Rysunkowa lekcja historii

Stolica regionu po raz kolejny promuje się w nietypowy sposób. Komiks „Koleje losu. Białystok Piłsudskiego” opowiada o związkach Marszałka z tym miastem.

To kolejna publikacja wydana przez Muzeum Wojska w Białymstoku. Wcześniej pojawiły się komiksy „Stan wojenny. 30 lat po…” (2011) i „Inka” (2016). Bohaterem najnowszej ilustrowanej opowieści jest Józef Piłsudski i jego związki ze stolicą Podlasia. Pierwszy Honorowy Obywatel Białegostoku gościł tu często i nie tylko z oficjalnymi wizytami. Jego pobyt z dnia 21 czerwca 1921 r. stanowi jedno z najważniejszych wydarzeń w historii miasta. Rada Miasta postanowiła wówczas powitać powracających z frontu żołnierzy, ufundować pułkowi sztandar oraz nadać Józefowi Piłsudskiemu honorowe obywatelstwo.

Także dla niesłyszących i niewidomych

Autorami komiksu są scenarzystka Paulina Królikowska i rysownik Daniel Baum. Poza marszałkiem Piłsudskim, na planszach znaleźli się m.in. gen. Lucjan Żeligowski, prezydent Białegostoku Bolesław Szymański i wojewoda Stefan Popielawski. W narracji pojawiają się relacje świadków i wspomnienia bohaterów.

– Już drugi rok z rzędu miejska instytucja kultury – Muzeum Wojska w Białymstoku – wydaje komiks – mówi wiceprezydent Białegostoku Rafał Rudnicki. – Uznaliśmy, że to doskonały sposób, by dotrzeć do młodego odbiorcy, lubiącego kulturę obrazkową. Okazuje się, że ludzie bardzo chętnie sięgają po takie wydawnictwa, więc w przyszłym roku planujemy wydać kolejny – to będzie nasza tradycja. Jeszcze nie mówimy, o czym opowie.

Licząca 36 stron opowieść została wydana w nakładzie tysiąca egzemplarzy. Wersja elektroniczna wydawnictwa, zawierająca transkrypcję plansz na język migowy oraz audiodeskrypcję, udostępniona zostanie na stronie Muzeum Wojska w Białymstoku. – Tłumaczenie komiksu na język migowy to absolutna nowość w Polsce – mówi wiceprezydent Rudnicki.

W zeszłym roku ukazał się komiks opowiadający o Danucie Siedzikównie „Ince”. Tu również przygotowanych zostało tysiąc bezpłatnych egzemplarzy drukowanych, komiks został też udostępniony bezpłatnie online w formacie PDF. Opracowano też wersję audio. Danuta Siedzikówna ps. Inka urodziła się w 1928 r. we wsi Guszczewina w powiecie bielskim. Była sanitariuszką 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej. Za współpracę z antykomunistycznym podziemiem została osadzona w więzieniu w Gdańsku. Po śledztwie Wojskowy Sąd Rejonowy skazał ją na karę śmierci, którą wykonano 28 sierpnia 1946 roku.

Moda na komiksy

Komiksy historyczne są obecnie coraz bardziej modne. Wydaje je m.in. Instytut Pamięci Narodowej. Przykładowo w „Radomskim Czerwcu 1976″ na kilkuset planszach radomski plastyk Przemysław Ochnia pokazał najbardziej dramatyczne momenty protestu, począwszy od strajku w Zakładach Metalowych im. gen. Waltera w Radomiu przez walki uliczne na ulicach po pomoc, jaką represjonowanym robotnikom udzielali działacze Komitetu Obrony Robotników. Wydarzenia te czytelnik śledzi przez pryzmat losów, z jednej strony, postaci historycznych (np. Janusza Prokopiaka, I sekretarza KW PZPR w Radomiu, Mariana Mozgawy, komendanta wojewódzkiego MO w Radomiu, gen. Bogusława Stachury, szefa sztabu operacji Lato 76), a z drugiej zwykłych radomian, reprezentowanych przez rodzinę pracowników Waltera.

Z kolei „Zamach na Kutscherę” przenosi czytelnika do okupowanej Warszawy w listopadzie 1943 r. W mieście masowo giną rozstrzeliwani w ulicznych łapankach mieszkańcy. Nie wiadomo, kim jest tajemniczy dowódca policji i SS, stojący za rozkazami o masowych egzekucjach. Dowódca Armii Krajowej wydaje rozkaz ustalenia jego personaliów i likwidacji zbrodniarza.

Historię Kazimierza Leskiego „Bradla” – uczestnika powstania warszawskiego, błyskotliwego inżyniera, który na czas wojny przeobraził się w nieuchwytnego konspiratora – postanowiło uwiecznić w komiksie Muzeum Powstania Warszawskiego. As polskiego wywiadu przed wojną był inżynierem w zespole budującym słynne polskie okręty ORP „Orzeł” i ORP „Sęp”, uczęszczał do szkoły lotniczej w Dęblinie i właściwie tylko jeden wypadek sprawił, że zamiast do RAF trafił do konspiracji. Jako szpieg pracował dla jednej z najlepszych polskich organizacji wywiadowczych – był oficerem Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego Komendy Głównej Armii Krajowej. Wychodził cało z każdej opresji, przedzierał się przez okupowaną Europę z fałszywymi dokumentami, wytyczał szlaki dla kurierów i wykradał najpilniej strzeżone tajemnice III Rzeszy.

Jego losy stały się doskonałą inspiracją do stworzenia wyjątkowej serii komiksowej. Obecnie wyszedł już drugi tom z tej serii. – Muzeum propaguje przekazywanie wiedzy historycznej w nowoczesnej formie, dlatego też wraz z wydawnictwem Egmont postanowiliśmy kontynuować tę serię. Mamy nadzieję, że również drugi tom komiksu, zaskoczy czytelników i sięgną po niego starzy i nowi odbiorcy – podkreśla Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego.

Podobnie jak w pierwszym tomie komiksu historia Bradla podzielona jest na dwie opowieści graficzne: „Jaskinia Smoka” i „Diabeł w pudełku”. Fabuła komiksu jest fikcyjna, ale niektóre wydarzenia opierają się na faktach historycznych.

– Inspirację dla nowych epizodów stanowiła niezwykła atmosfera okupowanej stolicy, gdzie nawet znani muzycy czynnie działali w konspiracji oraz klasyczne kino gangsterskie spod znaku Va Bank z jego przerysowanymi, groteskowymi postaciami – podkreśla Tobiasz Piątkowski, scenarzysta.