Rosną potrzeby oświatowe, ale i wydatki na edukację. Największa część budżetów

Tylko Warszawa na edukację wyda w przyszłym roku 10 mld 124 mln zł, a w ramach tzw. potrzeb oświatowych otrzyma 6 mld 314 mln zł. „Edukacja to jeden z priorytetów Warszawy, dlatego co roku miasto przeznacza najwięcej pieniędzy z budżetu miasta na miejską oświatę – w tym roku będzie to rekordowa kwota ponad 10 mld zł. Od wielu lat zadania te traktowane są jako priorytetowe” – podkreśla stołeczny ratusz.

Edukacja – stały element finansowania przez samorząd

W Lublinie największą część przyszłorocznego budżetu, ponad 1,7 mld zł, miasto przeznaczy na wydatki oświatowe. Jak podkreśla Joanna Stryczewska z biura prasowego ratusza, to kwota o 73 mln zł większa od wykonania budżetu za 2025 rok.

–  Z budżetu państwa, w ramach tzw. potrzeb oświatowych, Lublin otrzyma 1,145 mld zł, co pokryje ponad 66 proc. planowanych wydatków na edukację (5 proc. więcej niż w 2025 r.). Brakującą pozostałą kwotę na pełne pokrycie kosztów funkcjonowania szkół i przedszkoli miasto dołoży z dochodów własnych  – przyznaje lubelska urzędniczka.

W Krakowie przyjęty przed świętami budżet zakłada wydatki bieżące na zadania oświatowe na poziomie około 3,8 mld zł, co oznacza wzrost o ponad 400 mln zł w stosunku do budżetu na 2025 r. Ustalone przez Ministerstwo Finansów tzw. potrzeby oświatowe Krakowa wynoszą około 2,4 mld zł, co oznacza, że miasto od lat dopłaca około 40 proc. całkowitych wydatków oświatowych ze środków własnych.

Czytaj więcej

Finanse w regionach

Finanse samorządów w 2026 roku. Lokalne budżety puchną od wydatków i… deficytów

Choć reforma zwiększyła samorządowe dochody, w jeszcze szybszym tempie rosną potrzeby i wydatki....

Jak zaznacza Małgorzata Tabaszewska z biura prasowego, dopłata miasta od lat oscyluje na poziomie około 40 proc. całkowitych wydatków oświatowych i stała się trwałym elementem finansowania edukacji w Krakowie, a nie wyjątkiem czy sytuacją przejściową.

W stolicy szacowana kwota potrzeb oświatowych wynosi 6 mld 314 mln zł, co pokrywa około 62,3 proc. wydatków bieżących na ten cel. W przeciwieństwie do poprzedniego systemu subwencji oświatowej, dziś „potrzeby oświatowe” służą do obliczania dochodów własnych i nie stanowią odrębnej puli środków budżetu państwa. Miasto podkreśla jednak, że wszystkie potrzeby edukacyjne w 2026 r. zostały zabezpieczone, a oświata pozostaje jednym z priorytetów budżetu.

Więcej z budżetu centralnego, ale dokładać wciąż trzeba

W Katowicach wydatki zaplanowane na oświatę wyniosą 1,35 mld zł, z czego wydatki finansowane ze środków zagranicznych to 77,5 mln zł. Jak wyjaśnia Dariusz Czapla z biura prasowego Urzędu Miasta, środki z budżetu państwa pokryją około 62,8 proc. wydatków oświatowych, a po uwzględnieniu wydatków bez środków zagranicznych – około 66,4 proc.

Jak podaje katowicki ratusz, kwota „potrzeb oświatowych” w stosunku do 2025 r. uległa zwiększeniu o 13,33 proc., a stopień pokrycia wydatków na oświatę środkami otrzymanymi w ramach „potrzeb oświatowych” zwiększył się o 7,3 proc. (a bez wydatków finansowanych ze środków zagranicznych o 7,8 proc.). To oznacza, że podobnie jak w innych miastach, dopłata z budżetu własnego jest konieczna, ale miasto posiada środki pozwalające na zapewnienie realizacji zadań oświatowych w 2026 r.

Czytaj więcej

Z regionów

Jak postępować w trudnych sytuacjach? Miasta organizują szkolenia

W trzech wrocławskich liceach przeprowadzono pionierskie szkolenia kryzysowe dla uczniów. W piąte...

Poznań planuje w 2026 r. wydać na oświatę 2,65 mld zł, czyli o ponad 118 mln zł więcej niż w 2025 r. Gdańsk w 2026 r. planuje przeznaczyć na oświatę 2,35 mld zł, czyli o 17,8 mln zł więcej niż w 2025 r. Zawiadomienie Ministra Finansów określiło tzw. potrzeby oświatowe Gdańska na 1,46 mld zł, co stanowi około 62 proc. rzeczywistych potrzeb edukacyjnych miasta – to o 7,8 proc. więcej niż w ubiegłym roku.

–  W budżecie na 2026 r. środki na podstawowe potrzeby edukacyjne zostały zabezpieczone, ale wyzwaniem pozostają dotacje dla niepublicznych placówek, których wysokości nie można obecnie oszacować ze względu na zmienne warunki ich ustalania – zaznacza Jędrzej Sieliwończyk z gdańskiego magistratu.

Na oświacie samorządy nie oszczędzają

Jak widać powyżej, we wszystkich tych miastach środki z budżetu państwa pokrywają znaczną część kosztów funkcjonowania systemu oświaty, ale nigdy nie udaje się to w pełni. Udział środków państwowych w finansowaniu edukacji oscyluje najczęściej w okolicach 60-66 proc., co oznacza, że samorządy muszą dopłacać znaczące kwoty z własnych budżetów.

Poza tym w wielu miastach, zwłaszcza tam, gdzie koszty utrzymania szkół i przedszkoli rosną szybciej niż tzw. potrzeby oświatowe, dopłaty stały się stałym elementem polityki finansowej. W Krakowie dopłata oscyluje wokół 40 proc. wydatków oświatowych, w Poznaniu jest nieco mniejsza procentowo niż rok wcześniej, ale nadal istotna, a w Warszawie miasto deklaruje, że mimo relatywnie wysokiego udziału środków państwowych, całość potrzeb oświatowych została zabezpieczona ze środków miejskich w ramach budżetu na 2026 r.

Czytaj więcej

Finanse w regionach

Samorządy potrzebują więcej na oświatę. Luka w finansowaniu to już 40 mld zł

Samorządowcy coraz wyraźniej krytykują rząd. Jednak mają nadzieję, że kwestie finansowe – bo te b...

– Miasto nie planuje cięć w oświacie, natomiast podejmujemy działania zmierzające do optymalizacji wszędzie tam, gdzie nie wiąże się to z negatywnymi skutkami dla uczniów – przekazał stołeczny magistrat. Stołeczni urzędnicy zaznaczają, że aby zapewniać warszawskim rodzinom najlepszą opiekę i edukację blisko miejsca zamieszkania, Warszawa od kilku lat realizuje rekordowy program inwestycyjny w oświacie – dotychczas wybudowano 19 szkół i 29 nowych przedszkoli, tworząc ponad 16 tys. nowych miejsc do nauki.