Jednonogi maszeruje w czasie

Aż cztery wystawy Bożenny Biskupskiej, finisaż ekspozycji Sainera oraz klasyków „Nowej ekspresji” przygotowały galerie sztuki nowoczesnej.

Publikacja: 21.02.2024 12:57

Bożenna Biskupska w Sokołowsku. W tym roku będzie bohaterką czterech wystaw

Bożenna Biskupska w Sokołowsku. W tym roku będzie bohaterką czterech wystaw

Foto: Jacek Cieślak

Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej we Wrocławiu gościć będzie od 10 marca do 9 czerwca spektakularną wystawę „Bożenna Biskupska. Artystka i budowla możliwa”.

Artystka od blisko pół wieku rozwija oryginalny język i opowiada uniwersalną historię o egzystencji ukazanej na tle czasu, przestrzeni, przemijania i trwania. Jednocześnie od kilkunastu lat tworzy międzynarodowy ośrodek eksperymentów artystycznych w dolnośląskim Sokołowsku, odbudowując historyczne sanatorium opisane przez Olgę Tokarczuk w „Empuzjonie”.

Matecznik Biskupskiej

– Spektrum używanych przez Bożennę Biskupską środków wyrazu rozciąga się od malarstwa i rysunku, przez rzeźbę i wielopostaciowe grupy figuralne, po rozbudowane instalacje przestrzenne, filmy wideo, projekty performatywne i interdyscyplinarne – mówi Stach Szabłowski, współkurator ekspozycji.

– Ta różnorodność znajduje odbicie w wystawie, na której zaprezentowano wybór najważniejszych dzieł i cykli zrealizowanych przez artystkę. Znajdziemy wśród nich z jednej strony formy i motywy, które Biskupska rozwija od czasu swego debiutu na przełomie lat 70. i 80. XX wieku, a z drugiej – wizje, które przekraczają horyzont chwili obecnej w stronę przyszłości – dodaje współkuratorka Emilia Orzechowska.

Czytaj więcej

Obrazy przeszłości i współczesności. Spektakularne wystawy w polskich miastach

Widzowie zobaczą różne wersje „Jednonogiego” – najbardziej wyrazistej postaci w twórczości Biskupskiej, która stała się jej znakiem rozpoznawczym. Ta wieloznaczna figura, od lat uobecniana przez artystkę w różnych formatach, materiałach i konfiguracjach, jest uniwersalnym bohaterem egzystencjonalnego dramatu. Na wystawie pokazany zostanie „Jednonogi”: rzeźbiony w betonie i odlany z brązu, monumentalny i w najmniejszym z możliwych rozmiarów, monochromatyczny i malowany czystymi kolorami, a także zwielokrotniony w formie rysunku na papierze, rycia w betonie czy wideo.

Nie zabraknie pracy pt. „Misterium czasu”, z którą w 1984 roku Bożenna Biskupska reprezentowała Polskę na 41. Biennale w Wenecji. To zespół 32 antropomorficznych rzeźb, bliskich formie sarkofagu, ale również kokonu – symbol istnienia rozpiętego między trwaniem i przemijaniem.

Na ekspozycji znajdą się również realizacje malarskie i rysunkowe Biskupskiej, między innymi prace z cyklów „Rysunek rzeźby”, „Wytyczanie obrazu” czy „Klatka wielka”. Zwiedzający zobaczą szkice, rysunki, a także wielkoformatowe, monochromatyczne obrazy, do których tworzenia artystka używa, oprócz farby olejnej, również oleju lnianego, ołówków czy węgla. Powstające w długich cyklach prace stanowią kontynuację rzeźbiarskich projektów artystki, w których mierzy się z takimi problemami jak rytm, powtórzenie, cykliczność, znak, ślad, zapis ludzkiej obecności w czasie i przestrzeni.

Wystawa przypomni też dolnośląską historię artystki, która od 2007 roku wraz z artystą Zygmuntem Rytką i córką Zuzanną Fogtt zainicjowała w Sokołowsku Międzynarodowe Laboratorium Kultury.

Dolnośląskie uzdrowisko stało się sceną festiwali, pobytów twórczych, spotkań i wymiany między artystami i artystkami z Polski i świata. Tu działa archiwum Krzysztofa Kieślowskiego.

