Wszystko, co trzeba wiedzieć o strefie czystego transportu

Materiał przygotowany przez Urząd Miasta st. Warszawy

Na razie SCT ma zacząć działać od lipca głównie w Śródmieściu, części Pragi-Północ, Pragi-Południe i Ochoty. Najwięcej obostrzeń dotknie właścicieli bardzo starych diesli, ale nie będą one dotyczyć mieszkańców, seniorów czy osób z niepełnosprawnościami. Zanim jednak strefa zacznie obowiązywać, jak najbardziej szczegółowo objaśnić trzeba cel i zakres jej działania.

Co to jest strefa czystego transportu?

Strefa czystego transportu (w skrócie SCT) to wydzielony obszar, po którym mogą się poruszać wyłącznie pojazdy spełniające odpowiednie normy emisji spalin (tzw. normy Euro, które są powiązane z datą produkcji pojazdu). Do strefy mogą wjechać wszystkie pojazdy, niezależnie od rodzaju napędu, czyli także benzynowe, diesle, hybrydy czy z instalacjami LPG – pod warunkiem spełniania określonej normy emisji spalin silnika. Od wymogów przewidziane są wyjątki.

Od kiedy SCT w Warszawie?

Według przyjętej przez Radę m.st. Warszawy uchwały 7 grudnia 2023 r. warszawska strefa czystego transportu obejmie większość Śródmieścia i fragmenty otaczających je dzielnic i będzie obowiązywała od 1 lipca 2024 r., a wymagania stawiane samochodom będą systematycznie zaostrzane, począwszy od 2026 r., co dwa lata.

Jaki obszar obejmie warszawska SCT?

Warszawska strefa czystego transportu obejmie większość Śródmieścia i fragmenty otaczających je dzielnic. Granice strefy będą się pokrywały z głównymi drogami i liniami kolejowymi. Wyznaczą je: al. Prymasa Tysiąclecia, Al. Jerozolimskie, Trasa Łazienkowska, al. Stanów Zjednoczonych, ul. Wiatraczna, a następnie tory kolejowe wzdłuż północnej obwodnicy kolejowej, aż do al. Prymasa Tysiąclecia. Na granicach strefy umieszczone zostaną specjalne znaki drogowe.

Czy strefa czystego transportu obejmie od razu wszystkich mieszkańców Warszawy?

Nie. Mieszkańcy Warszawy płacący tu podatki będą mieli cztery lata na dostosowanie się do jej wymogów – do 31 grudnia 2027 roku włącznie (na dwóch pierwszych etapach jej wprowadzania). Po tym terminie nie będą się mogli poruszać po strefie pojazdem z silnikiem Diesla starszym niż 14 lat i pojazdem benzynowym starszym niż 23 lata. Ten wyjątek ma zastosowanie dla osób, które przed 1 stycznia 2024 r. były właścicielami swoich pojazdów.

Kto jeszcze będzie mógł skorzystać z ulg?

Seniorzy. Wprowadzony zostanie również dodatkowy wyjątek dla seniorów (osób, które do końca 2023 r. ukończą 70 lat), ale tylko jeśli przed 1 stycznia 2024 r. byli właścicielami swoich pojazdów. Pojazdy zakupione po tej dacie będą musiały spełnić wymogi już od początku obowiązywania strefy.

Poruszający się pojazdem z niebieską tabliczką oznaczająca osobę z niepełnosprawnością.

Wyłączenia ustawowe: służby (np. pogotowie, policja, straż pożarna, Straż Graniczna); inne (np. autobus szkolny w rozumieniu prawa o ruchu drogowym, czyli oznaczony odpowiednią tablicą).

Wyłączenia gminne: pojazdy zabytkowe i historyczne (wyłączone spod zakazu są pojazdy spełniające definicję stosowaną przez ubezpieczycieli); specjalne (np. pomoc drogowa, karawan pogrzebowy) oraz motocykle.

Wyłączenia gminne okazjonalne: przypadki losowe, np. dojazd do szpitala, lekarza; miejsca zdawania matury (przepustka do wykorzystania przez cztery dni w roku).

W jaki sposób wprowadzana będzie SCT?

Warszawska strefa czystego transportu wprowadzana będzie w pięciu etapach.

Etap 1. Od 1 lipca 2024 roku pojazdy będą podlegać następującym wymogom: pojazd z silnikiem benzynowym (w tym z LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 2 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 1997 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 27 lat); pojazd z silnikiem Diesla (w tym z LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 4 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2005 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 19 lat).

Etap 2. Od 2026 roku pojazdy będą podlegać następującym wymogom: pojazd z silnikiem benzynowym (w tym z LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 3 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2000 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 26 lat); pojazd z silnikiem Diesla (w tym z LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 5 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2009 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 17 lat).

Etap 3. Od 2028 roku pojazdy będą podlegać następującym wymogom: pojazd z silnikiem benzynowym (w tym z LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 4 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2005 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 23 lata); pojazd z silnikiem Diesla (w tym z LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2014 r. (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 14 lat).

Etap 4. Od 2030 roku pojazdy będą podlegać następującym wymogom: pojazd z silnikiem benzynowym (w tym z LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 5 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2009 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 21 lat); pojazd z silnikiem Diesla (w tym z LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6dT lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2017 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 13 lat).

Etap 5. Od 2032 roku pojazdy będą podlegać następującym wymogom: pojazd z silnikiem benzynowym (w tym z LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 6 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2014 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 18 lat); pojazd z silnikiem Diesla (w tym z LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6d lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2020 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 12 lat).

Dlaczego Warszawa wprowadza SCT?

Z badania rzeczywistej emisyjności pojazdów na warszawskich ulicach dokonanego jesienią 2020 r. przez zespół naukowców z ICCT wynika, że najwięcej zanieczyszczeń pochodzi od starszych samochodów, zwłaszcza tych z silnikiem Diesla. Pomiary blisko 150 tys. pojazdów wykazały, że samochody wyprodukowane przed 2006 r., choć stanowiły tylko 17 proc. floty, odpowiadały za 37 proc. emisji tlenków azotu (NOx) i 52 proc. emisji pyłów (PM). Ponadto Warszawa, jak wszystkie miasta UE, do 2030 r. musi obniżyć poziom średniorocznych stężeń tlenków azotu do progu 20 mikrogram na metr sześcienny. Obecnie stężenia te są średnio dwa razy wyższe.

W jaki sposób kierowcy (zwłaszcza przyjeżdżający do strefy i samego miasta okazjonalnie lub wręcz przypadkowo) będą się mogli dowiedzieć, czy ich auta spełniają warunki wjazdu do strefy czystego transportu bądź nie?

Informacja o roku produkcji pojazdu i paliwie znajduje się w każdym dowodzie rejestracyjnym. W przypadku nowszych pojazdów informacja o normie emisji Euro pojazdu pojawia się w polu „Adnotacje urzędowe” – stanowią one jednak mniejszość. Właściciel pojazdu może także sprawdzić normę emisji w internetowym portalu CEPiK historiapojazdu.gov.pl