Uratować pamiątki historii

Zabytkowe kościoły, klasztory, spichrze i fortyfikacje są remontowane z pieniędzy urzędu marszałkowskiego

Publikacja: 28.09.2016 22:00

Cechą charakterystyczną Wrocławia i regionu jest duży udział przedsiębiorstw na 1000 mieszkańców

Cechą charakterystyczną Wrocławia i regionu jest duży udział przedsiębiorstw na 1000 mieszkańców

Foto: materiały prasowe

Ratowanie zabytków, w które mocno angażuje się samorząd województwa, doceniła Unia Europejska, przyznając mu dwa lata temu wyróżnienie w prestiżowym konkursie UE „Europa Nostra Awards”. Konkurencja była duża, do konkursu zgłoszono 160 wniosków z 30 krajów.

– Dostrzeżono, że robimy rzecz nieprzeciętną w skali europejskiej. Aktywnie wspieramy remonty konserwatorskie zabytków i projekty rewitalizacyjne polegające między innymi na adaptacji wiekowych obiektów do nowych funkcji – zaznacza marszałek Piotr Całbecki.

Freski do renowacji

Tegoroczne wsparcie z budżetu województwa oraz Regionalnego Programu Operacyjnego pozwoli zrealizować blisko 200 zadań – m.in. konserwatorskich i remontowych.

Podobnie jak i w poprzednich, dotacje otrzymały zabytki w mniejszych i większych miastach regionu. Pieniądze zostaną wykorzystane m.in. na prace konserwatorskie przy wieży kościoła Andrzeja Apostoła w Brudzawach, dwa etapy remontu dachu kościoła Narodzenia NMP w Czarżu, prace konserwatorsko – restauratorskie polichromii kościoła św. Mateusza w Ostrowie nad Gopłem, remont elewacji klasztoru w Markowicach. oraz dachu pałacu w Bąkowie.

Wsparcie finansowe otrzymał także zabytkowy Zespół Klasztorny Ojców Bernardynów w Skępem, który jest też Sanktuarium Maryjnym.Ta główna atrakcja miejscowości przyciąga tu turystów i pielgrzymów.

– Prace już trwają. Obejmują sufit i dwie ściany w kaplicy św. Anny, która ostatnio była odnawiana jakieś pół wieku temu. Na sklepieniu są freski naszego współbrata, nad przywróceniem ich świetności pracują konserwatorzy – mówi ojciec dr Iwo Janusz, wikary klasztoru. Łączne wsparcie ze wszystkich źródeł na ten cel to ponad 300 tys. zł.

Po wojnie państwo zabrało klasztor i zwróciło po latach w opłakanym stanie. Na remont czekają m.in. organy i elewacja. – Na samo tylko przywrócenie świetności głównego ołtarza potrzeba ponad 1 mln zł – zaznacza ojciec Janusz.

Wsparcie z programu obejmie w tym roku też unikatowy drewniany zabytek klasy zerowej: kościół św. Mikołaja Biskupa – Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej w Pieraniu (koło Inowrocławia). To największy drewniany kościół na Kujawach. Konserwacja obejmie polichromie ścienne na drewnie. W Pieraniach urodził się Jerzy Waldorff.

Dofinansowanie otrzymają również zabytki Torunia. Środki pójdą m.in. na konserwację części sklepienia i ścian kościoła pw. Jakuba Apostoła i wykonanie prac przy ołtarzu w kościele pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP.

Z kolei w Bydgoszczy w XV-wiecznej katedrze p.w św. Marcina i Mikołaja przegląd czeka zabytkowe organy,

Na liście są również dwory, zabytkowe spichrze w Bydgoszczy, kamienice. Konserwację przejdzie elewacja skrzydła koszar Fortu IV im. Żółkiewskiego w Toruniu. A Uniwersytet Mikołaja Kopernika dzięki wsparciu z regionu zbada i podda konserwacji srebrne oprawy księcia Albrechta Hohenzollerna ze zbiorów uczelnianej biblioteki.

Wzorcowa Kłóbka

Jak trudne bywa przywracanie do życia zabytków pokazuje sztandarowy przykład renowacji – dwór w Kłóbce. Do wybuchu wojny należał do rodziny Orpiszewskich, po 1945 r. mieściła się tu szkoła, później popadł w ruinę. W końcu lat 90. wrócił do rodziny, ale ta, nie mając środków na remont, sprzedała go prywatnym nabywcom. W 2010 r. dwór i zabytkowy 7,5 hektarowy park kupiło Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku.