Sercem i symbolem tych przedsięwzięć jest gmach Sanatorium Brehmera. Wzniesiony w XIX wieku neogotycki monumentalny obiekt posłużył za inspirację dla budowniczych uzdrowiska w Davos rozsławionego przez Tomasza Manna w powieści „Czarodziejska góra”. Kiedy Biskupska rozpoczynała działalność w Sokołowsku, zabytek był w stanie ruiny, a dzięki ogromnemu zaangażowaniu artystki odzyskuje swoją świetność. Działania realizowane w Sokołowsku zostały przez kuratorów włączone do prezentowanego na wrocławskiej ekspozycji dorobku artystycznego Bożenny Biskupskiej. To nie jest jedyna wystawa artystki w tym roku. W warszawskiej Wallspace Gallery Foksal będzie można oglądać jej ekspozycję od 21 marca. We wrocławskim BWA weźmie udział w wystawie zbiorowej „Miejsca odnalezione” (10.05–8.09), a w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku będzie bohaterką ekspozycji od 22 czerwca do 25 września.

Artyści Solidarności

Tymczasem w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu trwa od 16 lutego wystawa „Nowa ekspresja”, na której są prace takich twórców i grup jak Edward Dwurnik, Waldemar Fydrych Major, Ryszard Grzyb, Paweł Kowalewski, Pomarańczowa Alternatywa i Łódź Kaliska.

Główny temat to prezentacja artystów z kręgu niezależnej sztuki lat 80. XX w. Zjawisko nazwane Nową ekspresją rozwijało się w Polsce od samego początku lat 80., od narodzin Solidarności i w czasach stanu wojennego, osiągnęło szczyt w latach 1986–1987 i do 1989 właściwie się wypaliło, choć jeszcze do 1992 odbywały się ostatnie wystawy.

Czytaj więcej

Co warto zobaczyć w ferie w Zakopanem, Rabce i Karpaczu

W toruńskim Centrum Sztuki Współczesnej znalazły się prace najwcześniejsze, prekursorskie dla rozwoju Nowej ekspresji: dyplomowe obrazy Jarosława Modzelewskiego z 1979–1980, wczesne płótna Ryszarda Grzyba sprzed 1980 i prace Włodzimierza Pawlaka z 1982. Można też obejrzeć prace niezwykle uważnego i czułego filmowego kronikarza tamtej epoki Józefa Robakowskiego.

Tylko do 22 lutego potrwa w Oddziale Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku pokaz „Sainer. Kolor”. Sainer, czyli Przemysław Blejzyk, zyskał międzynarodowy rozgłos jeszcze przed ukończeniem studiów na Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Wraz z Mateuszem Gapskim, Beztem, jako Etam Cru, zrealizował kilkadziesiąt murali na całym świecie. Jego wielkoformatowe obrazy ulokowane w przestrzeniach miast cechują się oryginalnym stylem, czerpiącym z estetyki komiksu, ilustracji, filmów anime i klasycznego malarstwa.

Od 2016 roku artysta, znużony tworzeniem drobiazgowych portretów, w poszukiwaniu nowych wyzwań zwraca się w stronę pejzażu i malarstwa plenerowego.

Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej we Wrocławiu gościć będzie od 10 marca do 9 czerwca spektakularną wystawę „Bożenna Biskupska. Artystka i budowla możliwa”.

Artystka od blisko pół wieku rozwija oryginalny język i opowiada uniwersalną historię o egzystencji ukazanej na tle czasu, przestrzeni, przemijania i trwania. Jednocześnie od kilkunastu lat tworzy międzynarodowy ośrodek eksperymentów artystycznych w dolnośląskim Sokołowsku, odbudowując historyczne sanatorium opisane przez Olgę Tokarczuk w „Empuzjonie”.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Materiał partnera
Muzeum Pamięci Sybiru z nagrodą Rady Europy
Warto zobaczyć
Prace Banksy’ego na Kazimierzu. Wystawa z miejską ścieżką dźwiękową
Warto zobaczyć
Miejskie meble – fantazyjne czy zwyczajne?
Warto zobaczyć
Obrazy przeszłości i współczesności. Spektakularne wystawy w polskich miastach
Warto zobaczyć
Najciekawsze szlaki spacerowe w Warszawie