Kurorty potwierdzają swoją jakość

Marszałek województwa podkarpackiego i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie sfinansuje stację pomiaru powietrza w uzdrowisku Rymanów-Zdrój. Województwo podkarpackie jest właścicielem spółki Uzdrowisko Rymanów. To pionierski projekt.

– Jesteśmy w końcowej fazie przygotowań do ogłoszenia przetargu na zakup i obsługę urządzenia do monitoringu powietrza. Mamy nadzieję, że do końca czerwca uda nam się zakończyć procedury – mówi Wojciech Farbaniec, burmistrz gminy Rymanów. W tym roku Rymanów otrzyma na przedsięwzięcie związane ze stacją ponad 61 tys. zł, a w latach 2017–2019 po 40 tys. zł na rok. – Po zakończeniu cyklu pomiarowego rozważana będzie możliwość ewentualnego przeniesienia jej na teren innego uzdrowiska – mówi Andrzej Kulig, dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska w urzędzie marszałkowskim.

Niezależny monitoring

Wyniki badań z tego urządzenia nie będą jednak mogły być wykorzystane przy certyfikacji jakości powietrza, bo stacja nie będzie w sieci państwowego monitoringu obsługiwanego przez inspektoraty ochrony środowiska. Uzdrowisko liczy, że to się zmieni.

– To co robimy – robimy ze względu na konieczność pokazania walorów naszego uzdrowiska oraz ze względów marketingowych – przyznaje Witold Kocaj, burmistrz Iwonicza-Zdroju, najstarszego podkarpackiego uzdrowiska, i zgadza się, że tablica z pomiarami to dobry, marketingowy pomysł. – Jednak stacja będzie mierzyć cztery substancje, a prawo wymaga aż 16 – wskazuje Kocaj.

Jak dodaje dyrektor Kulig, na terenie miejscowości uzdrowiskowych Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie nie ma zlokalizowanych stacji pomiarowych. – Jakość powietrza na tych obszarach została określona na podstawie wyników modelowania jakości powietrza. Na tej podstawie stwierdzono, że na obszarze podkarpackich uzdrowisk były i są dotrzymane wszystkie wartości dopuszczalne stężeń zanieczyszczeń powietrza – zapewnia dyrektor Kulig.

Zdaniem dr Ewy J. Lipińskiej, inżyniera środowiska i byłego podkarpackiego wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, zakup stacji dla uzdrowisk to przyszłościowy pomysł. – Monitoring to przyszłość uzdrowisk, ale także samorządów w ogóle – uważa dr Lipińska, autorka raportu o środowisku i zagrożeniach w uzdrowiskach na Podkarpaciu.

Stacja kosztuje 500 tys. zł. Ale to wydatek na 10 lat, a koszty się zwrócą. Można sięgnąć po fundusze na ochronę środowiska, a obsługę zlecić inspektoratom ochrony środowiska, którzy zajmują się tym profesjonalnie – wykazuje dr Lipińska.

Problem ze statusem

Uzdrowiska, by utrzymać swój status, muszą mieć nie tylko czyste powietrze, ale także gleby, wody. Nie mogą emitować nadmiernego hałasu i pól elektromagnetycznych. Dlatego im szczególnie zależy na udowodnieniu, że nie ma zanieczyszczeń. Dziś system państwowy monitoringu nie jest wystarczający, stan czystości powietrza bada się w strefach, a oblicza metodą matematyczną. Efekty? Stacja pomiarowa znajduje się nawet 70 km od uzdrowiska.

– Czy to jest wiarygodne, czy to ma sens? – pyta dr Jan Golba, burmistrz Muszyny i prezes Stowarzyszenia Gmin Uzdrowiskowych RP. W Polsce jest ok. 260 stacji pomiarowych – ich liczba wynika z ilości mieszkańców, np. jedna stacja musi być na blisko pół miliona mieszkańców. Bada się w nich m.in. poziom dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłów zawieszonych.

Nikt nie jest zadowolony

– W ostatnim czasie pojawiało się wiele nieprzychylnych opinii o jakości powietrza w polskich uzdrowiskach, niekoniecznie życzliwych nam instytucji i organizacji. Chcemy pokazać, jak w rzeczywistości jest, a wiemy, że powinno być dobrze – zapewnia burmistrz Farbaniec.

Czyste powietrze w uzdrowisku to nie tylko chwyt marketingowy. Jak dodaje prezes Golba, proces weryfikacji świadectw potwierdzających właściwości lecznicze klimatu, w tym także stan środowiska, odbywa się raz na 10 lat i właśnie się zaczął. Do 2018 r. wszystkie polskie uzdrowiska muszą przedstawić nowe operaty środowiskowe na bazie aktualnych pomiarów. Jeśli tego nie zrobią – stracą status uzdrowiska: NFZ nie będzie mógł finansować pobytu pacjenta, a państwo nie będzie gminy dotować. – Efekty mogą być dla nas tragiczne – przyznaje prezes Jan Golba.