Filmowcy kręcą w regionach

Wymagany jest związek filmu z miastem lub regionem poprzez temat albo miejsce realizacji (dni zdjęciowe odbywają się wówczas w regionie, który udziela finansowego wsparcia) i udział w jego realizacji miejscowych twórców i przedsiębiorców. Ten sam tytuł może startować w konkursach w różnych regionach i otrzymać pieniądze z kilku źródeł, jeżeli jest kręcony w różnych miejscach.

Doświadczenie i pieniądze

Jako pierwszy, w marcu 2007 r., wystartował Łódzki Fundusz Filmowy. Od początku swojego istnienia dofinansował 69 filmów na łączną kwotę prawie 8 mln zł. – Co roku organizowany jest konkurs na wsparcie finansowe produkcji pełnometrażowych filmów fabularnych, dokumentalnych lub animowanych, których zdjęcia zostaną zrealizowane w Łodzi. Miasto odnosi też korzyści z ulokowania na naszym terenie projektów telewizyjnych czy reklamowych – mówi „Życiu Regionów” Hanna Zdanowska, prezydent Łodzi. W 2017 roku 11 filmów otrzymało wsparcie w wysokości 1,2 mln zł. W 2018 roku na wyłonione w konkursie filmy przeznaczono już prawie 1,5 mln zł.

Od 2015 roku fundusz działa na zasadach koprodukcyjnych, w instytucji kultury „EC1 Łódź – Miasto Kultury”, a jego operatorem jest Łódź Film Commission.

Na budżet tej instytucji składa się dotacja celowa z miasta i stąd pochodzą pieniądze przeznaczane na filmy wyłonione w konkursie. – Łódzki Fundusz Filmowy jako jedyny w Polsce ma zagwarantowany w uchwale miasta budżet na trzy kolejne lata – podkreśla Monika Głowacka, kierownik Łódź Film Commission. – Wiadomo już więc, że w 2019 i 2020 r. będzie to kwota po ok. 1,4 mln zł. To duży plus, ułatwiający organizację, bo nie trzeba się co roku zastanawiać, jakimi środkami będziemy dysponowali – tłumaczy.

– Łódź buduje swoją tożsamość na filmowości. Nawet jeśli dofinansowanie nie jest duże, to fakt, że powstaje tu kino artystyczne, doceniane i nagradzane na międzynarodowych festiwalach, przyciąga kolejne produkcje – dodaje.

Początki Mazowieckiego i Warszawskiego Funduszu Filmowego sięgają 2010/2011 roku. Jest on wspólną inicjatywą województwa mazowieckiego oraz Miasta Stołecznego Warszawy. Działa w strukturach Mazowieckiego Instytutu Kultury.

– Raz w roku ogłaszamy nabór na konkurs, w ramach którego wyłaniane są produkcje filmowe związane z Warszawą lub województwem. W latach 2011–2017 podpisaliśmy ponad 40 umów koprodukcyjnych, łączna suma środków finansowych przeznaczonych na koprodukcje w tych latach to 6,4 mln zł – wylicza Anna Spisz, kierownik Mazovia Warsaw Film Commission i Mazowieckiego i Warszawskiego Funduszu Filmowego.

W konkursie w 2017 roku fundusz wsparł dziewięć projektów (cztery filmy fabularne, pięć dokumentalnych) kwotą 1,4 mln zł. W 2018 r. będzie to 1,6 mln (tegoroczny konkurs jeszcze trwa, wyniki ogłoszone zostaną w połowie w połowie czerwca).

Połowa środków przeznaczonych na koprodukcje filmów wyłonionych w ramach konkursu Mazowieckiego i Warszawskiego Funduszu Filmowego pochodzi ze środków województwa mazowieckiego, a 50 proc. z budżetu m.st. Warszawy.

Producenci zobowiązani są do wydania w regionie minimum 150 proc. otrzymanego wkładu. – Cenimy filmy z potencjałem zarówno artystyczno-festiwalowym, jak i rynkowym, jak „Wszystkie nieprzespane noce” (reż. Michał Marczak), „Ostatnia rodzina” (reż. Jan P. Matuszyński), „Body/Ciało” (reż. Małgorzata Szumowska), „Zimna wojna” (reż. Paweł Pawlikowski), „Fuga” (reż. Agnieszka Smoczyńska) – zaznacza Anna Spisz. – Istotne są dla nas także projekty traktujące o ważnych momentach oraz postaciach w historii i kulturze, jak np. „Miasto 44″, film dokumentalny „Sen o Warszawie” o Czesławie Niemenie czy „Młynarski. Piosenka finałowa”.

