Czyste powietrze to wciąż spory luksus

Czyste niebo nad Mazowszem w okresie jesienno-zimowym to często rzadki widok. By chłód nie doskwierał właściciele domów jednorodzinnych palą dosłownie wszystkim.

Od lat gminy zachęcają swoich mieszkańców do wymiany pieców na lepsze i nowsze. Na dopłaty w wysokości nawet 5 tys. zł. mogą liczyć m.in. w: Legionowie, Nasielsku, Wieliszewie, Konstancinie-Jeziornie, Otwocku czy w Radomiu.

Śmieci są tańsze

Środkami na ten cel dysponuje zaś Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Mimo że dopłaty są spore, właściciele domów jednorodzinnych na razie masowo starych pieców się nie pozbywają.

Większość mieszkańców Nasielska wciąż posiada stare piece węglowe.

– Palą w nich węglem tylko, gdy mocnej przyciśnie mróz, w chłodniejsze dni wolą do tego celu używać śmieci, które gromadzą przez cały rok-mówi Jadwiga Szymańska kierownik Wydziału Środowiska i Rozwoju Obszarów Wiejskich w Urzędzie Miejskim w Nasielsku. Już od dawna-dodaje – zachęcamy do wymiany pieców węglowych na gazowe, olejowe czy na biomasę, ale zainteresowanie jest nikłe, tylko nieliczni na to się decydują. Przyczyna jest prozaiczna. W nowych piecach nie da się palić odpadami. Są więc droższe w utrzymaniu.

Podobnie jest w Wieliszewie. – W ubr. po raz pierwszy prowadziliśmy projekt pilotażowy w tej sprawie. Skorzystało z niego zaledwie 18 osób-mówi Włodzimierz Ośko z Urzędu Gminy w Wieliszewie. Według niego jest jednak szansa, że program wymiany pieców „rozkręci się”. Sporo mieszkańców Wieliszewa przychodzi do urzędu i pyta. W tym roku z dofinansowania skorzysta już prawdopodobnie 150 mieszkańców.

Natomiast w Legionowie zawarto w 2015 r. 17 umów w tej sprawie a w tym roku – 75. Od ubiegłego roku czystego powietrza strzeże też w Legionowie Straż Miejska.

– W 2016 roku przeprowadziła ona ponad 700 kontroli i ujawniła 9 przypadków spalania odpadów. – mówi Tamara Mytkowska z Urzędu Miasta w Legionowie.

W Nasielsku takich kontroli nie ma.

– Nie mamy straży miejskiej, która chodziłaby po domach. Poza tym bardzo trudno jest udowodnić właścicielowi domu, że pali odpadami w piecu-tłumaczy Jadwiga Szymańska. To-dodaje-że góra śmieci leży przy piecu to za mało. A sąsiedzi nie chcą skarżyć na sąsiadów, robią przecież dokładnie to samo, co oni.

Legionowo idzie jednak jeszcze krok dalej. j.

Zakazy i edukacja

Od pięciu lat w tym mieście obowiązuje zakaz używania w nowo wybudowanych budynkach paliw stałych, takich jak węgiel.

– Rok temu też wszyscy właściciele domów jednorodzinnych oraz zarządcy domów wielorodzinnych opalanych węglem otrzymali od nas ulotkę informacyjną o szkodliwość spalania odpadów, a także o możliwości uzyskania dotacji na wymianę pieca węglowego na ekologiczne źródło ciepła. Rozpoczęto też działania edukacyjne wśród dzieci i młodzieży dotyczące szkodliwości spalania odpadów w piecach. – tłumaczy Tamara Mytkowska. We wszystkich legionowskich gimnazjach w klasach drugich i trzecich prowadzone zostaną zajęcia dydaktyczne dotyczące zanieczyszczenia powietrza i sposobów poprawy jego jakości.

Środki, którymi dysponują mazowieckie samorządy na wymianę m.in. pieców, pochodzą głównie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Dodatkowo Fundusz dofinansowuje odnawialne źródła energii m.in. zakup i montaż kolektorów słonecznych, instalacji fotowoltaicznej czy pomp ciepła.

Środki na wymianę

– W 2015 r. na zadania związane z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń do powietrza fundusz podpisał ponad 200 umów na łączną kwotę ponad 17 mln zł. W tym roku, do chwili obecnej, zarząd funduszu rozpatrzył w tym zakresie wnioski na kwotę prawie 14 mln zł. Część tych środków była przeznaczona na wymianę indywidualnych kotłowni-mówi Artur Dąbrowski, prezes zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.

Dzięki ogłaszanym przez fundusz programom o dofinansowanie samorządy mogą zaoferować swoim mieszkańcom dotację na wymianę pieca węglowego lub innego starego typu na piece na biomasę, gazowe lub olejowe. Obecnie dotacja może pokryć maksymalnie 75 proc. kosztów zakupu pieca, ale nie może ona wynieść więcej niż 5 tys. zł. Chodzi o tzw. koszty kwalifikowane, na które składają się koszty zakupu kotła i czujnika tlenku węgla- czadu oraz podatek od towarów i usług (VAT). Przy realizacji innych zadań związanych z likwidacją wysokiej emisji samorządy mogą liczyć na wsparcie funduszu w formie pożyczki, z częściowym jej umorzeniem.

Z dotacji funduszu mogły skorzystać do tej pory bezpośrednio również osoby fizyczne, które chciały wymienić piece w domach prywatnych, a także w wielorodzinnych.