„Najstarszym zakładem przemysłowym na Kujawach jest fabryka cykoryi za rządu pruskiego powstała w osadzie Manowizna, nazwanej od Niemca Mahna, który osiadłszy we wsi, a teraz przedmieściu Włocławka, Zazamcze, po wkroczeniu wojsk francuzkich (sic!) do Kujaw w roku 1806 wyniósł się napowrót do Brandenburgii i więcej nie wrócił. Rząd Królestwa pragnąć podźwignąć ten przemysł i rozprzestrzenić fabrykacyą, wydzielił na ten cel część gruntu skarbowego przy dawnym placu i takowy oddał w wieczyste posiadanie dzielnemu przedsiębiorcy Ferdynandowi Bohm” – pisał Maksymilian Borucki, autor wydanego w 1882 roku opracowania pt. „Ziemia kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym”.
W dalszej części kronikarz skrupulatnie wylicza pozostałe miejscowe zakłady: „Fabrykę machin rolniczych założoną przed 30 laty przez Marczewskiego, która przechodząc na własność p. Hack (pojawiają się także zapisy: Haak i Haack – red.), przez tegoż znacznie poszerzoną została. Browar, czyli fabrykę piwa bawarskiego założoną przed kilkunastu laty przez p. Rafała Bojańczyka, a po przejęciu tejże przez syna jego Wincentego, znacznie powiększony został. Dwie fabryki fajansu w bliskości dworca kolei żelaznej położone. Huta szklana założona przez p. Petrykowskiego, obecnie własnością braci Bauer i Sp. będąca. Cegielnia parowa p. Leona Bojańczyka, wypalająca dziennie do 6000 cegieł. Olejarnia. Dwie fabryki krochmalu. Dwie fabryki cykoryi, Jedna destylarnia. Jedna stolarnia parowa. Dwie fabryki koszykarskie. Jedna fabryka pilników. Dwie fabryki pieców. Dwa tartaki parowe”.
Kawa po włocławsku
Spacer śladami przemysłowej historii Włocławka prowadzi do części obiektów wymienionych przez Maksymiliana Boruckiego. Fabryka Ferdynanda Bohma od 1816 roku produkowała kawę zbożową z dodatkiem suszonych, prażonych i zmielonych korzeni cykorii. Włocławek stał się potentatem na tym rynku, w ślad za Bohmami poszli inni – powstały włocławska fabryka cykorii Stella oraz spółka producentów cykorii Gleba. W 1927 roku Bohm i Gleba zdecydowały o połączeniu, a w roku 1950 (już bez pytania kogokolwiek o zdanie) władze PRL dołączyły do kompletu Stellę i wszystko znacjonalizowały pod nazwą Kujawskich Zakładów Kawy Zbożowej i Środków Odżywczych (później: Kujawskie Zakłady Koncentratów Spożywczych). Dziś w wiekowych murach wciąż produkowana jest żywność – także kawa zbożowa – pod marką Delecta. O czasach rozkwitu przypominają m.in. zabudowania z początku XX wieku wzniesione u zbiegu Piwnej i dzisiejszej ul. Wyszyńskiego.
Obecny właściciel zakładu nie przewiduje możliwości zwiedzania, jednak obok budynków fabrycznych znajduje się miejsce otwarte dla gości. Czarny Spichrz to drewniany, smołowany (stąd nazwa), piętrowy magazyn z poddaszem, wymieniany już w pierwszym spisie obiektów Fabryki cykorii F. Bohm i S-ka (ale powstał wcześniej). Obecnie jest siedzibą Dobrzyńsko-Kujawskiego Towarzystwa Kulturalnego i miejscem licznych koncertów.
