Gala Rankingu Samorządów 2025. Kto okaże się zwycięzcą?

Cyfryzacja usług publicznych, rozwój sztucznej inteligencji, transformacja energetyczna, cyberbezpieczeństwo i ochrona ludności – to jedne z kluczowych wyzwań, z jakimi mierzą się obecnie samorządy w Polsce. I właśnie tym tematom poświęcone jest poniedziałkowe Forum Liderów Samorządowych.

Nowa platforma dialogu dla samorządów

Forum Liderów Samorządowych to nowa inicjatywa redakcji „Rzeczpospolitej”, która ma stworzyć przestrzeń do dialogu, wymiany opinii i doświadczeń między samorządami, administracją rządową, światem nauki oraz biznesem – wszystkimi podmiotami zainteresowanymi wspieraniem idei samorządności w Polsce.

Tegoroczna edycja rozpocznie się 24 listopada 2025 r. o godzinie 12.30 w Rotundzie PKO BP w Warszawie. W programie znalazły się wystąpienia przedstawicieli administracji centralnej – Ministerstwa Cyfryzacji, Ministerstwa Energii, Ministerstwa Obrony Narodowej oraz Urzędu Zamówień Publicznych. 

Poruszane będą takie zagadnienia, jak: samorządy w systemie bezpieczeństwa państwa, transformacja energetyczna w gminach, cyberbezpieczeństwo i rozwój usług AI, a w debacie z udziałem przedstawicieli Banku Gospodarstwa Krajowego omówiony zostanie temat cyfrowej rewolucji płatności w sektorze publicznym.

Wystąpieniom niektórych gości towarzyszyć będzie moderowana dyskusja z udziałem publiczności.

Gala Rankingu Samorządów 2025

Forum Liderów Samorządowych jest integralną częścią gali XXI Rankingu Samorządów „Rzeczpospolitej”, podczas której wręczone zostaną wyróżnienia dla najlepszych miast i gmin w Polsce pod względem zrównoważonego, odpowiedzialnego rozwoju lokalnych wspólnot.

Czytaj więcej

Ranking Samorządów

Samorządy gotowe na kryzys? Cały czas się uczą i inwestują w bezpieczeństwo

W systemie bezpieczeństwa państwa fundamentalne znaczenie mają samorządy. Są na pierwszej linii d...

Organizatorem rankingu, już od ponad 20 lat, jest dziennik „Rzeczpospolita”, a jego zasady ustala niezależna kapituła, w skład której wchodzą przedstawiciele organizacji samorządowych, organizacji pozarządowych oraz przedstawiciele naszej redakcji. Nasz ranking uznawany jest za jeden z najbardziej prestiżowych i wiarygodnych zestawień oceniających dokonania władz lokalnych.

Wraz ze zmieniającą się rzeczywistością, pojawiającymi się nowymi wyzwaniami, ewoluuje również Ranking Samorządów. W 2025 r. uzupełniliśmy jego formułę o elementy związane z budową odporności społeczno-gospodarczej wobec współczesnych zagrożeń. Szczególny nacisk położyliśmy na kwestie dotyczące bezpieczeństwa energetycznego i adaptacji do zmian klimatu.

Jakie kryteria oceny samorządów

Szczegółowe kryteria oceny w Rankingu Samorządów 2025 to kilkadziesiąt różnych wskaźników, dotyczących czterech kluczowych obszarów: finanse, infrastruktura, społeczeństwo, środowisko i bezpieczeństwo energetyczne.

W obszarze „finanse” pod uwagę bierzemy wskaźniki dotyczące stabilności i niezależności finansowej danego samorządu (np. poziom dochodów własnych, poziom zadłużenia). W obszarze „infrastruktura” kładziemy nacisk na rozwój infrastruktury służącej lokalnym społecznościom (np. poziom inwestycji, dostępność sieci wodno-kanalizacyjnej, liczba miejsc w schronach).

