Chcą Muzeum XX. Czartoryskich

W przekazanym do Kancelarii Prezydenta liście otwartym przypominają, że w 2010 roku rozpoczął się remont i modernizacja siedziby Muzeum XX. Czartoryskich w Krakowie. Z powodu braku środków finansowych trwa on do tej pory. Dzisiaj Muzeum XX. Czartoryskich wchodzi w skład Muzeum Narodowego w Krakowie.

– Naszym celem jest stworzenie niezależnej od Muzeum Narodowego w Krakowie instytucji kultury – tłumaczy nam Rafał Slaski, członek zarządu Fundacji XX. Czartoryskich w Krakowie.

A podpisani pod listem otwartym przedstawiciele kultury i nauki przypominają, że od kilku lat „zniknął z mapy kulturalnej zarówno naszego miasta, jak i kraju punkt szczególny: najstarsze muzeum narodowe w Polsce, udostępnione zwiedzającym w 1801 roku, posiadające w swych zbiorach bezcenne dzieła sztuki (m.in. „Damę z gronostajem” Leonarda da Vinci, „Pejzaż z miłosiernym Samarytaninem” Rembrandta van Rijn) oraz liczne pamiątki narodowe”.

– W roku 2011 wprawdzie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundacja XX. Czartoryskich podpisały list intencyjny w sprawie powołania do życia niezależnej instytucji kultury, jednak do tej pory nie doszło do jej powstania – przypomina Rafał Slaski.

Na spotkaniu z wiceministrem kultury Jarosławem Sellinem fundacja otrzymała deklarację wsparcia, minister chciałby doprowadzić do otwarcia muzeum z końcem 2018 r., w ramach obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości.

Zofia Gołubiew, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie, nie podpisała się pod listem otwartym do prezydenta RP. W przesłanym do Pałacu Prezydenckiego własnym liście przypomniała jednak rolę, jaką Muzeum Narodowe odegrało, opiekując się zbiorami muzealnymi i bibliotecznymi rodziny Czartoryskich.

Muzeum Książąt Czartoryskich jest najstarszym polskim muzeum. W 1801 roku założyła je księżna Izabela, jej syn Adam Jerzy nabył najcenniejsze obiekty: „Damę z gronostajem” Leonarda da Vinci, „Portret Młodzieńca” Rafaela i „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” Rembrandta. Wnuk Izabeli Władysław przeniósł w 1876 r. muzeum z Paryża do Krakowa.

W czasie I wojny światowej najcenniejsze obiekty wywiezione zostały do Drezna, skąd po kilku latach powróciły na swoje miejsce. W czasie II wojny zostały one jednak zrabowane przez Niemców. Dotąd nieodzyskane zostało arcydzieło Rafaela, którego fundacja nadal poszukuje.

Po wojnie władze komunistyczne skonfiskowały majątek Czartoryskich – muzeum i bibliotekę wcielono do Muzeum Narodowego w Krakowie. Dopiero zmiany ustrojowe w 1989 roku otworzyły drogę prawowitemu właścicielowi do odzyskania zbiorów muzealnych i bibliotecznych. W 1991 roku książę Adam Karol Czartoryski po odzyskaniu zbiorów stworzył Fundację XX. Czartoryskich.

Zbiory Fundacji XX. Czartoryskich to ponad 80 tys. obiektów muzealnych. Z kolei biblioteka, której początki sięgają roku 1770, liczy 240 tys. obiektów, w tym ponad 13 tys. rękopisów (np. archiwum Stanisława Augusta, kronika Jana Długosza, listy Mickiewicza, Norwida, Słowackiego, Chopina).

Fundacja XX. Czartoryskich jest właścicielem zbiorów i kompleksu budynków w Starym Mieście w Krakowie: Arsenału oraz „klasztorka” i pałacu, które książę Władysław przebudował dla celów muzealnych.