takich nazwisk dziś nie ma, zmieniły się czasy i ludzie. Mamy za to kolejne pokolenia wioślarzy: dziadowie i ojcowie byli w WTW, dziś członkami klubu są synowie – mówi Maciej Śliwiński.

WTW stało się zalążkiem polskiego wioślarstwa, jego członkowie pomagali w zakładaniu kolejnych towarzystw: w Płocku, we Włocławku, w Łomży, Kaliszu, Koninie i Poznaniu. Byli też, rzecz jasna, w gronie współzałożycieli powołanego w 1919 roku Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich.

Jeszcze przed wybuchem pierwszej wojny WTW dysponowało 74 łodziami, w drugiej Rzeczypospolitej ich liczba wzrosła do setki. W latach 1912–1932 Towarzystwo zrzeszało ponad tysiąc członków (a w sezonach 1922/1923 ponad 2 tysiące).

Trzy lata po oddaniu nowoczesnej przystani, w 1932 roku, przyszedł pierwszy wielki sukces sportowy – na igrzyskach w Los Angeles dwójka ze sternikiem zdobyła srebrny, a czwórka ze sternikiem – brązowy medal olimpijski.

Wojna i odbudowa

Ani przystań z 1929 roku, ani budynek przy Foksal nie przetrwały drugiej wojny. Właściwie nie przetrwało też samo WTW, wcielone po 1945 roku do zrzeszeń Związkowiec i Budowlani. Przystań przy Wioślarskiej odbudowano, jednak zarówno ona, jak i pozostałe nieruchomości rozdzielono pomiędzy inne kluby. Po reaktywacji w 1957 roku WTW nie odzyskało majątku, miasto przekazało wioślarzom tereny na Cyplu Czerniakowskim. Od 1962 roku rolę siedziby odgrywał osadzony na lądzie XIX-wieczny statek „Kościuszko”.

W 1978 roku udało się odzyskać budynek przy Foksal – jego wynajem utrzymywał WTW przy życiu przez kolejne lata. W 1991 roku do Towarzystwa wróciła przystań przy Wioślarskiej.

– W latach 30. była najnowocześniejsza w Europie, ale po 80 latach jedyne, co można było z nią zrobić, to zburzyć – mówi Maciej Śliwiński. – Część ziemi, wykupionej wcześniej od miasta, bo do tej pory była w wieczystym użytkowaniu, odsprzedaliśmy prywatnemu inwestorowi, który zbudował sąsiedni biurowiec, a nam, za wartość działki, postawił siedmiokondygnacyjny budynek, który posłuży przez kolejne sto lat – myślę, że niewiele jest tak nowoczesnych kompleksów wioślarskich w Europie.

Podobnie jak przed laty sukcesy budowlane zbiegają się w czasie z osiągnięciami sportowymi.

Czas sukcesów

– Wcześniej nasi wioślarze zdobywali dziesiątki medali mistrzostw Polski, ale ostatnie lata to przełom i wejście na poziom światowy. Pierwszy sukces przyszedł w 2007 roku, kiedy Weronika Deresz zdobyła młodzieżowe mistrzostwo świata w dwójce podwójnej, wraz z Magdaleną Fularczyk – mówi Maciej Śliwiński.

Rok później na igrzyska olimpijskie do Pekinu pojechał pierwszy po wojnie reprezentant WTW Marcin Brzeziński (w składzie ósemki). Cztery lata później w Londynie po raz pierwszy wystartowały kobiety – Joanna Leszczyńska, Sylwia Lewandowska i Kamila Soćko znalazły się w składzie czwórki podwójnej (w tym samym roku polska osada wywalczyła mistrzostwo świata). Wreszcie nadszedł 2016 rok, w którym Leszczyńska zdobyła brązowy medal olimpijski w czwórce podwójnej.

– Bazujemy na wychowankach. Asia Leszczyńska jest jedną z nich – trenuje w WTW od 16 lat. Ale w przyszłości chcielibyśmy też przyciągać zawodników, którzy zmieniają barwy klubowe na okres studiów. A może przyjdzie czas, że będzie nas stać na kupowanie najlepszych? – zastanawia się Maciej Śliwiński.