Celińska zagrała w Bielsku

W 1981 roku w Bielsku Podlaskim w kinie Znicz odbyła się prapremiera „Znachora” Jerzego Hoffmana według powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza. W historii o renomowanym chirurgu profesorze Rafale Wilczurze, który po pobiciu i utracie pamięci zostaje tytułowym znachorem – w tytułowej roli wystąpił Jerzy Bińczycki. Marysię, córkę zaginionego ojca grała Anna Dymna, której bohaterkę adorował hrabia Czyński (Tomasz Stockinger).

– „Wnyki” nakręcili mieszkańcy miasteczka Bielsk Podlaski, gdzie kiedyś nakręcono część scen filmu „Znachor” w reżyserii Jerzego Hoffmana – podkreśla Marek Włodzimirow, współautor projektu, producent filmu. – W Bielsku nieustannie działa sklep, który zagrał w „Znachorze”. Wciąż wielu ludzi tu przychodzi, żeby zrobić sobie pamiątkowe zdjęcia. „Znachor” w Bielsku to legenda, bo w naszym mieście pracowali wybitni aktorzy, zaś wielu mieszkańców występowało w roli statystów. Do dziś jest wiele opowieści i anegdot na ten temat. Właśnie dlatego postanowiliśmy się zmierzyć z mitem „Znachora”. Pomysł był taki, żeby wrócić do magicznego świata, w którym kręci się film promujący takie wartości jak miłość, dobro, rodzina. Nawiązujemy do filmu Hoffmana, ale we współczesnych realiach Bielska, poprzez pryzmat świata, w którym teraz żyjemy.

Rozwijamy talenty

We „Wnykach” są pokazane losy wnuków i prawnuków bohaterów „Znachora”.

– Udało nam się zaprosić do udziału w filmie kilku aktorów, którzy zagrali w obrazie Jerzego Hoffmana – mówi. – Jesteśmy dumni z udziału Bożeny Dykiel i Artura Barcisia. Prowadziliśmy rozmowy z Anną Dymną, Tomaszem Stockingerem i Piotrem Fronczewskim, jednak nie udało się ich pozyskać. Z wielu powodów: głównie ze względu na ich liczne obowiązki. Kiedy rozmawiałem z Piotrem Fronczewskim, proponując mu rolę analogiczną do tej z pierwszej części, gratulował nam szalonego pomysłu. Niestety, nie mógł pomóc.

Prawdopodobnie zamiast planowanego na początku filmu krótkometrażowego powstanie film długometrażowy.

– Na początku zaplanowaliśmy jedynie 30 minut – mówi producent. – Poprowadziłem projekt w następujący sposób: zdając sobie sprawę, że nie mam budżetu – musiałem zaoferować mieszkańcom Bielska inną wartość niż pieniądze. Chodzi o przygodę, o realizację marzeń, które wydawały się niemożliwe do zrealizowania, bo brakowało okazji lub czasu na to. Zaczęliśmy od scenariusza, który napisał doktor filozofii Mirosław Miniszewski, zaprzyjaźniona z nami osoba o wielkim potencjale, dająca gwarancję stworzenia ciekawej historii. Reżyseruje Szymon Nowak, chłopak po szkole aktorskiej. Chodziło o to, żebyśmy rozwijali swoje talenty, w tych dziedzinach, w których nie mieliśmy jeszcze na to szansy. To był klucz do angażowania większości członków naszej ekipy realizatorskiej. Docieraliśmy do ludzi, do naszych sąsiadów, którzy są wszechstronnie uzdolnieni, ale niekoniecznie te zdolności rozwijają. „Wnyki” są jednym wielkim zbiorowym debiutem wielu z nas.

„Wnyki” to także szansa dla Marka Włodzimirowa, który od 15 lat zajmuje się krótkimi formami artystycznymi albo dokumentalnymi.

– Jestem tak bardzo niszowy w tym co robię, że nie chcę o tym nawet opowiadać – mówi – Powiem tylko tyle, że zajmuję się pokazywaniem piękna mojej okolicy. Kocham tutejsze drzewa i łąki. Przelewam tę miłość na filmowe obrazy. Jest pięknie, więc się tym cieszę.

Historię na osobny film stanowi opowieść o tworzeniu budżetu: może być inspiracją dla mieszkańców wielu miast Polski.