Wielkim wysiłkiem dwór został odbudowany. Odtworzono każdy detal wnętrza. Z oryginalnego wyposażenia nie zachowało się prawie nic, więc trafiły tu podobne stylistycznie zabytkowe przedmioty, dobrane na podstawie zachowanych opisów.

– Trzeba było wyszukać dziesiątki mebli i poddać je konserwacji, ale też zakupić spuściznę po Marii Wodzińskiej, narzeczonej Chopina (czytaj też na str. R6). Jej rysunki, szkice, pamiątki. To były wieloletnie poszukiwani, niektórych obrazów szukaliśmy pięć lat – opowiada Piotr Nowakowski, dyrektor Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. – Korzystaliśmy z przekazów rodziny ostatnich przedwojennych właścicieli Kłóbki.

Odtwarzając zabytek i otoczenie trzeba było także wykonać prace, których praktycznie nie widać: melioracje, odtworzyć zarośnięty staw, doprowadzić do wyglądu sprzed lat parkowe drzewa.

– Szukaliśmy np. ogrodników, którzy wykonywali pielęgnację dębów w Rogalinie – mówi Nowakowski.

Efekt jest imponujący. Odwiedzając dwór, jak i otaczający go park i wiejski skansen można przenieść się w czasy ubiegłego wieku. Co ważne, obiekt żyje, przyjmuje turystów i się rozwija. Urządzono platformę tarasową, gdzie odbywają się koncerty. Oprócz dworu wart obejrzenia jest zachowany w tym miejscu skansen.

– Mamy unikalny krajobraz dawnej wsi – mówi dyr. Nowakowski. W planach urządzenie ścieżki edukacji kuturalno-historycznej. – Aby pokazać m.in. jak wyglądał folwark, przygotujemy jego wizualizację. Do końca roku chcemy, by ścieżka była gotowa. W planach jest też rekonstrukcja rekonstrukcja młynu wodnego – dodaje Piotr Nowakowski.

Setki uratowanych

Zabytków uratowanych w ciągu kilku lat trwania programu jest więcej. Dzięki wsparciu regionu możliwa była m.in. kompleksowa rewitalizacja zabytkowego centrum Chełmna i odnowa ulic Starego Miasta w Grudziądzu. Odnowiono także Kalwarię Pakoską – największy i najsłynniejszy zespół stacji Męki Pańskiej w północnej Polsce. Składają się nań 24 kaplice i kościół pw. Ukrzyżowania. Kosztem ok. 8 mln zł. wykonano renowację dwunastu barokowych kaplic i adaptację oraz rozbudowę budynku tzw. „starej plebanii” na potrzeby centrum informacji turystycznej.

Po pożarze, w którym ogień zniszczył dwie wieże i drewnianą konstrukcję dachu, odbudowano także zabytkowy kościół w Rogowie.

Za szczególne osiągnięcia w dziedzinie konserwacji i restauracji zabytków w ramach konkursu „Dziedzictwo wieków” marszałek województwa przyznaje medale Hereditas Saeculorum. To wyraz uznania dla osób zaangażowanych w działania na rzecz ochrony materialnego dziedzictwa kulturowego regionu. Jednym z laureatów w 2015 zostało Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku za odbudowę dworu w Kłóbce.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: g.zawadka@rp.pl

Ratowanie zabytków, w które mocno angażuje się samorząd województwa, doceniła Unia Europejska, przyznając mu dwa lata temu wyróżnienie w prestiżowym konkursie UE „Europa Nostra Awards”. Konkurencja była duża, do konkursu zgłoszono 160 wniosków z 30 krajów.

– Dostrzeżono, że robimy rzecz nieprzeciętną w skali europejskiej. Aktywnie wspieramy remonty konserwatorskie zabytków i projekty rewitalizacyjne polegające między innymi na adaptacji wiekowych obiektów do nowych funkcji – zaznacza marszałek Piotr Całbecki.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Archiwum
Znaleźć sposób na nierówną walkę z korkami
Archiwum
W Kujawsko-Pomorskiem uczą się od gwiazd Doliny Krzemowej
Archiwum
O finansach samorządów na Europejskim Kongresie Samorządów
Archiwum
Pod hasłem #LubuskieChallenge – Łączy nas przyszłość
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Archiwum
Nie można zapominać o ogrodach, bo dzięki nim żyje się lepiej