Niestandardowe, czyli innowacyjne. Polskie miasta finalistami międzynarodowego konkursu

Polskie samorządy są innowacyjne. Od siedmiu lat z sukcesem prezentują społeczne inicjatywy i przedsięwzięcia na europejskim forum w ramach konkursu Nagrody dla Innowacji w Polityce. W tym roku finalistami są Rybnik i Lublin.

Publikacja: 03.03.2024 10:51

Młodzież w Rybniku nauczyła się, jak nie wyrzucać żywności przy gotowaniu

Młodzież w Rybniku nauczyła się, jak nie wyrzucać żywności przy gotowaniu

Foto: mat.pras.

Pięć samorządowych inicjatyw społecznych jest finalistami europejskiego konkursu Nagrody dla Innowacji w Polityce 2024! Jak dotąd pomysły z Polski 70 razy były finalistami, a pięć zdobyło główną nagrodzę w kategorii, w której startowało.

– Czym jest dla mnie innowacja w polityce? – zastanawia się Piotr Kuczera, prezydent Rybnika. – To niestandardowe podejście do palącego problemu społecznego w celu jego rozwiązania.

Jako przykład takiego działania podaje antysmogową kampanię informacyjną „Gańba”. Tłumaczy: – Gańba to po śląsku wstyd. Przyjęta w 2020 roku strategia miasta odwoływała się do emocji, do tego, co najcenniejsze dla Ślązaków – do honoru. Rybnik tłumaczył wtedy, że „gańbą”, czyli wstydem, jest palić w starych kopciuchach. Dziś mamy już koalicję mieszkańców zabiegających o to dobro, jakim jest powietrze. Ono stało się wartością, o którą troszczą się wszyscy mieszkańcy. Społecznie przeszliśmy ogromną przemianę. Kampania to między innymi 40 tysięcy antysmogowych ulotek kolportowanych do domów rybniczan, informujących o możliwościach i terminach wymiany pieców, o dostępnych dotacjach, miejskie billboardy, plakaty na 72 dwustronnych tablicach, informacje na ekranach w miejskich autobusach, SMS-y wysłane do mieszkańców, spoty w Radiu 90 oraz posty i filmy w mediach społecznościowych z udziałem mieszkańców, którzy wymienili piece.

Ta inicjatywa Rybnika jest w tym roku jedną z finalistek organizowanego przez Instytut Innowacji w Polityce konkursu Innowacje w Polityce (w kategorii ochrona środowiska). Zaufanie i świetną ocenę ponad tysiąca europejskich obywatelskich jurorów zdobyły jeszcze dwa przedsięwzięcia realizowane w mieście: „Młodzieżowy budżet partycypacyjny” (kategoria demokracja) oraz „Edukacja zero waste w Rybniku” (kategoria edukacja), a także dwa lubelskie: „Wymyślmy wspólnie Lublin. Partycypacyjnie tworzymy Inteligentną strategię Lublin 2030” oraz „Szkolne budżety obywatelskie” (kategoria demokracja).

Nie marnować żywności

– Ważnym tematem od kilku lat jest dla mnie zrównoważony rozwój, w tym odpowiedzialna konsumpcja i produkcja – relacjonuje Piotr Kuczera. – Możemy pochwalić się jako miasto niestandardową edukacją zawodową – szkolimy naszych przyszłych kucharzy w ten sposób, że gotują z nadwyżek żywności uratowanej przed zmarnowaniem. Łączymy więc edukację z ochroną klimatu, a dodatkowo wspieramy mieszkańców będących w kryzysowych sytuacjach, przekazując im przygotowane w ten sposób posiłki.

W Rybnickim Centrum Edukacji Zawodowej uczniowie gotowali posiłki z produktów uratowanych przez Banki Żywności, a potrawy trafiły do „Wspólnego stołu”, inicjatywy prowadzonej przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Rybniku. Warsztaty zorganizowano w ramach Europejskiego Tygodnia Żywności. Jedni uczniowie doskonalili umiejętności kulinarne, a inni przyglądali się, uczyli od nich, a potem także smakowali potrawy.

Uczniowie w Lubinie projektują budżety uczniowskie i uczą się współodpowiedzialności za szkołę

Uczniowie w Lubinie projektują budżety uczniowskie i uczą się współodpowiedzialności za szkołę

mat. praas.

W Rybniku władze samorządowe dbają także, by zaangażować społeczności lokalne we współdecydowanie o najbliższym otoczeniu.

W ubiegłym roku Rybnik został zwycięzcą Innowacji w Polityce w kategorii demokracja za techniki partycypacyjne w procesie rewitalizacji (czyli w dzielnicach, w których prowadzona jest rewitalizacja). W tym roku zaprezentował „Młodzieżowy budżet partycypacyjny” realizowany od 2017 roku. – Proces ten, zarządzany przez istniejącą w Rybniku od 22 lat młodzieżową radę miasta, uczy młodych mieszkańców współodpowiedzialności za decyzje i stanowi ważny element budowania tożsamości poprzez wpływ na otoczenie – tłumaczy prezydent miasta.

