Przy śmieciach trzeba kalkulować

Gminne uchwały, ustalając stawki za gospodarowanie opadami, czyli tzw. opłaty śmieciowe, są coraz częściej kwestionowane przez mieszkańców. Szczególnie wiele kontrowersji i sporów wywołuje uprawnienie do ustalania zryczałtowanej stawki opłat za śmieci z nieruchomości o charakterze letniskowym. Taką możliwość rady zyskały od lutego 2015 r. Dla nieruchomości, na których znajdują się domki letniskowe, wykorzystywane jedynie przez część roku, rada gminy uchwala roczną ryczałtową opłatę śmieciową (art. 6j ust. 3b ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach). W wielu miejscowościach opłaty za śmieci z letnisk poszybowały w górę, a ich właściciele, zaskoczeni taką podwyżką, zaczęli się skarżyć do sądów administracyjnych. Problem ten dotknął zwłaszcza tak popularnych w Polsce rodzinnych ogrodów działkowych. Jednym z głównych zarzutów letników i działkowców kwestionujących uchwały dotyczące zryczałtowanej stawki opłaty za śmieci jest to, że zasady jej kalkulacji są niejasne i oderwane od realnych kosztów.

Dotychczasowe orzecznictwo jest raczej wymagające dla samorządów. O tym, że uchwalając zryczałtowaną stawkę opłat za śmieci, trzeba się postarać, Naczelny Sąd Administracyjny przypomniał ostatnio 18 kwietnia br. (sygn. II FSK 3807/18).

Żmudne wyliczenia

Chodziło o drugie podejście siedleckich radnych do ryczałtowej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla nieruchomości, na których znajdują się domki letniskowe, lub innych nieruchomości wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe. W uchwale z czerwca 2017 rogródki działkowe. ustalili oni dwie stawki opłat: 119,25 zł rocznie dla jednego domku (letniska) przy selektywnej zbiórce i 238,50 zł rocznie, gdy śmieci nie są segregowane.

Te, tak jak wcześniej określone, opłaty nie spodobały się jednak lokalnym działkowcom. Od początku twierdzili, że opłaty śmieciowe od działek położonych na terenie jednego z rodzinnych ogrodów działkowych są za wysokie. Gdy związek działkowców zaskarżył pierwotną uchwałę, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ją unieważnił i nakazał dokładniejszą kalkulację stawek.

Radni starali się wypełnić zalecenia sądu. Wystąpili do firmy śmieciowej o dane, ile odpadów generują dwa rodzinne ogrody działkowe położone na terenie gminy, i na tej podstawie ponownie skalkulowali ryczałt. Jednak i druga uchwała została skutecznie zaskarżona przez związek. Warszawski WSA uznał, że radni nie sprostali jego wymaganiom.

Tym razem samorządowcy nie zgodzili się z wyrokiem WSA i zaskarżyli go do NSA, ale bez sukcesu.

NSA potwierdził, że kalkulacja zryczałtowanej stawki opłaty śmieciowej musi być rzetelna i wnikliwa. Co prawda NSA dostrzegł, że gmina wystąpiła do firmy śmieciowej o dane dotyczące odbioru śmieci z terenu dwóch ogródków działkowych, jak jednak tłumaczył sędzia sprawozdawca Mirosław Surma, rzetelność tych wyliczeń budzi wątpliwości.

W piśmie wskazano bowiem wartość całkowitą śmieci odebranych z terenu ogrodów działkowych oraz liczbę odebranych pojemników i częstotliwość ich opróżniania. Problemem okazało się to, że zestawienie tych dwóch kategorii danych nie daje tego samego wyniku. A to w ocenie NSA wskazuje, że pismo nie daje podstaw do rzetelnej kalkulacji.

– To bardzo dobrze, że sądy administracyjnie tak skrupulatnie podchodzą do kalkulacji zryczałtowanej opłaty za wywóz śmieci z ogródków działkowych i innych nieruchomości o charakterze letniskowym – uważa pełnomocnik związku działkowców radca prawny Łukasz Polak.

Zauważa, że po wprowadzeniu rocznej zryczałtowanej stawki za śmieci dla tego rodzaju nieruchomości opłaty w niektórych gminach wzrosły kilkakrotnie. Jest to duży problem dla rodzinnych ogrodów działkowych, bo to one są zobowiązane do złożenia jednej deklaracji śmieciowej.

– Ogrody nie mają własnych pieniędzy. Co roku użytkownicy poszczególnych działek uchwalają opłatę, jaką będą płacić na utrzymanie ogródków, z których zarząd ogrodu reguluje należności. Jedną z takich opłat obowiązkowych jest opłata za wywóz śmieci. Jeśli jej stawka gwałtownie rośnie, może się zdarzyć, że roczna opłata za użytkowanie działki jest niewystarczająca do pokrycia kosztu odbioru śmieci – tłumaczy Łukasz Polak.