Pociąg do kultury. Jak zmieniają się dworce w polskich miastach

Dworzec w Jaworznie–Szczakowej ma zachować swoją funkcję i stać się nowoczesnym centrum przesiadkowym, ale też ma być miejscem relaksu i integracji mieszkańców. To wspólny pomysł samorządu i mieszkańców.

Publikacja: 31.05.2022 14:54

Budynek byłego dworca w Jaworznie-Szczakowej ma przejść wielką metamorfozę

Budynek byłego dworca w Jaworznie-Szczakowej ma przejść wielką metamorfozę

Foto: mat.pras.

Pomysły na nowe wykorzystanie dworca w Jaworznie-Szczakowej chodziły po głowach samorządowców już dawno. W ubiegłym roku, podczas spotkań w ramach programu „Jaworzno w dyskusji” właśnie zagospodarowanie byłego dworca kolejowego było jednym z głównych tematów rozmów. Sprawa nie jest prosta, bo też sytuacja dworca w Jaworznie jest dość szczególna.

- Obiekt nie ma prawnego właściciela, nie ma też jego ksiąg wieczystych - mówi Paweł Silbert, prezydent Jaworzna. Brak jasnej sytuacji prawnej powoduje, że dworca nie da się sprzedać, nie można go modernizować ani przebudowywać. Aktualnie Polskie Koleje Państwowe SA pełnią tylko funkcję zarządcy terenu i podnajmują lokale w budynkach dworca. A obiekt bez właściciela niszczeje.  Gmina od dawna starała się „wyprostować” tę sytuację.

W maju tego roku prezydent Paweł Silbert, przedstawił możliwe rozwiązanie - gmina może skorzystać z tzw. specustawy drogowej i przejąć dworzec pod pas ruchu drogowego. Potem może go przebudować. Projekt - koncepcję przebudowy dworca przygotował architekt Tomasz Goettl.

Nowy dworzec

- W miejscu z dotychczasowego starego dworca i w budynkach dawnej celnicy  może powstać funkcjonalny obiekt, który będzie pełnił funkcje transportowe: dworca autobusowego i kolejowego wraz z poczekalniami, kasami biletowymi i zapleczem sanitarnym. Jednocześnie  dworzec będzie miejscem skupiającym lokalną społeczność i pełniącym funkcję kulturalno – integracyjną – tłumaczy Paweł Silbert, prezydent Jaworzna. 

– Po rozmowach z mieszkańcami, ich sugestiach, które przekazaliśmy architektowi, powstała koncepcja która zachowuje historyczny wygląd dworca (do którego wielu mieszkańców ma sentyment) w połączeniu z nowoczesnym designem i funkcjonalnością – dodaje prezydent.

Czytaj więcej

Jednośladem po mieście. W najbliższych dniach ruszają kolejne wypożyczalnie

Przygotowany projekt „zamyka” szczakowski rynek, pozwala też na zagospodarowanie części  parkowej i   zachowanie  większości starego drzewostanu. Pozostawione części starego dworca i jego cała tylna ściana od strony kolei mają pełnić  funkcję  bariery akustycznej  oddzielającej  tory kolejowe od zabudowań mieszkalnych, które znajdują się najbliżej od budynku dworca. 

Po lewej stronie dworca  zostanie wybudowany duży parking, na którym mieszkańcy będą mogli zostawiać na dłuższy czas swoje samochody, przesiadając się do autobusów czy pociągów.  Mniejszy budynek  starego dworca (dawna restauracja, poczekalnia, przechowalnia bagażu i kasy)  także ma zostać zrewitalizowany a swoje miejsce może tu znaleźć np. filia Miejskiej Biblioteki Publicznej, klub seniora lub restauracja czy kawiarnia.

– Oczywiście to wstępna koncepcja, nie gotowy  projekt przebudowy. Liczymy na opinie i głosy mieszkańców – zastrzega prezydent. Planowana modernizacja budynku została wstępnie oszacowana na kilkanaście milionów.

Biblioteki i galerie

Pomysł na częściową zmianę  funkcji dworca w Jaworznie–Szczakowej nie jest rewolucyjny. Wręcz przeciwnie – doskonale wpisuje się w panujący w ostatnich latach trend zmiany  funkcji  dworców kolejowych.  Zmiany wymusiła  sytuacja ekonomiczna przewoźników kolejowych, którzy po likwidacji  wielu  nierentownych połączeń, wyłączyli   z obsługi ruchu pasażerskiego kilkaset dworców  na trasie zlikwidowanych linii. Wiele z tych dworców zostało przekazanych przez PKP SA lokalnym samorządom na mocy ustawy o restrukturyzacji PKP.

Czytaj więcej

Dworce na Mazowszu będą wygodniejsze

Samorządy w różny sposób wykorzystały przekazane obiekty. Część przynajmniej częściowo nadal pełni funkcje komunikacyjne. Inne całkowicie zmieniły swoje przeznaczenie. Np. w neorenesansowym budynku starego dworca PKP w Krakowie mieści się ogólnodostępna Biblioteka Kraków z czytelnią. Część pomieszczeń jest wynajmowana na wystawy czasowe np. wystawę LEGO „History land".  W wyremontowanym budynku dawnego dworca kolejowego w Karpaczu swoje miejsce znalazło Miejskie Muzeum Zabawek, ale jest też Sala Tradycji Kolejnictwa.

Stary dworzec z 1872 roku w Świebodzinie nadal będzie obsługiwał pasażerów pociągów i dodatkowo autobusów. Na parterze znajdą się hol, kasy i poczekalnia z nowym wyposażeniem. Jednak piętro budynku zostanie oddane na potrzeby miejscowego samorządu. Zaplanowano tam m.in.  bibliotekę multimedialną oraz salę wielofunkcyjną.

Pyskowice w starym, zrujnowanym dworcu PKP stworzą Stację Kultury. Miasto zdobyło dofinansowanie ze środków unijnych i budżetu państwa na projekt „Termomodernizacja byłego dworca kolejowego w Pyskowicach”. W budynku planuje ulokować m.in. kawiarnię internetową, bibliotekę, mediatekę, sale koncertowe.

Pomysły na nowe wykorzystanie dworca w Jaworznie-Szczakowej chodziły po głowach samorządowców już dawno. W ubiegłym roku, podczas spotkań w ramach programu „Jaworzno w dyskusji” właśnie zagospodarowanie byłego dworca kolejowego było jednym z głównych tematów rozmów. Sprawa nie jest prosta, bo też sytuacja dworca w Jaworznie jest dość szczególna.

- Obiekt nie ma prawnego właściciela, nie ma też jego ksiąg wieczystych - mówi Paweł Silbert, prezydent Jaworzna. Brak jasnej sytuacji prawnej powoduje, że dworca nie da się sprzedać, nie można go modernizować ani przebudowywać. Aktualnie Polskie Koleje Państwowe SA pełnią tylko funkcję zarządcy terenu i podnajmują lokale w budynkach dworca. A obiekt bez właściciela niszczeje.  Gmina od dawna starała się „wyprostować” tę sytuację.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Materiał partnera
Metrorower nie powinien mieć żadnych granic
Transport
Nie ma zgody na plany poszerzenia dolnośląskiego odcinka autostrady A4
Transport
Kolej wyda 5 mld zł na zwiększenie liczby pociągów i skrócenie czasów podróży na Śląsku
Transport
Kuszenie wyborców wizją bezpłatnej komunikacji miejskiej. Czy to zadziała?
Materiał partnera
Dolny Śląsk inwestuje w kolejne nowe pociągi