Kategoria „społeczeństwo” dotyczy działań samorządu na rzecz jakości życia mieszkańców i budowy społeczeństwa obywatelskiego (w tym np. poziom nakładów na szkoły podstawowe, czy politykę mieszkaniową). Zaś obszar „środowisko i bezpieczeństwo energetyczne” to wskaźniki pokazujące zaangażowanie lokalnych władz na rzecz ochrony środowiska naturalnego oraz transformacji energetycznej.

Jakie miasta i gminy podlegają ocenie

Ranking Samorządów „Rzeczpospolitej” jest obiektywny, opiera się głównie na publicznie dostępnych danych (podawanych przez GUS, Ministerstwo Finansów i inne instytucje publiczne), a także na danych przekazanych przez samorządy w specjalnej ankiecie. Ocenie podlegają wszystkie miasta i gminy w Polsce, z wyjątkiem Warszawy, w trzech odrębnych kategoriach: miasta na prawach powiatu, gminy miejskie i miejsko-wiejskie oraz gminy wiejskie.

W poszczególnych obszarach można uzyskać maksymalnie od 18 do 29 punktów (po przeszacowaniu wyników cząstkowych), a suma punktów w czterech obszarach składa się na pozycję danego samorządu w rankingu ogółem.

Zwycięzców Rankingu Samorządów 2025 oraz laureatów pierwszych 10 miejsc w poszczególnych kategoriach poznamy podczas poniedziałkowej gali. Całość wyników dostępna będzie na stronie rp.pl od 25 listopada.

Samorządowe wyzwania i problemy

Kryteria oceny w naszym zestawieniu oparte są o dane za lata 2022-2024 i odzwierciedlają wyjątkowo trudny okres samorządów w Polsce. Największym wyzwaniem była niestabilność dochodów własnych, zwłaszcza w wyniku zmian podatkowych (m.in. Polski Ład), które zmniejszyły wpływy z PIT.

Czytaj więcej

Finanse w regionach

Finanse samorządów: Jest lepiej, choć nie jest to reforma marzeń

Reforma samorządowych finansów przeprowadzona przez rządzącą koalicję poprawiła kondycję sektora....

Samorządy musiały równocześnie zmagać się z inflacją, rosnącymi kosztami energii, usług i materiałów, co utrudniało realizację inwestycji i bieżące funkcjonowanie. Ogromnym wysiłkiem organizacyjnym i finansowym było w tym okresie przyjęcie i integracja fali uchodźców wojennych z Ukrainy, czego skutki są odczuwane do dziś (np. w edukacji).

Dodatkowe wyzwania wynikały też z koniecznych, ale kosztownych inwestycji w ramach zielonej transformacji, czy rosnących potrzeb w zakresie bezpieczeństwa (również wobec zagrożeń militarnych, czy ataków cyfrowych). Rosną też oczekiwania mieszkańców co do aktywnej roli samorządów w polityce mieszkaniowej, w polityce senioralnej, czy prorodzinnej.

Niemniej nasz ranking również pokazuje, że mimo obciążeń i przeciwności, wiele samorządów potrafi stawiać czoła wyzwaniom, elastycznie dostosowywać się do skomplikowanej rzeczywistości i prowadzić odpowiedzialną politykę rozwoju.

Wyróżnienia specjalne

Podczas poniedziałkowego wydarzenia wręczymy również dwa wyróżnienia specjalne. „Fundament Rzeczpospolitej” im. Michała Kuleszy to prestiżowa nagroda ustanowiona w 2013 r. przez redakcję „Rzeczpospolitej” w porozumieniu z rodziną Michała Kuleszy – jednego z głównych twórców reformy samorządowej w Polsce. Jej celem jest uhonorowanie osób, które po 1989 r. w największym stopniu przyczyniły się do budowy państwa opartego na zasadzie pomocniczości, wzmacniającej uprawnienia obywateli i wspólnot lokalnych poprzez rozwój autentycznego samorządu terytorialnego.