– Zaczęło się od tego, że pojawił się anons o drugiej odsłonie budżetu obywatelskiego w naszym mieście – mówi Marek Włodzimirow. – Tym razem można było się ubiegać o pieniądze na projekty, które nie są związane z inwestycjami. Pomyślałem sobie, że może jest to szansa na coś szalonego. Rzuciłem hasło zrobienia filmu, a kolega Mateusz Sacharzewski powiedział: „Jeśli mamy zrobić film, to nakręćmy kontynuację „Znachora”!”. To był strzał w dziesiątkę.

Odważna przygoda

Pomysł powstał w sierpniu 2015 roku.

– Teraz mamy koniec listopada, a ja zabieram się za montowanie trzeciego aktu filmu! – mówi Włodzimirow.

Po uzyskaniu pieniędzy z budżetu obywatelskiego zaczęły się rozmowy z urzędnikami odpowiadającymi za kulturę.

– Udało nam się pozyskać kolejne 30 tysięcy z Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku. Nagle mieliśmy 60 tysięcy! – mówi producent.

Każdy poważny producent nie tylko filmowy, ale i teatralny, z taką kwotą nie odważyłby się rozpocząć realizacji żadnego projektu.

– Słyszałem w środowisku filmowym, że w film można się bawić mając jakieś 4 miliony – mówi. – A jednak można odważyć się na taką przygodę jak nasza. To jest przygoda życia, z której mogą wyniknąć inne. Najważniejsze, że tę przygodę przeżywamy wspólnie jako mieszkańcy Bielska. Jednocześnie mam nadzieję, że nasze doświadczenia mogą zmienić myślenie o tworzeniu filmów w ogóle.

Projekt mieszkańców Bielska Podlaskiego przypomina przecież początek „Ziemi obiecanej” Władysława Reymonta, w której trzech młodych ludzi mówi, że nie mają nic, a jednak próbują stworzyć coś wielkiego. – Mieszkamy w głuszy, „zaciągamy”, co niektórych w Polsce śmieszy, a jednak możemy zrobić film i to jest wspaniałe! – mówi Marek Włodzimirow. W podobny sposób robił swoje fabuły Andrzej Kondratiuk.

Gwiazdą „Wnyków” będzie Stanisława Celińska.

– Od początku podeszła do sprawy zawodowo – mówi producent. – Zanim zgodziła się zagrać, po przeczytaniu scenariusza, godzinę maglowała mnie przez telefon. Padały podstawowe pytania: gdzie dokładnie mieszka scenarzysta, jakie studia skończyłem, z czego się utrzymuję i co robię w rodzinnym mieście. Potem powiedziała mi, że też ma wschodnią duszę z domieszką słodkiego romantyzmu. Są jeszcze ludzie, którzy to mają. Wcześniej nasz scenariusz nie przypadł do gustu Annie Dymnej, bez której nie wyobrażaliśmy sobie filmu, bo dla niej pisaliśmy rolę wnuczki profesora Wilczura. Tomasz Stockinger powiedział, że nie wierzy w film za sto tysięcy złotych. Nie skarżę się. Przy takim romantycznym projekcie trzeba czasem oberwać, zwłaszcza gdy chcemy się wdrapać na nasz życiowy szczyt. Z dzisiejszej perspektywy mogę powiedzieć, że dobrze się stało. Cieszę się, że nasze zaproszenie przyjęła Stanisława Celińska, bo to jest kobieta-bóstwo. Pomogła wykreować nam świat, o jakim myśleliśmy.

Pierwszo i drugoplanowe rolę grają zawodowcy. Statystów z Bielska zobaczymy na trzecim planie. Specjalnie z myślą o mieszkańcach Bielska została wymyślona scena zbiorowa, w której zagrało dwieście osób.

– Męczyliśmy ich przez całą bożą niedzielę, od rana do nocy, ale będę mogli się zobaczyć na ekranie – mówi reżyser.

– Naszym kolejnym marzeniem jest uzyskanie dla filmu ogólnokrajowej dystrybucji – mówi Marek Włodzimirow. – Jest na to szansa, ale poczekajmy, bo przecież nie mogę nic nikomu pokazać poza scenariuszem, ponieważ film jest wciąż w montażu.