Obywatelskie debaty

– Zarządzanie dużym współczesnym miastem to także poszukiwanie sposobów dotarcia z informacją do jego mieszkanek i mieszkańców oraz zaproszenia ich do podzielenia się swoimi opiniami i pomysłami – uważa Krzysztof Żuk, prezydent Lublina. – Dzięki narzędziom partycypacji stworzyliśmy inteligentną Strategię Lublin 2030 pod hasłem: „Wymyślmy wspólnie Lublin” i rozwijamy samorządność uczniowską w ramach „Szkolnych budżetów obywatelskich” – oba projekty są finalistami europejskiego konkursu.

Prezydent Żuk podkreśla, że włączanie mieszkańców i mieszkanek w planowanie przyszłości Lublina wymaga stosowania nieszablonowych rozwiązań. – Idea budżetu obywatelskiego jest w Lublinie znana od dziesięciu lat, ale przeniesienie jej do społeczności szkolnej pozwala uruchomić nowe grupy osób, które zazwyczaj nie uczestniczą w tych procesach. Dla uczniów i uczennic to często pierwsze doświadczenie demokracji, które wpływa na rozwój partycypacji wśród młodych mieszkańców i mieszkanek naszego miasta – przypomina samorządowiec.

Po to, by przyjąć strategię miasta, dyskutowało prawie 100 ekspertów z różnych dyscyplin i tysiąc mieszkańców i mieszkanek Lublina. Postawiono pytanie: jaki ma być Lublin w 2030 roku? – i poszukano na nie odpowiedzi. Z odpowiedzi od 12 tysięcy osób udzielanych m.in. w trakcie 77 spotkań, dyskusji, gier i warsztatów, powstał katalog opinii i wyobrażeń tworzących społeczną wizję miasta i jego przyszłości.

Innowacyjne pomysły

– Innowacje w Polityce – takie zdanie ze znakiem zapytania na końcu albo prześmiewczo wypowiadało wiele osób, gdy powstał najpierw instytut, a potem ustanowiono konkurs – przyznaje Julia Kozak, koordynatorka działań instytutu w Polsce i krajach bałtyckich.

– Jednak liczba zgłoszonych inicjatyw pokazuje, że wielu polityków i samorządowców tak myśli i działa. Instytut Innowacji w Polityce jest międzynarodową, pozarządową organizacją. Ma biura i organizacje partnerskie w 16 krajach, buduje politykę przyszłości – podkreśla.

10 tys. zł dostają uczniowie na realizację pomysłów w „Młodzieżowym budżecie partycypacyjnym”

10 tys. zł dostają uczniowie na realizację pomysłów w „Młodzieżowym budżecie partycypacyjnym”

mat. pras.

W tym roku do konkursu zgłoszono 334 przedsięwzięcia polityczne z 26 krajów. 314 uznano za zgodne z kryteriami i przedstawiono jury składającemu się z 1086 obywateli europejskich. Wybrano 70 finalistów, po dziesięć w każdej z siedmiu kategorii. Zwycięzcy zostaną ogłoszeni podczas gali wręczenia nagród 2 maja w Muzeum Morskim w Barcelonie w Hiszpanii.

– To spotkanie, podczas którego uczestnicy dyskutują, nawiązują relacje, opowiadają o swoich pomysłach – relacjonuje Julia Kozak. Zwraca uwagę na to, że samorządy z Polski jak dotąd przysłały najwięcej propozycji innowacyjnych rozwiązań ze wszystkich krajów europejskich.

Pięć z nich otrzymało nagrody główne. W pierwszym roku nagrodę główną w kategorii styl życia zdobył projekt z Łodzi – Wideotlumacz.pl – tłumacz języka migowego w zasięgu ręki. W 2018 r. zwycięskim projektem zostało Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek zgłoszone w kategorii prawa człowieka. Ten projekt był reprezentowany przez śp. Pawła Adamowicza, prezydenta Gdańska.

Dwukrotnie zwycięzcą konkursu była Gdynia. W 2020 r. nagrodzono projekt „Gdynia wspiera przedsiębiorców w czasie COVID-19” (w kategorii ekonomia), a w szóstej edycji zakończonej galą w 2023 r. w Warszawie, w kategorii sprawne zarządzanie zwyciężył projekt „Gdynia przyjazna dla niesłyszących”.

Piątym zwycięzcą z Polski jest Rybnik. Miasto otrzymało w ub. roku nagrodę w kategorii demokracja za projekt „Metody partycypacyjne w rewitalizacji społecznej”.

„Rzeczpospolita” jest patronem medialnym wydarzenia.

Pięć samorządowych inicjatyw społecznych jest finalistami europejskiego konkursu Nagrody dla Innowacji w Polityce 2024! Jak dotąd pomysły z Polski 70 razy były finalistami, a pięć zdobyło główną nagrodzę w kategorii, w której startowało.

– Czym jest dla mnie innowacja w polityce? – zastanawia się Piotr Kuczera, prezydent Rybnika. – To niestandardowe podejście do palącego problemu społecznego w celu jego rozwiązania.

Pozostało 94% artykułu

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Z regionów
W bibliotekach jest moc. Nie tylko dzisiejszej nocy
Z regionów
16. edycja „Biegnij Warszawo” przeszła do historii
Z regionów
Wielkie porządki po wielkiej wodzie. "Cały czas się odgarniamy"
Z regionów
Pierwsze zasiłki przyznane, ale na pieniądze na remonty powodzianie zaczekają
Z regionów
Porządki po powodzi. Śmieci tak dużo, że nie ma ich gdzie składować