Zasady, na jakich odbędzie się zmiana użytkowania wieczystego we własność, naruszają zdaniem samorządowców konstytucję.
Najpierw 31 stycznia 2019 roku, wbrew interesom samorządów, Sejm przegłosował ustawę o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego we własność. Potem to samo uczynili senatorowie 1 lutego 2019 roku. Powstał akt prawny, który zdaniem Związku Miast Polskich jest niezgodny z Konstytucją RP. Tymczasem ustawa została podpisana 11 lutego 2019 roku przez prezydenta RP i obowiązuje już od 13 lutego. Zdaniem samorządowców parlamentarzyści złamali kilka przepisów konstytucji: zasadę legalizmu, zasadę zaufania obywatela do państwa oraz ochronę interesów w toku, powiązanych z zasadą niedziałania prawa wstecz. Ponadto zaproponowano przepisy ograniczające zagwarantowaną konstytucyjnie samodzielność jednostek samorządu terytorialnego w wykonywaniu przez nie zadań publicznych we własnym imieniu i na własną odpowiedzialności.
Interes mieszkańców
Dlaczego senatorowie zdecydowali się na ingerencję w wymienione ustawy oraz w konstytucję? Otóż ich zdaniem tuż przed wejściem w życie ustawy przekształceniowej (5 października 2018 r.) samorządy postąpiły niezgodnie z interesami swych mieszkańców, pozwalając na uchwalanie niższej bonifikaty, niż przegłosowanej wcześniej, lub podwyższając opłatę za użytkowanie wieczyste. Dlatego do ustawy wprowadzono przepis, z którego wynika, że jeśli postępowanie w sprawie aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego zostało wszczęte po 5 października 2018 roku, a wypowiedzenia dotychczasowej wysokości tej opłaty nie zostały skutecznie doręczone wszystkim współużytkownikom wieczystym nieruchomości przed 1 stycznia 2019 roku, to opłata przekształceniowa jest równa wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego sprzed aktualizacji. Jeśli samorząd gminny podjął uchwałę o bonifikacie dla opłaty przekształceniowej, to będzie ona obowiązywała w następnym roku, po roku jej uchwalenia. To niejedyna zmiana.
Opłaty roczne