Kraków rewitalizuje forty. Zyskują nowe, czasem zaskakujące funkcje

Przybywa zrewitalizowanych fortów Twierdzy Kraków. Nowe życie zyskały już forty Borek i Jugowice, zrewitalizowany został fort Mistrzejowice. Teraz przyszła kolej na unikatowy i jedyny w swoim rodzaju fort św. Benedykt.

Publikacja: 01.03.2024 11:53

Na rewitalizację czeka jeszcze wiele obiektów. Na zdjęciu Fort Rajsko

Na rewitalizację czeka jeszcze wiele obiektów. Na zdjęciu Fort Rajsko

Foto: Albin Marciniak

Twierdza Kraków to pozostałości XIX-wiecznej austriackiej fortyfikacji wokół miasta, które powstały po wcieleniu Krakowa do imperium Habsburgów. Dziś to ok. 150 obiektów – fortów, szańców, budynków koszarowych, schronów. Gmina miejska Kraków zarządza ponad 20 obiektami.

Dawna twierdza zyskuje nowe funkcje

– Wielu dawnych obiektów już nie ma, bo np. zostały rozebrane, jak fort Krzemionki. Inne są w niezbyt dobrym stanie, zachowane jako ruiny np. fort na rondzie Mogilskim. Ale sporo budynków i fortów miało szczęście. Zyskały nowe życie albo je zyskają – mówi Dariusz Nowak, rzecznik prasowy krakowskiego magistratu.

Czytaj więcej

Samorządy przeznaczają coraz więcej na budżety obywatelskie. Chodzi o miliardy

Zagospodarowane na nowe funkcje zostały m.in. forty Kościuszko (mieści się w nim Muzeum Kościuszkowskie i radio RMF), Borek ( tu działa Biblioteka Polskiej Piosenki i Centrum Kultury Podgórza) czy Jugowice, w którym siedzibę znalazło Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego. Zagospodarowanie tych dwóch ostatnich fortów zakończyło się niedawno.

Od lat na rewitalizację czeka fort wieżowy św. Benedykt. Ten unikatowy obiekt przez lata był przebudowywany i „przymierzano” go do różnych funkcji. Mieściły się w nim nawet mieszkania komunalne, a miało być m.in. planetarium, centrum kultury, pracownie artystyczne, ośrodek kultury, muzeum....

Nie muzeum, nie planetarium – z fortu skorzystają dzieci i młodzież

Były też plany sprzedaży zabytku. Ostatecznie, na podstawie wyników konsultacji społecznych przeprowadzonych w 2021 r. zapadła decyzja, aby fort zaadaptować na cele edukacyjne – upowszechnianie wiedzy z zakresu nauk ścisłych wśród dzieci i młodzieży.

- Operatorem obiektu będzie Muzeum Inżynierii i Techniki – dopowiada Dariusz Nowak.

W 2022 roku Zarząd Budynków Komunalnych (zarządca obiektu) wykonał najpilniejszy remont przedbramia fortu. Wyremontowana została fosa wraz z kamiennym ocembrowaniem, drewniana brama wejściowa do fortu a także zakonserwowano oryginalny most rolkowy i kamienny portal bramy. Most do fortu został wybudowany od nowa.

Czytaj więcej

Muzeum Kossaków gotowe za dwa lata

Teraz fort doczeka się właściwych prac, które przystosują go do nowej funkcji. - Pod koniec stycznia 2024 r. Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał pozwolenie konserwatorskie na prace remontowe elewacji fortu – informuje Marcin Paradyż, zastępca dyrektora Zarządu Budynków Komunalnych w Krakowie. - Trwa postępowanie dotyczące wydania pozwolenia na budowę dla tego zamierzenia, a na wiosnę, jak najszybciej, planujemy rozpoczęcie prac, czyli remont konserwatorski elewacji - dodaje.

Rewitalizacja fortu św. Benedykt potrwa kilka lat

Projekt  adaptacji „Benedykta” został podzielony na dwie części. Pierwsza to remont elewacji, druga część obejmuje pozostałe prace adaptacyjne: budowę wszystkich potrzebnych instalacji, posadzek, wykończenie wnętrz, itd. Aktualnie ta część prac jest na etapie projektowania i uzgadniania. Urzędnicy oceniają, że rewitalizacja fortu św. Benedykt potrwa kilka lat.

Od 2021 roku rewitalizowany był również fort Mistrzejowice. Oprócz podstawowych prac konserwacyjnych we wnętrzu koszar wykonano m.in. izolację stropodachu, remont konserwatorski elewacji, zamontowano kraty w oknach, a także pomosty i barierki wzdłuż ławki strzeleckiej. Udrożniony i częściowo odtworzony został system odwodnienia fortu.

Wykonany remont miał na celu zabezpieczenie fortu. Prace izolacyjne oraz dotyczące odtworzenia wentylacji powinny doprowadzić do stopniowego osuszania obiektu i poprawy jego stanu technicznego.

Twierdza Kraków to pozostałości XIX-wiecznej austriackiej fortyfikacji wokół miasta, które powstały po wcieleniu Krakowa do imperium Habsburgów. Dziś to ok. 150 obiektów – fortów, szańców, budynków koszarowych, schronów. Gmina miejska Kraków zarządza ponad 20 obiektami.

Dawna twierdza zyskuje nowe funkcje

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Inwestycje
Najlepsze samorządowe inwestycje dwóch dekad Polski w Unii Europejskiej
Inwestycje
Lokalne inwestycje finansowane z funduszy UE. "Nie mamy powodów do kompleksów"
Inwestycje
Wznowiono budowy dróg. Wiemy, w których regionach inwestycje będą największe
Inwestycje
Ostre zakręty i korki. Szukają miejsca dla nowej drogi pod Krakowem
Inwestycje
Inwestycje samorządowe – 20 lat Polski w Unii Europejskiej