Stawka rośnie

Niezwykle atrakcyjne filmowo lokacje znajdziemy również w Krakowie i Małopolsce. Grały w wielu produkcjach, dofinansowanych przez Regionalny Fundusz Filmowy w Krakowie. Wawel we własnej roli wystąpił m.in. w „Małej maturze” Janusza Majewskiego, opartej na motywach autobiograficznych reżysera. A Uniwersytet Jagielloński zagrał paryską Sorbonę w międzynarodowej koprodukcji „Maria Skłodowska-Curie” w reż. Marie Noëlle. Z kolei straszący przez lata niedokończony „Szkieletor” na rondzie Mogilskim stanowił tło w „Nieulotnym” Jacka Borcucha.

RFF w Krakowie działa od wiosny 2009 roku. – Jego budżet w połowie finansuje miasto, a w połowie marszałek województwa . Od lat jest na poziomie 1 mln zł, czyli licząc od początku daje to zainwestowaną sumę 9 mln zł – mówi Natalia Woda z Krakow Film Commission.

W 2017 r. z Funduszu wsparto wyłonione w konkursie cztery filmy fabularne, jeden dokumentalny i jeden animowany. Działamy jako miejska instytucja kultury (Krakow Film Commission w strukturach Krakowskiego Biura Festiwalowego).

Z filmów wspartych finansowo przez Krakowskie Biuro Festiwalowe duży sukces odniosły: „Twarz” Małgorzaty Szumowskiej, „Obława” Marcina Krzyształowicza, „Demon” Marcina Wrony, „Czerwony pająk” Marcina Koszałki, „Pod Mocnym Aniołem” Wojciecha Smarzowskiego, „Ach śpij kochanie” Krzysztofa Langa czy animowany pełnometrażowy dokument „Droga na drugą stronę” Anci Damian.

Fundusz przeznaczony jest – jak w pozostałych przypadkach – na realizację filmów powiązanych z Krakowem i Małopolską. Producent zobowiązuje się wydać otrzymane dofinansowanie na terenie województwa małopolskiego.

– Mechanizm finansowy funduszu przynosi miastu i regionowi efekt wizerunkowy. Daje lokalnej branży pracę. I pozwala nam budować nasze portfolio, którym możemy się pochwalić na targach, np. w Berlinie czy Cannes i ściągnąć kolejne produkcje, w tym również zagraniczne – tłumaczy Natalia Woda.

Hojny mecenas

Śląski Fundusz Filmowy, prowadzony przez instytucję kultury samorządu województwa śląskiego – Instytucję Filmową Silesia Film w Katowicach – zainwestował w ciągu dziesięciolecia swego istnienia (od 2008 roku) 10 mln zł na produkcję filmów fabularnych, dokumentalnych i animowanych.

Wsparł m.in. „Kongres” w reżyserii Ariego Folmana „Chce się żyć” i „Jestem mordercą” Macieja Pieprzycy , „Jesteś Bogiem” Leszka Dawida , „Demona” Marcina Wrony, „Dolinę Bogów” Lecha Majewskiego, „Senność” Magdaleny Piekorz czy „Zimną wojnę” Pawła Pawlikowskiego.

W 2017 r. ŚFF dofinansował sześć filmów (trzy fabularne, trzy dokumentalne) na kwotę ponad 620 tysięcy złotych. W tym funduszu wymagane jest pozostawienie w regionie 100 proc. przyznawanych środków, co pozwala na animowanie lokalnego środowiska filmowego i przedsiębiorców.

– Na budżet ŚFF składają się środki samorządu województwa śląskiego – mówi Patrycja Młynarczyk, kierownik Silesia Film Commission i koordynator Śląskiego Funduszu Filmowego.

W latach 2010–2016 Silesia Film organizowała Międzynarodowy Festiwal Producentów Filmowych Regiofun, a w 2017 Międzynarodowe Forum Koprodukcyjne Regiofund.

Najhojniejszym mecenasem w grupie funduszy o najdłuższym stażu jest Dolnośląski Konkurs Filmowy (Dolnośląski Fundusz Filmowy), który w ciągu dziesięciu lat istnienia wsparł 64 filmy (31 fabularnych, 30 dokumentalnych, 3 animowane) 15 milionami złotych. W 2017 dofinansował pięć filmów (cztery fabuły i dokument) sumą 1,1 mln zł. Producenci, korzystający z tych środków zobowiązani są do wydatków w regionie w wysokości 50 proc. uzyskanego wsparcia.

