Wydatki na energię elektryczną, w tym związaną z oświetleniem ulic i miejsc publicznych to często największa pozycja w budżecie samorządowym. Wysokie zużycie energii odpowiedzialne jest też za znaczącą emisję CO2.
W jaki więc sposób można zwiększyć zarówno efektywność ekonomiczną, jak i ekologiczną oświetlenia? Z pomocą przychodzą rozwiązania smart, które wykorzystują zaawansowane technologie informacyjno-komunikacyjne TIK pozwalające na maksymalne i zautomatyzowane dopasowanie oświetlenia do bieżących potrzeb i natężenia ruchu, z jednoczesnym przestrzeganiem wymogów odpowiednich norm i przepisów prawa. Natężenie oświetlenie powinno również uwzględniać czynniki pogodowe. Umożliwiają to różne sensory, w które wyposażone są inteligentne lampy. Informacje o natężeniu ruchu, o warunkach pogodowych, natężeniu światła naturalnego i in. zbierane przez czujniki analizowane są przez system informatyczny. W zależności od wyników tej analizy stosowany jest odpowiedni algorytm sterowania oświetleniem.
System uwzględnia również specyfikę oświetlanych miejsc. W zależności czy jest to zwykła droga, przejście dla pieszych czy skrzyżowanie, dobiera odpowiednią jakość oświetlenia, dostosowaną do lokalnych potrzeb i sytuacji. Podstawowe funkcje inteligentnego systemu sterowania oświetleniem, wg. Apanet Green System to:
- sterowanie poszczególnymi latarniami ulicznymi (HPS, LED lub MH);
- włączanie lub wyłączanie lamp oraz ograniczanie ich mocy,
- możliwość automatycznej modyfikacji oczekiwanego poziomu oświetlenia w zależności od warunków na drodze;
- możliwość niezależnego sterowania przez system różnymi lampami tej samej sieci np. w okolicy przejść dla pieszych nie redukowanie mocy;
- zliczanie zużycia energii elektrycznej i czasu pracy poszczególnych lamp i grup lamp oraz dodatkowych urządzeń zasilanych z tej samej instalacji np. oświetlenie świąteczne;
- kontrola parametrów elektrycznych każdej lampy osobno (napięcie, natężenie prądu, współczynnik mocy, moc czynna, moc bierna itp.);
- kontrola prawidłowego działania latarni, w przypadku awarii system może powiadomić operatora i ekipy serwisowe o konieczności interwencji np. przesyłając wiadomość SMS;
- detekcja nieuprawnionego otwarcia obudowy lampy z powiadamianiem odpowiednich służb;
- możliwość pomiaru temperatury urządzeń elektronicznych w lampie.
Dostęp do sterowania siecią możliwy jest online (przez Internet) i ma on zazwyczaj charakter modularny, umożliwiający rozbudowę systemu w zależności od warunków i potrzeb. Na rynku polskim dostępnych jest już wiele systemów do automatycznego i energooszczędnego sterowania oświetleniem ulicznym. Pożądane parametry takich systemów ujęte zostały w unijnych wytycznych zawartych w projekcie e-streetlight. Zgodność stosowanych parametrów technicznych inwestycji z tymi wytycznymi stanowi zabezpieczenie kompatybilności rozwiązań w przypadku zmiany producenta urządzeń. Problemem może również wystąpić w przypadku oprogramowania zarządzającego, gdyż w przypadku stosowania rozwiązań zamkniętych użytkownik jest skazany na jedynego dostawcę. Przykładem standardowych i w pełni zgodnych z wytycznymi e-streetlight rozwiązań są systemy wykorzystujące standard LonWorks. Z kolei standard LonMark pozwala łączyć i zamiennie stosować produkty różnych firm. Przykładowo, wykorzystanie inteligentnych sterowników kontrolujących GLC (Green Light Controler) umożliwia pełną kontrolę instalacji oświetleniowej, dzięki czemu możliwe jest sterowanie pojedynczymi latarniami, jak również całą infrastrukturą oświetleniową uwzględniającą dynamikę ruchu, warunki pogodowe, porę dnia i nocy i lokalizację (np. przejście dla pieszych).
