Koła wiedzy mielą coraz szybciej

Gmina Miasta Toruń otrzymała z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego 12,4 mln zł na rozbudowę Młyna Wiedzy. Bezpośrednim celem przedsięwzięcia jest stworzenie przestrzeni, która ułatwiałaby młodym ludziom zrozumienie samych siebie oraz otaczającego świata, a także rozpoznanie własnych zainteresowań i pasji. Środkiem do tego celu będzie adaptacja budynków zlokalizowanych przy ul. Władysława Łokietka 1–3, co pozwoli na stworzenie wystawy oraz sal modułowych (będą mogły pełnić role warsztatowe, pokazowe, szkoleniowe i konferencyjne).

– Zaadaptowane zostaną dwa budynki na terenie dawnych Młynów Richtera. Jeden pełnił pierwotnie funkcję mieszkalną, drugi – biurową – wyjaśnia „Rz” Marcin Centkowski, rzecznik Centrum Nowoczesności. – Ich nowym zadaniem będzie pomoc w procesie enkulturacji, czyli nabywania zdolności do uczestnictwa w kulturze.

Całkowita wartość projektu sięga 18 mln złotych (ministerialną dotację uzupełnią środki gminne), zakończenie prac planowane jest na drugą połowę 2019 roku.

Wyobraźnia w ruch

Młyńska teraźniejszość jest nie mniej ciekawa. W marcu uruchomiono Laboratorium Wyobraźni – wystawę, która ma za zadanie wciągnąć zwiedzających w działanie. Stanowiska zachęcają do zapoznania się z różnymi, mniej typowymi dziedzinami sztuki. Każde z nich daje możliwość wykonania własnego „dzieła”, z wykorzystaniem światła, ciepła, piasku, tworzyw sztucznych, tkanin. Goście pokonują tu drogę od zrozumienia, jak tworzy się określony rodzaj dzieła, przez próbę wykonania go według wzorca, po samodzielne działanie – na przykład w postaci budowy kalejdoskopu, popularnej niegdyś analogowej zabawki.

Uzupełnieniem powyższego będzie ekspozycja „Poruszyć wyobraźnię”, która rusza w pierwszy weekend kwietnia.

Obie części (zlokalizowane na różnych piętrach Młyna) będą dostępne do końca roku i uzupełnią działające tu wystawy stałe. Wśród nich „O obrotach”, dotyczącą idei ruchu obrotowego, układów planetarnych i podróży kosmicznych. Tytuł to rzecz jasna nawiązanie do dzieła Mikołaja Kopernika „O obrotach sfer niebieskich”. Inna z wystaw, „Rzeka”, nawiązuje do roli, jaką odgrywa przepływająca przez Toruń Wisła. Ukazuje wpływ rzeki na życie ludzi i odwrotnie – można więc obejrzeć model oczyszczalni ścieków, maszyny nawadniające, a także własnoręcznie zbudować tamę (wszystkie eksponaty są interaktywne).

Wizytówką instytucji jest Wahadło Foucaulta, umożliwiające obserwację zjawiska obrotu Ziemi wokół własnej osi. Sercem eksponatu jest 35-kilogramowa chromowana kula wypełniona piaskiem, zawieszona na 33-metrowej linie, biegnącej od dachu po parter. Dzięki temu wahadło jest widoczne z każdego piętra.

Z XIX do XXI wieku

Młyn Wiedzy mieści się w odrestaurowanych budynkach dawnych młynów Richtera, wzniesionych na przełomie XIX i XX wieku. Parowy młyn zbożowy, którego budowa rozpoczęła się tu w 1881 roku, był jednym z największych na Pomorzu. Rozbudowany przez kolejnych właścicieli (bo pierwszy Gustav Regitz dość szybko zbankrutował) trafił w końcu w ręce warszawiaka Leopolda Richtera. Budowle przetrwały wojnę, ale po zamknięciu młynów w 1989 roku obiekty zaczęły niszczeć.

W roku 2006 Rada Miasta podjęła uchwałę o realizacji przedsięwzięcia pod nazwą Centrum Nowoczesności na terenie Młynów Toruńskich. W roku 2010 podpisano umowy o dofinansowaniu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (całkowita wartość inwestycji, łącznie z wkładem miasta, przekroczyła 20,6 mln złotych). W 2012 roku, w wyniku konkursu, instytucja zyskała pełną nazwę Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy. Uroczyste otwarcie nastąpiło 9 listopada 2013 roku. Powstało centrum naukowe, w którym odchodzi się od formuły: „patrz, ale nie dotykaj” na rzecz: „dotknij, sprawdź”. Zwiedzający mają do dyspozycji ponad 5 tysięcy metrów kwadratowych na siedmiu kondygnacjach.

– Od chwili uruchomienia Centrum odwiedziło ponad 350 tysięcy osób, czy to w ramach zwiedzania, czy pracowni i warsztatów. Do tego trzeba dodać kilkadziesiąt tysięcy, które uczestniczyły w wydarzeniach zewnętrznych, jakie się tu odbywały – wylicza rzecznik Młyna Wiedzy.

Pszenica i otręby

W dawnych młynach swoje miejsce znalazły także inne instytucje – Toruński Inkubator Technologiczny Business Link dzieli siedzibę z Centrum Nowoczesności, a w sąsiednich, także odnowionych budynkach (dawny młyn pszenny i magazyn otrąb) działa Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży.