Przemysł spożywczy potęgą w regionie

Lubelszczyzna oferuje niezwykle korzystne warunki do rozwoju przemysłu spożywczego z uwagi na rolniczy charakter przeważającej części województwa. Firmy z regionu specjalizują się w uprawach roślin przemysłowych oraz owoców i warzyw.

Walory przyrodnicze stwarzają dobre warunki do rozwoju turystyki oraz produkcji wyrobów regionalnych, w tym żywności ekologicznej. Na terenie województwa znajdują się dwa parki narodowe: Poleski i Roztoczański, oraz 16 parków krajobrazowych.

W regionie działa 18 uczelni wyższych, w których kształci się 5,6 proc. wszystkich studentów w skali kraju. Funkcjonują trzy specjalne strefy ekonomiczne: mielecka, starachowicka i tarnobrzeska, w których firmy mogą uzyskać 50–70-proc. ulgi w podatku dochodowym, w zależności od wielkości przedsiębiorstwa.

– Konkurencyjność naszej spółki została wzmocniona dzięki objęciu jej terenu przez SSE Mielec. Na chwilę obecną oznacza to znaczne inwestycje w park maszynowy, a w przyszłości korzystanie z ulg podatkowych – potwierdza Ryszard Mozgawa, dyrektor handlowy Fabryki Łożysk Tocznych Kraśnik.

– Nie widzę większych różnic w prowadzeniu firmy w województwie lubelskim czy na północy kraju, gdzie Spomlek ma dwa zakłady produkcyjne. Może jedynie Lubelskie cechuje się większym udziałem rolnictwa, co dla nas jest istotne, natomiast jest też większa konkurencja, co przekłada się na ceny płacone rolnikom za surowiec – komentuje Edward Bajko, prezes Spółdzielczej Mleczarni Spomlek.

Do słabych stron Lubelszczyzny można zaliczyć m.in. ujemny przyrost naturalny, stosunkowo niskie wydatki inwestycyjne czy relatywnie niski poziom handlu zagranicznego. Ryszard Mozgawa dodaje do tej listy jeszcze słabą infrastrukturę komunikacyjną oraz stosunkowo wysokie koszty mediów w porównaniu z innymi regionami.

PKB lekko w górę

W 2015 r. PKB w województwie lubelskim wynosił 68,7 mld zł i stanowił równowartość 430 ton złota. W ciągu pięciu lat produkt krajowy brutto regionu wzrósł o 11,7 proc., o ponad 3 proc. mniej niż wzrost liczony dla całego kraju. Na Lubelszczyźnie powstaje 3,8 proc. polskiego PKB (trzy czwarte w gospodarce, a jedna czwarta w sferze budżetowej).

Wartość PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2015 r. była najniższa właśnie w województwie lubelskim – 32,1 tys. zł. To ponad 14,7 tys. zł mniej niż wskaźnik liczony dla Polski i o prawie 42,5 tys. zł mniej niż w województwie mazowieckim. W sąsiadujących z Lubelszczyzną regionach wskaźnik ten przekroczył 33 tys. zł na mieszkańca i wynosił odpowiednio: w woj. podlaskim 33,2 tys. zł, w świętokrzyskim 33,9 tys. zł, a na Podkarpaciu – 33,1 tys. zł.

W strukturze przemysłu najważniejszą rolę odgrywa produkcja artykułów spożywczych (21 proc. wartości produkcji sprzedanej całego przemysłu województwa) oraz: napojów, maszyn i urządzeń, mebli czy wyrobów z metali (po 4–5 proc.).

Mało inwestycji

Na terenie województwa ma siedzibę prawie 173,1 tys. przedsiębiorstw. Od 2010 r. przybyło prawie 5,6 proc. Jest tu zarejestrowanych 4,1 proc. wszystkich działających w kraju firm, z czego aż 96 proc. należy do sektora prywatnego.

Lubelskie zajmuje 10. miejsce pod względem liczby firm wśród województw. W 2015 r. przybyło 14,7 tys. nowych przedsiębiorstw, o 3,8 proc. mniej niż w 2014. Wyrejestrowano w tym czasie 12,5 tys. firm (o 2,2 proc. mniej niż w 2014 r.). W Polsce w tym okresie zarejestrowano prawie 360 tys. firm (wzrost o 0,7 proc.), a wyrejestrowano 292,3 tys. (spadek o 4 proc.).

W 2015 r. firmy działające na terenie województwa lubelskiego osiągnęły przychody na poziomie 52,7 mld zł, a zyski na poziomie 3,8 mld zł. Stanowi to odpowiednio 2,1 i 4,2 proc. przychodów i zysków wypracowanych przez firmy w Polsce. 90 proc. przychodów wypracował sektor prywatny, wskaźnik ten jest podobny do liczonego dla kraju.

Lubelszczyzna zajmuje dopiero 15. miejsce wśród województw pod względem wartości inwestycji na jednego mieszkańca. W 2015 r. przedsiębiorstwa wydały na inwestycje tylko 4837 zł na osobę, czyli o 1 proc. mnie niż 2014 r., a tylko 55,5 proc. stanowiły inwestycje sektora prywatnego.

Na Liście 500 największych przedsiębiorstw „Rzeczpospolitej” znajduje się dziewięć firm z Lubelskiego, a na Liście 2000 jest 57 przedsiębiorstw z regionu. Największe podmioty działające na terenie województwa to Grupa Azoty Zakłady Azotowe Puławy oraz Lubelski Węgiel Bogdanka.

W ostatnim rankingu marek publikowanym przez „Rz” jest dziewięć lubelskich marek. Najdroższa z nich to Łuków – jej wartość wynosi 192 mln zł, co daje 73. miejsce. Na 85. pozycji znalazł się producent piwa Perła (wartość 165 mln zł). W pierwszej setce są jeszcze Black Red White i Wierzejki.

Na głównym parkiecie warszawskiej giełdy jest notowanych dziewięć firm z regionu. Do najbardziej znanych należą Lubelski Węgiel Bogdanka, Zakłady Azotowe Puławy oraz Ursus. Na NewConnect notowanych jest pięć spółek.

Umiarkowany eksport

Województwo lubelskie zajmuje dziesiąte miejsce wśród polskich regionów pod względem wartości eksportu. Pochodzi stąd ok. 2 proc. polskiego wywozu. Szacuje się, że lubelscy eksporterzy osiągają przychody z tytułu sprzedaży zagranicznej na poziomie 3–4 mld euro.

Lubelscy przedsiębiorcy najwięcej eksportują do Niemiec, Wielkiej Brytanii, Włoch, Słowacji, Francji, Czech czy Węgier. Rośnie sprzedaż do USA, Etiopii, Meksyku, Bośni i Hercegowiny, krajów arabskich i Korei Południowej.

Wśród eksportowanych produktów warto wymienić: maszyny i urządzenia, artykuły rolno-spożywcze, meble, wyroby z drewna, wyroby medyczne oraz leki. Do najważniejszych eksporterów Lubelszczyzny należą: CBM Polska – dostawca części zamiennych do traktorów, Protektor – producent wysokiej jakości obuwia specjalistycznego, Pol-Skone – wytwórca stolarki budowlanej, oraz Zakłady Azotowe Puławy.

Niespełna 70 przedsiębiorstw ma filie i spółki poza granicami kraju, najwięcej na Ukrainie – 16, Białorusi – 10 i w Czechach – 5.

Dwucyfrowe bezrobocie

Bezrobocie na terenie Lubelskiego w styczniu 2017 r. wynosiło 10,8 proc. Od kilku lat spada, jeszcze w 2013 r. sięgało 14,4 proc. Jest wyższe niż w całym kraju (8,6 proc.). Większość bezrobotnych to mężczyźni – stanowią ponad 51 proc. wszystkich osób niepracujących.

Województwo lubelskie oferuje 817 tys. miejsc pracy, co stanowi 5,6 proc. wszystkich miejsc pracy w Polsce. Jest siódmym największym pracodawcą w kraju. Najwięcej osób zatrudnionych jest w rolnictwie i leśnictwie – 37,7 proc., oraz w handlu – 12 proc.