Jak powstaje ranking

Zasady i metodologię Rankingu Samorządów ustala jego kapituła, której przewodniczącym jest były premier Jerzy Buzek. Zestawienie najlepszych samorządów przygotowywane jest w podziale na trzy główne kategorie: miasta na prawach powiatu, gminy miejskie i miejsko-wiejskie oraz gminy wiejskie. Co do zasady w rankingu nie jest uwzględniana Warszawa, ze względu na jej wielkość i inny ustrój prawny.

Ranking ma charakter dwuetapowy. W pierwszym etapie analizujemy sprawozdanie budżetowe wszystkich gmin i miast w Polsce.

W tegorocznej edycji pod uwagę wzięliśmy takie wskaźniki, jak:

– dynamika wzrostu wydatków majątkowych (pomniejszonych o środki unijne) w przeliczeniu na jednego mieszkańca (w latach 2013–2016), za co można było otrzymać do 10 pkt;

– wartość środków unijnych w budżecie gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca (w latach 2014–2016) – do 10 pkt;

– nadwyżka operacyjna w stosunku do dochodów (w latach 2013–2016) – do 5 pkt;

– dynamika wzrostu dochodów własnych (w latach 2013–2016) – do 10 pkt;

– relacja nakładów inwestycyjnych do przyrostu zadłużenia (w latach 2013–2016) – do 6 pkt;

– dynamika wzrostu wydatków na transport (w latach 2015–2016) – do 5 pkt;

– dynamika wzrostu wydatków na ochronę środowiska (w latach 2015–2016) – do 4 pkt;

– spełnienie indywidualnych wskaźników zadłużenie – 5 pkt.

Po przeliczeniach 250 gmin miejskich i wiejsko-miejskich, 250 gmin wiejskich, który uzyskały najlepsze wyniki, oraz wszystkie miasta na prawach powiatu kwalifikują się do II etatu. Do tych gmin wysyłamy ankietę z zestawem 37 pytań.

Etap II

W II etapie wskaźniki wynikające ze sprawozdań budżetowych są przeliczane ponownie (bez wskaźnika dotyczącego limitu zadłużenia). W tegorocznym rankingu maksymalnie można było uzyskać w tej części 55 pkt.

Z kolei w części dotyczącej oceny odpowiedzi na pytania ankietowe można było osiągnąć w sumie 58,5 pkt. Rozkład punktów na poszczególne zagadnienia przedstawia się następująco:

– wydatki na realizację kontraktów z organizacjami pozarządowymi (w latach 2013–2016) – do 5 pkt;

– liczba wniosków o dofinansowanie złożonych przez organizacje pozarządowe (w latach 2013–2016) – do 5 pkt;

– wydatki na gospodarkę mieszkaniową w przeliczeniu na jednego mieszkańca (w latach 2013–2016) – do 4 pkt;

– liczba miejsce w przedszkolach dofinansowanych przez gminę w przeliczeniu na liczbę dzieci w wieku przedszkolnym (w latach 2015–2016) – do 2 pkt;

– liczba nowych podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy (w latach 2013–2016) w przeliczeniu na 1000 mieszkańców – do 4 pkt;

– czy w gminie działa rada seniorów, czy w gminie działa rada młodzieżowa – do 1 pkt;

– liczba klubów i świetlic dla dzieci i młodzieży, liczba placówek kultury, liczba placów zabaw dla dzieci, liczba samorządowych, ogólnodostępnych obiektów sportowych – do 4 pkt;

– czy gmina posiada strategię rozwoju oświaty – do 1 pkt;

– czy gmina ma uchwałę o konsultacjach społecznych – do 1 pkt;

– współpraca gminy z innymi samorządami – do 2 pkt;

– czy urząd funkcjonuje na podstawie jednej z metod/narzędzi wsparcia zarządzania/samooceny i posiada system przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym – do 2,5 pkt;

– czy miasto posiada rating i jaka to ocena – do 2 pkt;

– ile wynosi budżet partycypacyjny gminy (w proc. wydatków bieżących) – do 2 pkt;

– na jakich zasadach gmina współpracuje z jednostkami pomocniczymi – do 2 pkt;

– czy miasto przygotowuje budżet zadaniowy i stosuje mierniki określające stopień realizacji celów budżetowych – do 1 pkt;

– działania na rzecz rozwoju przedsiębiorczości – do 2,5 pkt;

– współpraca z sektorem prywatnym – do 1 pkt;

– procent objęcia terenu gminy planami zagospodarowania i odsetek pozwoleń na budowę wydawanych na podstawie tych planów – do 2,5 pkt.