Fundusz ten działa w strukturze Odry-Film, instytucji kultury samorządu województwa dolnośląskiego, a pieniądze na jego budżet pochodzą z Urzędu Miejskiego Wrocławia i samorządu województwa.

Wśród wyłonionych w corocznych konkursach i dofinansowanych przez fundusz projektach jest wiele znakomitych obrazów, jak „Twój Vincent” Doroty Kobieli, „Pokot” Agnieszki Holland, „Sala samobójców” Jana Komasy, „Wołyń” Wojciecha Smarzowskiego, „Najlepszy” Łukasza Palkowskiego, czy „80 milionów” Waldemara Krzystka.

Bliżej miast

Część mniejszych funduszy działa wyłącznie w strukturach miejskich: Lubelski, Białostocki i Gdyński (więcej >R7).

Historia Poznańskiego Funduszu Filmowego (obecnie miejskiego) jest bardziej złożona. Działa od 2008 roku. Do 2011 roku obejmował całą Wielkopolskę (nazywał się wtedy Wielkopolski Fundusz Filmowy), bo był finansowany z Urzędu Marszałkowskiego i Urzędu Miasta (oba samorządy składały się po pół miliona zł). Kiedy marszałek się wycofał, stał się funduszem finansowanym tylko przez miasto i stopniał do 300 tys.

Działa w strukturach Estrady Poznańskiej poprzez Poznan Film Commission. Od początku istnienia wsparł kilkadziesiąt filmów: fabularnych, m.in. „Felix, Net i Nika oraz teoretycznie możliwa katastrofa” Rafała Kosika i Wiktora Skrzyneckiego czy „Milczenie jest złotem” w reż. Ewy Pytki, dokumentów, jak np. „Komeda, Komeda” i filmów animowanych, m.in.„Jak szukaliśmy Lailoni”.

Operatorem Podkarpackiego Regionalnego Funduszu Filmowego jest Podkarpacka Komisja Filmowa, działająca w ramach Wojewódzkiego Domu Kultury w Rzeszowie. Prowadzi dwa konkursy. Filmowy duży po raz pierwszy ogłoszono w 2017 roku. Na dofinansowanie czterech filmów („Zimnej wojny”, „Ułaskawienia” Jana Jakuba Kolskiego, „Rock’n’Roll Eddie” Tomasza Szafrańskiego i „Eter” Krzysztofa Zanussiego) na sumę 600 tys. zł złożyły się wtedy województwo i miasto. W 2018 roku pula dofinansowania wynosi 500 tys. zł, tylko ze środków województwa.

Drugi konkurs – Podkarpacka Kronika Filmowa, czyli tzw. małe granty, prowadzony jest od 2016 roku. Wspiera przeważnie dokumenty poświęcone regionowi (dotychczas 12 projektów), przeznaczając na nie w każdej edycji po 80 tys. zł z budżetu Województwa Podkarpackiego.

Zachodniopomorski Fundusz Filmowy „Pomerania Film” działa od 2009 roku w strukturze Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie. Jego inicjatorami byli marszałek województwa zachodniopomorskiego i prezydenci Szczecina i Koszalina. Od początku swojego istnienia udzielił wsparcia 76 produkcjom na sumę 3,85 mln zł. Były wśród nich m.in. nagradzane „Anatomia zła” Jacka Bromskiego , „Karbala” Krzysztofa Łukaszewicza, „Bezsenność” Andrzeja Titkowa, dokument „Koniec świata” Moniki Pawluczuk.

Początkowo nastawiony był na młodych twórców; od 2011 roku jego formuła została rozszerzona o filmy twórców posiadających już za sobą filmowy start, a także o animacje i serial telewizyjny.

Świetnie sobie radzi Warmińsko-Mazurski Fundusz Filmowy, choć działa dopiero od 2017 roku. W pierwszym konkursie zgłosiło się 14 producentów, w tym sześciu debiutantów. Wsparto jedną fabułę („Cichą noc”, debiut Piotra Domalewskiego) i trzy dokumenty łączną kwotą 0,5 mln zł. W tym roku też dofinansowano cztery filmy: fabularny „Mydło” Małgorzaty Imielskiej, dwa dokumenty i jedną animację. Fundusz funkcjonuje w ramach Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie.